Page Text
________________
૨૩૫ ઉલાસવું :પ્રફુલ્લ થવું; હરખાવું; ઉલ્લાસ અનુભવવો. (૨) ઉછળવું; પ્રફુલ્લ થવું; | ઊણો હીણો; અપૂર્ણ; ન્યૂન; ઓછપ. હરખાવું; ઝળકવું. પ્રફુલ્લિતથવું
Gધુ શાન :પરને અને પોતાને એકપણે જાણે તે ઊંધું જ્ઞાન છે. ઉલ્લાસી :પ્રગટ, જળહળી ઊઠી. (૨) હર્ષ; પ્રસન્નતા; ખુશાલી; આનંદ;
ઊંધ રવાડે ખોટે રસ્તે ચડી જવું. ઉલ્લાસભાવ :પ્રલ્લિતતા; આનંદની ઊર્મિઓ; પ્રેમભાવ; એકતાર સ્નેહ | ઊંધા વિફળ. ઉભરાવો;
ઊંધી પ્રતીત અને ઊંધું પાન તે જ, સંસાર છે, સાચી પ્રતીત અને સાચું જ્ઞાન તે ઉલસી :જલસવું; ઉલ્લસિત થવું; પ્રફુલ્લિત થવું; હરખાવું; પ્રકાશવું;
જ, મોક્ષ છે. ઉવારી નાખવું ઉતારી નાખવું
ઊંધી માન્યતા :૫રને અને પોતાને એકપણે માને તે ઊંધી માન્યતા ઉષણતા અગ્નિ બાળવાની ક્રિયા કરતો હોવાથી, અગ્નિને ઉષ્ણતા, અર્થાત્ ઊંધી સ્થિરતા :૫રમાં એક પણે લીન થાય, તે ઊંધી સ્થિરતા છે. ગરમી કહેવામાં આવે છે.
ઊંધો અધ્યવસાન ઃકર્મ જનિત ઉપાધિને પોતાની માનવી તે ઊંધો અધ્યવસાન છે. ઉષણતાયક્ત થી ઘી સ્વભાવે, શીતળતાના કારણભૂત હોવા છતાં, જો તે થોડી ઊધી રૂચિ, ઊંધી માન્યતા તે બધી કર્મજનિત ઉપાધિ છે. માટે પુદગલ છે.
પણ ઉષ્ણતાથી યુક્ત હોય તો, તેનાથી (કથંચિત્) દઝાય પણ છે; તેવી રીતે ઉભાગેલા સંસારથી કંટાળેલા દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર સ્વભાવે, મોક્ષનાં કારણભૂત હોવા છતાં, જો તેઓ થોડી ઊમટેઃજુવાળ આવે; હેલે ચડે; ઉલટભેર ધસે, ફેલાય; પણ પરસમયપ્રવૃત્તિથી યુકત હોય તો, તેમનાથી (કથંચિત) બંધ પણ થાય ઊર્જિત અતિશય પણાને પ્રાપ્ત
ઉરધતા કોઇપણ જાણનાર ક્યારે પણ કોઇ પણ પદાર્થને પોતાના અવિદ્યમાન ઉષણતાયક્ત ઘીની જેમ ધી સ્વભાવે, શીતળતાના કારણભૂત હોવા છતાં. જો તે પણે જાણે, એમ બનવા યોગ્ય નથી. પ્રથમ પોતાનું વિદ્યમાન પણું ઘટે છે; થોડી પણ ઉષ્ણતાથી યુક્ત હોય તો, તેનાથી (કથંચિતુ) દઝાય પણ છે; તેવી
અને કોઇ પણ પદાર્થનું ગ્રહણ ત્યાગાદિ કે ઉદાસીન જ્ઞાન, થવામાં પોતે જ રીતે દર્શન-જ્ઞાન-ચારિત્ર સ્વભાવે, મોક્ષનાં કારણભૂત હોવા છતાં, જો તેઓ કારણ છે. બીજા પદાર્થના અંગીકારમાં, તેના અલ્પ માત્ર પણ જ્ઞાનમાં પ્રથમ થોડી પણ પરસમયપ્રવૃત્તિથી યુકત હોય તો, તેમનાથી (કથંચિતુ) બંધ પણ જે હોય, તો જ થઇ શકે, એવો સર્વથી પ્રથમ રહેનારો જે પદાર્થ તે જીવ છે. થાય છે.
તેને ગૌણ કરીને એટલે તેના વિના કોઇ કંઇ પણ જાણવા ઇચ્છે તો તે, ઉહ :પ્રશ્ન
બનવા યોગ્ય નથી, માત્ર તે જ મુખ્ય હોય તો જ બીજું કંઈ જાણી શકાય ઉહાપોહાથે ઊંડી તત્ત્વ વિચારણાર્થે; ઊંડી વિચારણાર્થે.
એવો એ પ્રગટ ઊર્ધ્વતાધિર્મ તે જેને વિષે છે, તે પદાર્થને શ્રી તીર્થકર જીવ કહે ઊખડવું :વંઠી જવું; છકી જવું; બગડી જવું; પાયમાલ કરવું; સર્વનાશ પામવું. ઊખર જમીન :ખારવાળી જમીન; ઉજ્જડ, વેરાન જમીન.
ઉર્ધ્વ :ઊંચો; કાળ-અપેક્ષિત. ઊખર ભૂમિ :ક્ષારવાળી ભૂમિ.
ઊર્ધ્વ પ્રચય :વૃત્તિઓનો પ્રચય (સમૂહ) તે ઊર્ધ્વ પ્રચય. ઊંધો અભિપ્રાયઃખોટી માન્યતા
ઊર્ધ્વગામી :મોક્ષગામી ઊછળે છે પરિણમે છે. (૨) પ્રગટે છે
ઊર્ધ્વતા કાળની અપેક્ષાએ ટકવું તેને અર્થાત્ કાળ અપેક્ષિત પ્રવાહને ઊંચાઇ ઊંડી ભાવના : એકાગ્રતા; ઊંડી લગની.
અથવા ઊર્ધ્વતા કહેવામાં આવે છે. વસ્તુ તો કાવ્ય-ગુણ-પર્યાય મય છે. ત્યાં
છે.
| SR No. | 016131 |
| Book Title | Jain Darshan Paribhasha Kosh |
| Original Sutra Author | Kundkundacharya |
| Author | Tarachand Manekchand Ravani |
| Publisher | Ajit Ravani |
| Publication Year | 2017 |
| Total Pages | 1117 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 7 MB |