Gujarati Sahitya Kosh Part 02

SR No.: 016104
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandrakant Topiwala, Raman Soni, Ramesh R Dave
Publisher: Gujrati Sahitya Parishad
Publication Year: 1990
Total Pages: 654
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 21 MB

Page 268

દેસાઈ નવીનચંદ્ર ભગવાનજી - દેસાઈ પાલનજી બરજોરજી :
વર્ષ હીરા ઉદ્યોગમાં રહ્યા પછી ૧૯૮૦થી ગુજરાત મિત્ર' દૈનિક- કાર, પત્રકાર. જન્મ અમદાવાદમાં. પ્રાથમિક-માધ્યમિક શિક્ષણ ના ઉપતંત્રી.
સુરત, બારડોલી, ધોળકા અને અમદાવાદમાં. ઈન્ટર આ પ્રથમ કાવ્યસંગ્રહ “માણસ ઉર્ફે રેતી ઉર્ફે દરિયો' (૧૯૭૯)ની દરમિયાન ગુજરત કોલેજ છેડી સવિનય કાનૂનભંગમાં સામેલ. કુલ અઠ્ઠાવન રચનાઓ મુખ્યત્વે ગઝલસ્વરૂપમાં છે, તો અન્ય ગીત ૧૯૩૦, ૧૯૩૨, ૧૯૪૧ અને ૧૯૪૨માં જેલવાસ. ૧૯૩૪ થી અને અછાંદસ પ્રકારની છે. મોટા ભાગની રચનાઓમાં ભાષાકર્મ, અદ્યપર્યન્ત “નવેસૌરાષ્ટ્ર', 'પ્રજાબંધુ', ‘ગતિ-રેખા', “સંદેશ”, લય તથા અભિવ્યકિતની રીતિમાં પ્રયોગશીલતા અને વૈવિધ્ય ‘ગુજરાત સમાચાર' વગેરે વૃત્તપત્રમાં પત્રકારત્વ. એલિસબ્રિજ જોવા મળે છે. બીજા કાવ્યસંગ્રહ'મુકામ-પોસ્ટ માણસ' (૧૯૮૩)ની આરોગ્ય સમિતિ પ્રકાશિત ‘સર્જન’, ‘ધડતર’, ‘માનસ' અને છપ્પન રચનાઓમાં પ્રયોગાત્મક વલણ સવંત જળવાય છે. ‘નપ'ના તંત્રી. ૧૯૬૭માં અમેરિકાના પ્રવાસ. આધુનિક મનુષ્યની એકલતા થા વિછિનતાનું ચિત્રણ આ એમણ નવલકથાઓ ‘રાત પડતી હતી' (૧૯૩૯), ‘ત્રણ પાંખડી’ બંને સંગ્રહામાં ભાષાકીય લાક્ષણિકતા સાથે થયેલું છે.
(૧૯૪૫), ‘વડ બે' (૧૯૪૬); વાર્તાસંગ્રહ ‘ચરણરજ'
(૧૯૩૭), ‘પ્રથમ આપઢ' (૧૯૪૦); ચરિત્રો ‘લેનિન’ (૧૯૩૫), દેસાઈ નવીનચંદ્ર ભગવાનજી (૨૫-૬-૧૯૧૫) : કવિ. જન્મ માંડવી
ટેલિન' (૧૯૫૨); પ્રકીર્ણ પુસ્તકો ધરતી' (૧૯૩૭), ‘ચીનનાં (જિ. સુરત)માં. ૧૯૪૯થી જિલ્લા પ્રાથમિક શાળામાં શિક્ષક. બાળકો' (૧૯૪૭), ‘હિરોશીમા (૧૯૪૭), ‘દ્ધિાથ' (૧૯૫૮) | ‘અંજલિકા' (૧૯૬૩) એમના કાવ્યસંગ્રહ છે.
ઉપરાંત કેટલાક અંગ્રેજી નાટકસંગ્રહાના અનુવાદો, ‘ડાંગ પ્રદેશના નિ.વી.
સર્વેક્ષણ-અહેવાલ' (૧૯૫૧) તેમ જ ‘સે વિયેટ સમાજ' (૧૯૩૭)
ઇત્યાદિ પુસ્તકો આપ્યાં છે. દેસાઈ નાનુભાઈ : રામ વનગમનના પ્રાંગ આધારે રચાયેલ
બારસા પંકિતના, પદ્યરૂપક પદ્ધતિના, દીદ પ્રસંગકાવ્ય ‘વનવાટ’ (૧૯૪૯)ના કતાં. '
દેસાઈ નિર્મળાબહેન : નવશિક્ષિત સાહિત્ય નિર્માણ શ્રેણીની નિ.વા.
પુસ્તિકાઓ ‘સાસરે રામાણી’, ‘સાર ઘરો', ‘ડાંગરના પાંચ
દાણા’, ‘મહમાન’, ‘વાઘના શિકાર', ‘ભણતર અને ગણતર’ વગરનાં દેસાઈ નારાયણ મહાદેવભાઈ (૨૪ ૧૨-૧૯૨૪) : ચરિત્રકાર, અ-
કતી. વાદક. જન્મ વલસાડમાં. જાણીતા સર્વોદય કાર્યકર, સંપૂર્ણ ક્રાંતિ વિદ્યાલય, વેડછીના સંચાલક. ‘પાવન પ્રસંગે' (૧૯૫૨) અને 'જયપ્રકાશ નારાયણ' (૧૯૮૦)
દેસાઈ નૈષધકુમાર મેઘજીભાઈ, ‘પ્રિય' (૩-૧૦-૧૯૨૪): કવિ. એમની ચરિત્રાત્મક પુસ્તિકાઓ છે. ‘ગાંધી કયાંક દશ ભારતમાં
ગાધરામાં. બી.એ., બી.ટી., એલએલ.બી. ગીત-સંવાદોમાં લખાયેલી કટાક્ષિકા છે. ‘સાયેગી વિનાબા'
એમણ “વિદ્યાનાં ફૂલ' (૧૯૫૬) અને ‘વસંત’ જવા કાવ્યગ્રંથા (૧૯૫૩), 'ભૂદાન આરોહાણ' (૧૯૫૬), ‘મા ધરતીને ખળે' તેમ જ ‘તીરથ' (૧૯૬૦), સાચા યજ્ઞ' (૧૯૬૮), ‘પૂજાનાં ફૂલ” (૧૯૫૬), ‘શાંતિસેના' (૧૯૬૬), 'સંત સેવતાં સુકન વધે(૧૯૬૭), ('૯૬૧) વગરે ચિનગ્રંથો આપ્યા છે. ‘સર્વોદય શું છે?' (૧૯૬૮), ‘ગાંધીવિચારો જૂનવાણી થઈ ગયા છે?” (૧૯૬૯), ‘અહિંસક પ્રતિકારની કહાણી' (૧૯૭૫) વગેરે ગાંધીજીના દેસાઈ પદ્માવતી, ‘એક વ્યકિત' (૧૮૯૭, ૧૯૫) : પ્રારાકથાઆચારવિચારમાં રહેલી જીવનદૃષ્ટિનું મૂલ્યાંકન કરતાં અને ભૂદાન લેખક, અનુવાદક. વતન અમદાવાદ. પ્રવૃત્તિ વિશેનાં પુસ્તકો છે. ‘સેનાર બાંગ્લા' (૧૯૭૨) અને લેનિન એમણે પ્રવાસકથા ‘પવિત્ર હિમાલય પ્રવાસ' થી ‘મીલકમારી અને ભારત' (૧૯૭૬) ઇતિહાસ અને રાજકારણને લગતાં પુસ્તકો ને શકુંતલાના સાંનિધ્યમાં' ઉપરાંત ઉત્તરરામચરિત' (૧૯૫૦), છે. ‘વેડછીને વડલા' (૧૯૮૪)નું એમણ સંપાદન કર્યું છે. માટીને ‘મણ નારદ', ‘ઉધ્ધધન’ જેવા અનુવાદો આપ્યા છે. માનવી' (૧૯૬૪) અને ‘રવિછબી' (૧૯૭૯) એમના અનુવાદો છે.
નિ.વી. દેસાઈ પનભાઈ જસવંતરાય : પદ્યદેહી નવલકથા 'મુકુલવીણા દેસાઈ નિરંજન : પાત્રા, પ્રસંગો અને પરિસ્થિતિઓના નિરૂપણમાં | (૧૯૮૩) તથા પદ્યકૃતિઓ ‘જ્ઞાનભંકત અથવા વિષ્ણુપદશતક' પરંપરાગત નાટયલેખનની અસર બતાવતાં છ એકાંકીઓના ' (૧૯૧૨) અને ‘પનુકાવ્ય' (૧૯૩૨)ના કર્તા. સંગ્રહ ‘વીમા ઊતરી ગયા' (૧૯૭૨)ના કર્તા.
દેસાઈ પરાગજી સુંદરજી : નવલકથા ‘બંકાના ડંકા અને જમાનાના દેસાઈ નિરંજના : બાળગીતાના સંગ્રહ ‘ગુકિયાં' (૧૯૭૯)ના કર્તા. ઝપાટા' (૧૯૦૯)ના કર્તા.
નિ.વા.
દેસાઈ નિરુભાઈ ભાઈલાલ : ‘નિ.દ.', ‘નિ.', “માનવ (૧૩-૧-૧૯૧૨) : નવલકથાકાર, વાર્તાકાર, ચરિત્રલેખક, નિબંધ-
દેસાઈ પાલનજી બરજોરજી (૧૮૫', '૧૯૩૪) : કવિ, નવલકથાકાર, ૧૮૭૨ માં મૅટ્રિક. ૧૮૭૪ માં “રાત ગોફતાર' સાથે સંલગ્ન.
ગુજરાતી અહિત્યકોશ - ૨ : ૨૫૩