Page Text
________________
યુવકીત
યુવકીત
યુવકીત ભારદ્વાજ નામના કેઈ એક ઋષિને પુત્ર. આશ્રમ કરી પોતાના અર્વાવસુ અને પરાવસુ એમ આને તેમ જ આના પિતાને ઉત્તમ પ્રકારનું અધ્ય- બે પુત્રો અને એક પુત્રવધુ સહવર્તમાન રહેતો થન ન હોવાથી, તે બંનેની ગણના ઋષિમંડળમાં હોવાથી, આને અને તેમને સ્નેહભાવ થયો હતો. ન હતી. એથી આણે અધ્યયન કર્યા સિવાય સર્વ તેથી આ એક કાળે સહજ એમના આશ્રમે ગયે. વેદનું જ્ઞાન પિતાને તેમ જ પિતાને ઉદય થાય એ પરંતુ રંભ્યઋષિ તેમ જ તેના બને પુત્રે કોઈ હેતુથી તપ આરંવ્યું. એકદા ઈંદ્ર પૃથ્વી પર ફરતા આશ્રમમાં ન હોવાથી ગંધર્વ સ્ત્રી જેવી રૂપવતી હતા. તેમણે આને તપ કરતે જોઈ પૂછયું કે તું રંભ્યની પુત્રવધૂ ત્યાં એકલી જ છે એમ આણે શા હેતુ માટે તપ કરે છે ? આણે ઈદ્રને પિતાને દીઠું. આ ઉપરથી આને દુર્બુદ્ધિ ઉત્પન્ન થઈ અને હેત નિવેદન કર્યો. તે સાંભળી ઈદ્દે કહ્યું કે ગુરુ- તું મારી વિષયવાસના તૃપ્ત કર એવું એને કહેવા સેવાપૂર્વક અધ્યયન કરે તે તને વેદ પ્રાપ્ત થાય; લાગ્યું. એ બાઈએ ઘણી આનાકાની કર્યા છતાં, આવો વ્યર્થ શ્રમ કરીશ નહિ. આમ બેલી તે આખરે એના શાપ ભયે તેની માગણી સ્વીકારી, ગયા તો પણ આણે તપ ચાલુ જ રાખ્યું. આ આની કામેચ્છાને આધીન થઈ. એના ગયા પછી ઈદ્ર બ્રાહ્મણનું રૂપ ધારણ કર્યું ને આના આશ્રમ સ્નાન કર્યું અને શ્વશુર આશ્રમે આવતાં જ આની પાસેની નદીમાં મૂઠીએ મૂઠીએ લઈ રેતી નાખવા બધી વાત તેમને કહી દીધી. આનું આવું દુષ્કૃત્ય માંડી. એ આણે દીઠું એટલે પૂછ્યું કે હે બ્રાહ્મણ, અને બળાત્કારની વાત સાંભળી લાગલો જ રૈભ્ય આ તું શું કરી રહ્યો છે ? બ્રાહ્મણે કહ્યું કે આ ગંગા હવન કરવા બેઠે. એણે પોતાની એક લટ મંત્રોમાણસોથી ઉતરાતી નથી અને અડચણ પડે છે ચારણ સાથે હેમી એટલે કુંડમાંથી એક સુંદર માટે પાળ કરીને હું પૂલ બાંધું છું. આવો ઉત્તર સ્ત્રી નીકળી એક બાજુ ઊભી રહી. પછી બીજી સાંભળતાં જ આણે તેને કહ્યું કે આમ પૂલ શી લટ હોમી એટલે એક રાક્ષસ નીકળ્યો. આમ એક રીતે થશે ? બ્રાહ્મણે પ્રત્યુત્તર વાળ્યો કે જો આમ સુંદર સ્ત્રી તથા રાક્ષસ નિર્માણ કરી, તેમને એણે કર્યાથી પૂલ નહિ થાય, તે ગુરુસેવાપૂર્વક અધ્યયન એવી આજ્ઞા કરી કે, તમે એકની પાછળ એક, એમ કર્યા સિવાય વેદજ્ઞાન પણ કયાંથી પ્રાપ્ત થશે ? યવક્રત પાસે જાઓ, એને મોહ પમાડી, મારી, બ્રાહ્મણનું આ વચન સાંભળી એ ઇંદ્ર છે એમ આણે પિતપોતાનું કામ કરી પછી પાછાં આવો, આજ્ઞા જાણ્યું અને તેને કહ્યું કે સારું, ત્યારે હું હવે પ્રમાણે તે સ્ત્રી યવક્રત પાસે ગઈ અને તેને મધુર તપ સમાપ્ત કરું છું. આ ઉપરથી ઇંદ્ર પ્રસન્ન થઈ, વાણીથી મોહ ઉત્પન્ન કર્યો અને એની પાસેથી તને વેદનાન પ્રાપ્ત થાઓ એ આશીર્વાદ આપ્યો એનું કમંડલ લઈ લીધું; ને જે તે આની સાથે ને તત્કાળ અંતર્ધાન થયા.
શરીરસંગ કરવા જાય છે કે તરત જ રાક્ષસ ત્યાં પછી આપણે ઘેર આવી બનેલી સઘળી હકીકત જઈ પહોંચ્યા. તેને જોતાં જ યવક્રીત શુદ્ધ થવાને પિતાના પિતાને કહી કહ્યું કે ચાલે, હવે આપણે
પાણી સારુ જુએ છે તે કમંડલ ન મળે. જાતે સર્વે ઋષિઓને પરાજય કરીએ. આ ઉપરથી
અપવિત્ર હતો માટે; શુદ્ધ થવા તળાવ તરફ દોડતાં ભારદ્વાજે એને ગર્વ ઉતારવા બાલધિ ઋષિ અને
તે અને નદી તરફ નાસતાં તે પણ જળ વગરની તેના પુત્ર મેધાવીને ઇતિહાસ તેને કહ્યો. એ સાંભળી સુકાઈ ગયેલી દેખાઈ. પછી પિતાની અગ્નિશાળામાં આણેકરેલ મનસૂબે ફેર. (બાલધિ શબ્દ જુઓ.) *
સંતાઈ જવા નાસવા લાગ્યો; પરંતુ અગ્નિશાળાને યવક્રીત અને એને પિતા જ્યાં રહેતા હતા ત્યાં દ્વારક્ષક અને પિતાને એક જન્માંધ શ૮ પાસે જ વિશ્વામિત્ર ઋષિને પુત્ર રેન્જ ઋષિ સેવક હતું, તેણે આને ન ઓળખી અંદર જવાને
| SR No. | 016089 |
| Book Title | Students English Paiya Dictionary |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hiralal R Kapadia |
| Publisher | Hiralal R Kapadia |
| Publication Year | 1941 |
| Total Pages | 202 |
| Language | English |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 6 MB |