Anand Lahari

SR No.: 020037
Original Sutra Author: N/A
Author: Pandurang V Athawale
Publisher: Sadvichar Darshan Trust
Publication Year: 1967
Total Pages: 203
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 13 MB

Page 134

૧૨૪
તત્વજ્ઞાન
સંભળાવતા હોય. તેઓ ગીતા વાંચે ત્યારે તેમને લાગે કે, પ્રભુ લીટીલીટીમાં તારે ભાવ છે.
ગીતા એ પ્રભુએ જીવને લખેલે કાગળ છે, તેથી ગીતા ભાવથી લખાયેલી છે. વ્યવહારમાં પણ કેઈને કાગળ આવે તે આનંદ થાય. કઈ પણ કારણ વગર લખેલા કાગળની લીટી–લીટીમાં ભાવ હોય તેથી તેમાં આનંદ છે; વ્યવહારૂ પત્રમાં આનંદ નહિ વ્યાવહારિક લેકે પત્ર લખે તેમાં લખ્યું કે, પત્ર લખવાનું કારણ કે.આવા કાગળમાં કાવ્ય નહિ અને ભાવ પણ નહિ; તેમાં કેવળ વ્યવહારૂ દર્શન છે. પરંતુ કારણ વગર લખેલા કાગળમાં કઈ જુદો જ આનંદ છે.
એક ભાઈએ કહ્યું કે, ગીતામાં ભગવાને અર્જુનને અઢાર અધ્યાય કહ્યા તેનું કારણ શું? છેલ્લે ભગવાનને કહેવું તે પડયું કે, મામનુરમર યુદ્ધ ર અને અર્જુને પણ છેલ્લે કહ્યું કે, “વિષ્ય વરને તવ” “ભગવાન! તું કહે તેમ કરૂં!” તે પછી ભગવાને પહેલેથી જ કહેવું જોઈતું હતું કે, “હું કહું છું અને તું લડ.” મને તે લાગે છે કે, ભગવાને કારણ વગર ગીતામાં અઢાર અધ્યાય કહ્યા છે. ભગવાને કારણ વગર ગીતા કહી છે તેથી તેની વિશેષતા છે. આવી જ રીતે ઉપનિષદ વાંચવામાં આનંદ છે, કારણ તે વગર કારણે લખેલે પ્રભુને કાગળ છે.
લેકે ગીતાની ટીકા લખે કાં તે ગીતાની સમશ્લોકી બનાવે; પણ ગીતાના તરજુમામાં કે સમશ્લોકીમાં મંત્રત્વ નથી. તેમાં બુદ્ધિને વિલાસ છે; પણ ગુજરાતી ટીકાને અર્થ નહિ, આનંદલહરાને તરજુ નહિ, હૃદય જોઈએ. આનંદલહરી સ્તંત્રને અર્થ ખબર ન પડે તે પણ તે વાંચીએ તે આનંદ આવે. આ જ ભાવ છે, ભક્તિ છે. ગીતાને અર્થ ખબર ન પડે તે પણ તે વાંચવામાં આનંદ લાગે. કેટલીક વખત એમ લાગે કે, અર્થ ધ્યાનમાં આવે તે ભગવાન ધ્યાનમાંથી ચાલ્યા જાય.
ધણી ખૂબ ભણેલે (પી. એચ. ડી.) હેય તે ધણિયાણીને પત્ર લખે તે તેમાં તત્ત્વજ્ઞાન લખે. ધણિયાણું બે ચોપડી ભણેલી છે. તેને આ અથ ભરેલે પત્ર મળે કે તે રોજ વાંચે. તેને આ પત્રને અર્થ ખબર ન પડે છતાં વારંવાર ધણીને પત્ર વાંચે, કારણ તેને લીટી–લીટીમાં ધણનું દર્શન થાય. આવી રીતે પ્રભુના મુખારવિંદમાંથી નીકળેલી ગીતા