SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 248
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ जैन पारिभाषिक शब्दकोश सल्लविरते समिए सहिए सया जए, णो कुज्झे णो माणी 'माहणे' त्ति वच्चे। (सूत्र १.१६.३ ) २. अहिंसक । वह मुनि, जो जीवों की हिंसा न करता है, कराता है और न हिंसा करने वाले का अनुमोदन करता है। ......अणण्णं चर माहणे! | 1 से ण छणे, ण छणावए, छणतं णाणुजाण । (आ ३.४५,४६) ३. जो स्वयं अहिंसक है और अहिंसा का उपदेष्टा है। मा हणह सव्वसत्तेहिं भणमाणो अहणमाणो य माहणो भवति । (सूत्र १. १६. ३ चू पृ २४६ ) माहणेणं ति मा जन्तून् व्यापादयेत्येवं विनेयेषु वाक्प्रवृत्तिर्यस्यासौ माहनो भगवान् वर्द्धमानस्वामी । (सूत्र १.९.१ वृ प १७७) माहेन्द्र चौथा स्वर्ग। कल्पोपपन्न वैमानिक देवों की चौथी आवासभूमि । यह ईशान देवलोक के ऊपर स्थित है । (देखें चित्र पृ ३४६) कहिं णं भंते! माहिंदगदेवा परिव गोयमा ! ईसाणस्स कप्पस्स उपिं ..... । (प्रज्ञा २.५३) मित पाठ कण्ठस्थ करने की पद्धति का एक अंग । सीखे हुए ग्रन्थ के श्लोक, पद, वर्ण, मात्रा आदि की संख्या का निर्धारण । जं वण्णतो तनुगुरुयबिंदुमत्ताहि पयसिलोगादीहि य संखितं तं मितं भण्णति । (अनु १३ चू पृ ७) मित्रदोषप्रत्यया क्रिया का एक प्रकार । स्वल्प अपराध होने पर भी स्वजनवर्ग के प्रति कठोर दंड का प्रयोग । मित्तदोसवत्तिए केइ पुरिसे माईहिं वा पिईहिं वा तेसिं अण्णयरंसि अहालहुगंसि अवराहंसि सयमेव गरुयं दंडं णिव्वत्तेति । (सूत्र २.२.१२) मित्रानुराग मारणान्तिक संलेखना का एक अतिचार। बचपन के मित्र के साथ की हुई क्रीडा आदि का स्मरण करना । पूर्वकृतसहपांशुक्रीडनाद्यनुस्मरणान्मित्रानुरागः । (तवा ७.३७) मिथ: कथा Jain Education International २३१ १. कामकथा । २. परस्पर होने वाली आहार आदि की कथा । मिथःकथा – कामकथा, परस्परं जायमाना भक्तादीनां कथा (आभा ९.१.१० ) वा। मिथुनक (द्र यौगलिक) महाशरीरा हि देवकुर्व्वादिमिथुनकाः, ते च कदाचिदेवाहारयन्ति कावलिकाहारेण । (भग १.८७ वृ) मिथ्याकार सामाचारी सामाचारी का एक प्रकार । मिथ्या आचरण होने पर 'मैंने मिथ्या आचरण किया है' - इस प्रकार अपनी निंदा करना । मिथ्येदमिति प्रतिपत्तिः, सा चात्मनो निन्दा - जुगुप्सा तस्यां, वितथाचरणे हि धिगिदं मिथ्या मया कृतमिति निन्द्यत एवात्मा विदितजिनवचनैः । (उ २६.३ शावृ प ५३५ ) मिथ्यात्व दर्शनमोह के उदय से अयथार्थ में यथार्थ की प्रतीति, मिथ्यादर्शन | दर्शन मोहोदयाद् अतत्त्वे तत्त्वप्रतीतिः मिथ्यात्वम् । (जैसिदी ४.१८ वृ) (द्र मिथ्यात्व आश्रव) मिथ्यात्व आश्रव आत्मा का मिथ्यात्वरूप (विपरीत तत्त्व श्रद्धारूप ) परिणाम, जो कर्म - पुद्गलों के आश्रवण का हेतु बनता है। (स्था ५.१०९) ॐध सरधै ति नै कह्योजी, आसव प्रथम मिथ्यात | या तिकै असुभ कर्म छैजी, सात आउ साख्यात ॥ (झीच २२.२४ ) मिथ्यात्व क्रिया जीवक्रिया का एक प्रकार । १. जीव में तत्त्व के प्रति विपरीत श्रद्धा की प्रवृत्ति । मिथ्यात्वम् - अतत्त्वश्रद्धानं तदपि जीवव्यापार एव । (स्था २.३ वृ प ३७) २. मिथ्यात्व की ओर ले जाने वाली क्रिया । वह क्रिया, जिसके द्वारा मिथ्यात्व का संवर्धन होता है । मिथ्यात्वहेतुका प्रवृत्तिर्मिथ्यात्वक्रिया । ( तवा ६.५ ) For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org
SR No.016091
Book TitleJain Paribhashika Shabdakosha
Original Sutra AuthorN/A
AuthorTulsi Acharya
PublisherJain Vishva Bharati
Publication Year2009
Total Pages346
LanguageHindi
ClassificationDictionary, Dictionary, & agam_dictionary
File Size17 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy