Gujarati Sahitya Kosh Part 02

SR No.: 016104
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandrakant Topiwala, Raman Soni, Ramesh R Dave
Publisher: Gujrati Sahitya Parishad
Publication Year: 1990
Total Pages: 654
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 21 MB

Page 45

આભ રુવે એની નવલખ ધારે–આવે
એમની નવલકથાઓમાં મુખ્યત્વે માનવતાવાદી અભિગમ છે. અભિવ્યકિત મળી છે. ‘તમન્નાના તમાશા' (૧૯૭૬), ‘તું એક ગુલાબી સપનું છે'
ચં.ટો. (૧૯૭૬), 'આયનામાં કોણ છે?” (૧૯૭૭), 'નંદર રાગી સપનાં આર. એન. : જાસૂસીકથા 'કુસુમકલા – ભાગ ૧' (૧૯૮૫) ના કર્તા. જૂઠાં' (૧૯૭૮), 'રેશમી ઉજાગરા' (૧૯૭૯), 'ફૂલ બનીને આવજે' (૧૯૮૦) વગેરે એમની નવલકથાઓ છે. અમણ
આર. એફ. એમ.: 'કુધારાની કલ્પના પાને રમૂજ રચના જર્મન વાર્તાઓમાંથી ચૂંટીને ‘શ્રેષ્ઠ જર્મન વાતા' (૧૯૭૮)
(૧૮૯૧), ‘પદમણી - ૧' (૧૮૯૨), 'નવરંગની નવી ચીજોના કર્તા. નામે અનુવાદ આપ્યો છે. હું ભટકતા શાયર છું' (૧૯૭૨) નામે આત્મચરિત્ર આપ્યું છે. ઉપરાંત દેવનાગરી લિપિમાં ‘ધિર બાદલ – ખૂલતે બાદલ' તેમ જ અપને ઈક ખ્યાબ કો ઓર. બી. એમ. : જુઓ, માદન રતનજી બહરામજી. દફના કે આયા હું' જેવા ઉદ્દે ગઝલ-સંગ્રહો પણ આપ્યા છે. આર. વી. : હલામણ જેઠવા નાટક પંચાંકી' (૧૯૬૪), ‘યાગી
બાદ. ગાપીરાંદ' (૧૯૦૪) જેવાં નાટકો તથા હલામણ જેઠવાનાં આભ રુવે એની નવલખ ધારે – ભાગ ૧-૨ (૧૯૬૪): શિવકુમાર
ગાયનના કર્તા. જોશીની આ નવલકથા બંગાળની પાર્શ્વભૂમિ, સામ્યવાદી
હત્રિ, વિચારસરણી અને પ્રવૃત્તિઓ તથા ભારતીય ઇતિહાસના આરજ: ‘ચીલઝડપ’ જાસૂસીકથાના કર્તા. ૧૯૪૧ થી ૧૯૫૦ના મહત્ત્વના સમયગાળાન આવ છે. દેશપ્રેમની ભાવનાથી રંગાયેલ જયમનબહેનના રવૈરાચારી પુત્ર
આરણ્યક: જુઓ, પાઠક પ્રાણજીવન વિશ્વનાથ. અશેષ; તેની સુંદર, સરકારી, સુશિક્ષિત બંગાળી પત્ની કાજલ;
આરસ: જુઓ, પંડયા રમેશચંદ્ર છગનલાલ. સામ્યવાદી પ્રવૃત્તિઓમાં સંડોવાયેલા તેના ભાઈ ઉત્પલ - કથાનાં મુખ્ય પાત્ર છે. અશેષ-કાજલનું પ્રેમલગ્ન અશેષની સિદ્ધાંત
આરસી: જુઓ, પટેલ રમણલાલ અંબાલાલ. વિહોણી જીવનરીતિ અને સ્ત્રીસંગ-લોલુપતાને કારણે છિન્નભિન્ન
આરસીવાળા મહેરજી કે.: ‘માતીમાળા' (૧૯૦૩) ના કર્તા. થતું જોવાય છે. કથા ફલેશબૅક પદ્ધતિથી રજૂ થઈ છે, પણ
હ.બિ. લેખક વચ્ચે વચ્ચે કથાનાયક તેમ જ વાચક સાથે વાત કરી લે આરોહણ: બળવંતરાય ક. ઠાકોરની સળંગ પૃથ્વી છંદમાં લખાયેલી છે. ઐતિહાસિક સામગ્રીનું આકલન પાત્રોના અંગત જીવનની
- લાક્ષણિક કાવ્યકૃતિ. પર્વતના આરોહણની સાથે સાથે વિચારનાં સાથે નહીં સાં નહીં રણ સમું થઈ શકયું નથી.
આરોહણને એમાં વ્યંજિત કરાયાં છે.
દી.મ. આમલીવાળા ગેવર્ધનદાસ રણછોડદાસ : ‘કુષ્ણસુદામા' (૧૯૦૯)
આર્ય નાગજીભાઈ : જીવનચરિત્ર “રાષ્ટ્રવિધાતા મહર્ષિ દયાનંદ નાટકના કતાં.
હત્રિ. સરસ્વતી' (૧૯૬૫) ના કર્તા.
હત્રિ. આમ્રપાલી (૧૯૫૪): ધૂમકેતુની ગુપ્તયુગીન નવલકથા. એમાં બિંબિસારના મગધ દેશની અને લિચ્છવી ગણતંત્રના વૈશાલી
આલા ખાચર : મધ્યકાલીન મૂલ્યોને સાંપ્રતકાલીન વિપરીત સંજાગા વચ્ચેની સૂક્ષ્મ સ્પર્ધાની કથા છે. બિંબિસારના પુત્ર અજાત
વરચે હાસ્યાસ્પદ રીતે જાળવી રાખવા મથતો, રમેશ પાખના શત્રુના ઘડતરમાં ફાળો આપનાર રાજયના બ્રાહ્મણમંત્રી વર્ધકાર
કાવ્યસંગ્રહ ‘ખમ્મા આલા ખાચરના નાયક. રાજકુમારમાં ચક્રવતીપદના સંસ્કાર Íચ્યા હતા. વૈશાલી એમાં
એ.ટો. નડતરરૂપ હતું. આ સંદર્ભમાં બંને રાજ જે રાજનીતિનો આવસત્થી વિઠ્ઠલરાય થશેશ્વર, 'રસિક': એમણે ‘બાલકાવ્યમાળા ઘાટ આપવાની વેતરણમાં હતાં તેના આલેખ આ નવલકથામાં ' (૧૯૨૫), 'રસિકનાં કાવ્યો' (૧૯૩૪) તથા “સરલ કેકારવની મળે છે.
અનુષંગી મેઘમૂઈના” નામના કાવ્યસંગ્રહા; જોન ઓફ આર્ક પર અહીં પણ જે પ્રરણામૂર્તિ છે તે વૈશાલીની જનપદકલ્યાણી આધારિત રણચંડી' (૧૯૩૧) અને ઇતિહાસ, ભૂગોળ, વિજ્ઞાનના આમ્રપાલી છે. વૈશાલીની એકતા અને સર્વોપરિતાને ટકાવવા શિક્ષણમાં સહાયક બનતા સંવાદોને સંગ્રહ ‘બાળસંવાદો તથા માટે એ પહેલાં પોતાનું સ્ત્રીત્વ હોડમાં મૂકે છે અને બીજી નાટકો' (૧૯૩૫); ઉપરાંત બાલવિજ્ઞાન અને ભૂગોળની વાર્તા” વાર માતૃત્વ. લિચ્છવી પ્રજાના ગણતંત્રને પોતાનાં અપૂર્વ ' (૧૯૩૫) જેવી પુસ્તિકા આપ્યાં છે. બલિદાનથી ઉન્નત રાખનારી આમ્રપાલી નગરશામિનીને બદલ શકિતરૂપા નારી તરીકે આ કથામાં પ્રગટ થાય છે.
આવે: “અમે રે સૂકું રૂનું પૂમડું' જેવી પંકિતથી ઊઘડતું, જ.પં.
તાજગીભર્યા દૃષ્ટાંતથી રમ્ય વિરોધ ઉપસાવતું પારંપરિક ભજનઆયુષ્યના અવશે: રાજેન્દ્ર શાહની યશસ્વી સૌનેટમાલા. અહીં ઢાળમાં રચાયેલું મકરંદ દવેનું પદ વતનમાં ઘર ભણી પાછા ફરેલા વૃદ્ધની સંવેદનાને કલાત્મક
ર.ટી.
.ટો.
૨૬: ગુજરાતી સાહિત્યકોશ - ૨