Gujarati Sahitya Kosh Part 02

SR No.: 016104
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandrakant Topiwala, Raman Soni, Ramesh R Dave
Publisher: Gujrati Sahitya Parishad
Publication Year: 1990
Total Pages: 654
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 21 MB

Page 213

ત્રિપાઠી રસિકલાલ ચિમનલાલ અનંતપ્રસાદ સારાભાઈ
જાભાઇ
ત્રિપાઠી રસિકલાલ ચિમનલાલ (૨૧-૪-૧૯૧૧) : કવિ. જન્મ ત્રિભુવનદાસ આશારામ : ‘નર્મદાજીની હેલને ગરબે' (૧૯૨૮)ના
અમદાવાદ નજીકના સરખેજમાં. ૧૯૨૬ માં મૅટ્રિક. ૧૯૩૧ માં કર્તા. સંકૃત-પ્રાકૃત વિષયો સાથે બી.એ. ૧૯૪૨ માં એ જ વિષયોમાં એમ.એ. પ્રારંભમાં શિક્ષક, પછી ગોડાઉન ઑફિસર, ૧૯૫૪-૭૬ ત્રિભુવનદાસ ગેપાળદાસ : કાળિવિક એટલે દેવીપુત્ર બાલાદરમિયાન અમદાવાદ અને પાટણમાં અધ્યાપન. ૧૯૮૧ થી આજ મંજીની વારતા' (૧૮૭૬)ના કર્તા. સુધી ભા. જે. વિદ્યાભવન, અમદાવાદમાં માનાર્હ અધ્યાપક.
કાવ્યસંગ્રહ ‘ગીતગોપાલ' (૧૯૫૦) અને મંજિલે મહોબત' ત્રિલેકકર સેકર બાપુજી : નાટક ‘ચિત્રરા ગાંવ' (૧૮૮૨), (૯૭૬) ઉપરાંત ‘વિક્રમોર્વશીયમ્' (૧૯૫૮), ‘કિરાતા નીયમ્' 'દમયંતી સ્વયંવર' (૧૮૮૩) તથા ‘શનિ માધાભ્ય'ના કર્તા. -રાર્ગ ૧-૨ (૧૯૫૯), ‘નારદભકિતસૂત્રો' (૧૯૮૩) વગેરે અનુવાદગ્રંથા એમણે આપ્યા છે.
ત્રિવેદી અતિસુખશંકર કમળાશંકર ('૫-૪-૧૮૮૫, ૧૬-૧-૧૯૬૩): રાંટો.
હાસ્યલેખક, વ્યાકરણલેખક. જન્મ સુરતમાં. નોકરી અંગે પિતાની ત્રિપાઠી રામશંકર હરજીવન: ‘ગુજરાતી લધુકાવ્ય સંગ્રહ તથા બદલીઓ થતાં પ્રાથમિક અને માધ્યમિક શિક્ષણ વિવિધ સ્થળે. ‘બ્રહ્મચર્ય વિશે પ્રનો જાર'ના કર્તા.
૧૯૦૪ માં બી.એ. ૧૯૦૬ માં એમ.એ. ૧૯૦૭માં એલએલ.બી.
૧૯૧૧૧ થી વડોદરામાં કોલેજમાં તત્ત્વજ્ઞાનનું અને ૧૯૨૧ થી ત્રિપાઠી સવિતાનારાયણ ગણપતિનારાયણ (૧૮૮૪, ૧૯૦૨) : મ. સ. યુનિવર્સિટીમાં નીતિશાસ્ત્રનું અધ્યાપન.
વ્યાકરાણકાર, કવિ. જન્મ સુરતમાં. મહેતાજી દુર્ગારામ મંછારામ અભ્યાસકાળથી બુદ્ધિપ્રકાશ’ અને ‘વસંત’ જવાં સામયિકામાં પાર પ્રારંભિક ગુજરા ની અભ્યાસ. ત્યાં જ સરકારી હાઈસ્કૂલમાં લેખે લખનાર એમણે લલિત અને લલિતેતર નિબંધાના સંગ્રહ અંગ્રજીનું અધ્યયન. ૧૯૦૨ સુધી માંડવી બંદરની શાળામાં ‘સાહિત્યવિનાદ' (૧૯૨૮) અને પ્રવાસવિદ' (૧૯૩૪); સંવાદશિક્ષક.
સંગ્રહ ‘નિવૃત્તિવિદ' (૧૯૧૭) તથા વિવિધ પ્રસંગોએ લખેલા લગભગ પ્રાકૃત કોટિની ભાષામાં ‘શાકુંતલ'ને ગુજરાતી લેખે અને આપેલાં ભાષણને સંગ્રહ ‘આત્મવિનોદ’ (૧૯૪૧) દશીઓમાં કરેલા સંક્ષિપ્ત પદ્યાનુવાદ ‘શકુંતલાખ્યાન' (૧૮૭૫) જેવાં મૌલિક પુસ્તકો આપ્યાં છે. પિતા કમળાશંકર ત્રિવેદીના તથા ઈશ્વરભકિત, વૈરાગ્ય, નીતિ, સ્વદેશપ્રીતિ, પ્રણય તથા બેધ- બૃહદ્ વ્યાકરણ’ પરથી તૈયાર કરેલ સંક્ષેપ ‘પાઠય બૃહ દાયક વિષયો ઉપર અને કેટલાંક વ્રજભાષામાં લખાયેલાં પ્રકીર્ણ વ્યાકરણ’ અને ‘મધ્ય વ્યાકરણ ને સાહિત્યરચના' (૧૯૨૨) જવા કાવ્યાને રાંગ્રહ ‘સવિતાકૃત કવિતા' (૧૮૮૫); બિહારીદાસકૃત વ્યાકરણગ્રંથો પણ એમના નામે છે. 'કાવ્યસાહિત્ય મીમાંસા' ‘બિહારી સનરાઈ’ને અગુવાદ ‘વિહારી સતસઈ' (૧૯૧૩) (૧૯૩૦) એમનું સંપાદન છે. આ ઉપરાંત મનોવિજ્ઞાન અને અને ‘કુવલયાનંદને આધારે રચાયેલી “અલંકારચંદ્રિકા' એમની તર્કવિજ્ઞાન પરનાં પ્રકીર્ણ પુસ્તકો તેમ જ કેટલાક અનુવાદમુખ્ય કૃતિઓ છે. ઉપરાંત હિંદીમાંથી અનૂદિત ‘તપ્તા સંવરણ ગ્રંથ એમની પાસેથી મળ્યાં છે. નાટક' (૧૮૮૯) એમના નામે છે. ‘દાણલીલા’, ‘નીતિસુધાતરંગિણી’, ‘વિઠ્ઠલેશ રતાત્ર’, ‘શ્રીકૃપણ પ્રેમામૃત રસાયણ’ વગેરે ત્રિવેદી અનસૂયા ભૂપેન્દ્ર (૭-૪-૧૯૨૮) : સંપાદક. વતન સુરત. પુસ્તકો પણ એમણે રચેલાં હોવાનો ઉલ્લેખ મળે છે.
જન્મસ્થળ મુંબઈ. ૧૯૪૧માં મૅટ્રિક. ૧૯૪૬ માં બી.એ. ૧૯૪૮માં નિ..
એમ.એ. ૧૯૬૬ માં પીએચ.ડી. ૧૯૫૧ થી એસ.એન.ડી.ટી. ત્રિપાઠી સુમન: બાળનાટકોના સંગ્રહ ‘અમે ભજવીશું'(૧૯૬૪) કોલેજમાં અધ્યાપક. ૧૯૭૪ થી આચાર્યા.
વ્યા શિક્ષણશાસ્ત્રની પુસ્તિકાઓ ‘શિક્ષણવર્ણન' (૧૯૬૬) અને આપણી કહેવતો - એક અધ્યયન' (૧૯૭૦) અને ‘ગુજરાતી ‘રમતાં રમતાં વિજ્ઞાન' (૧૯૬૮)ના કર્તા.
સાહિત્યમાં કહેવતને પ્રચાર” (૧૯૭૩)માં સંસ્કૃત-પ્રાકૃતમાંથી
જૂની ગુજરાતીમાં આવેલી કહેવતો અને તેના અત્યારે સમાન ત્રિપાઠી સુરેન્દ્રપ્રસાદ : રેખાચિત્રાની શૈલીવાળી તેર વાર્તાઓને અર્થ બતાવતી કહેવતો રજૂ કરી છે. સંગ્રહ ‘હમ ભી અફર થ'ના કર્તા.
એમના સંપાદન ‘અખા ભગતના છપ્પા'-ભા. ૧, ૨, ૩
(ભૂપેન્દ્ર ત્રિવેદી સાથે, ૧૯૭૭, ૧૯૮૦, ૧૯૮૨)માં શબ્દાર્થની ત્રિપાઠી હરજીવન ત્રિભુવન : ‘બાળપયાગી ચાપડી' (૧૮૮૧), ‘બાળ- સાથે અર્થઘટન પણ આપેલું છે. આ ઉપરાંત નરહરિકૃત ‘જ્ઞાન
સુબોધ' (૧૮૮૯) તથા પદ્યકૃતિ ‘શાકશમન' (૧૯૬૧) અને ગીતા' (૧૯૬૮), અખાકૃત અનુભવબિન્દુ' (અન્ય સાથે, ૧૯૬૪), ‘વૈરાગ્યશતક' (૧૯૦૭)ના કર્તા.
‘પૃથ્વીચંદ્રચરિત્ર' (અન્ય સાથે, ૧૯૬૬), અખા ભગતનાં ગુજરાતી
પદ' (૧૯૮૦) વગેરે પણ એમનાં સંપાદન છે. ત્રિભુવન દ્વારકાદાસ: ‘અંગ્રેજી-ગુજરાતી કોશ' (અન્ય સાથે,
શ્રત્રિ. ૧૮૬૨)ના કર્તા.
ત્રિવેદી અનંતપ્રસાદ સારાભાઈ : નવલકથા 'સુરાષ્ટ્રને સિંહ કે ૨.ર.દ. આત્મભેગી અમીર?” (૧૯૨૫)ના કર્તા.
૨,૨,દ,
કૌ...
૧૯૪ : ગુજરાતી સાહિત્યકોશ - ૨