________________
कालवर्गः . ]
मणिप्रभाध्याख्यासहितः
हुए कालका मान चक्रमें स्पष्ट है'।
• 'अष्टादश निमेषास्तु (१।४।११) इत्यत आरभ्य 'युगानामेकसप्ततिः (१।४।२२) इत्यन्तग्रन्थस्य कालज्ञानात्मको निष्कोऽत्र चक्रे द्रष्टव्यः ।।
® अथ कालमानवोधकचक्रम् 8 नेत्र स्पन्दकाल,
१निमेषः ( विपला) | (३० सेकेण्ड ) १८ निमेषाः १ काष्ठा (२विएला)
(६८ सेकेण्ड ) ३० काष्ठाः १ कला ( २० विपला)
(८ सेकेण्ड) ३० कलाः १ क्षणः (१० पला)
(४ मिण्ट) १२ क्षणाः
१ मुहूर्तः (२ षटयौ) (४८ मिण्ट) ३० मुहूर्ताः १ अहोरात्रः (मानुषः)
( २४ घण्टा १५ अहोरात्राः १ पक्षः (मानुषः)
१ दिनं निशा वा २ पक्षी
१ मासः ( मानुषः) १ अहोरात्रः (वैत्रः) १२ मासाः
१ वर्षम् (मानुषम् ) १ अहोरात्रः (दैवः ३६० देवाहोरात्राः ३६० मानुषवर्षाणि
१ वर्षम् (दिव्यम् ) ४३२००० मानुषवर्षाणि १२०० दिव्यवर्षाणि
1 १ कलिमानम् ८६४००० . २४००
१द्वापरमानम् १२९६००० "
१ त्रेतामानम् १७२८०००
१ सत्ययुगमानम् ४३२०००० " एवं १२००० "
मानुषं चतुर्युगमानम्
वा देवं युगम् १२०००दिव्यवर्षाणि १०००/४३२०००० मानववर्षाणि x१०००- १ दिनम् (ब्राह्मम् ) १२००००००दिव्यवर्षाणि ४३२००००००० भानुषवर्षाणि
१ रात्रिः (ब्राह्मी) १२००००००+१२००००००-४३२०००००००:४३२०००००००। १ अहोरात्रः (ब्राह्मः) २४०००००० दिम्यवर्षाणि - ८६४००००.०० मानुषवर्षाणि १२०००दिव्यव.-चतुर्युगमानम् ४३२.... मनुवाणि ४७१ = १ मन्वन्तरम् ४७१८५२०००दिम्पवर्षाणि ३०६०२०... मानुषवर्षाणि 'मा १७॥१४२८ पनि विगाहन: ५१म१ मन्नान्तरमहत्या
-
