Page Text
________________
શનૈશ્ચર
૧૯૬
શંભુ
એવું એનું બીજું નામ હેઈ એ હાલના શનિ- શબરી એક ભીલડી. એ પંપા સરોવરને પશ્ચિમ મંડળને અધિપતિ છે. એને શનિશ્ચર પણ કહે છે. કાઠે રહેનારા મતંગ ઋષિની દાસી હતી. રામચંદ્ર શનૈશ્ચર મંગળથી બે લાખ જન ઊંચે અને ચિત્રકૂટ પર્વત પર હતા તેવામાં મતંગ ઋષિ સૂર્યમાળામાં આવેલ ગુરની પેલી મેર આવેલ પ્રહ, દેવલોકમાં ગયા. મરતાં મરતાં શબરીને કહેતા ગયા એ મંદગતિ હોઈને અશુભ મનાય છે / ભાગ હતા કે થોડા જ સમયમાં રામચંદ્ર અહીં આવશે. ૫-૨૨-૧૬. • તારાઓના તેજની તુલના કરીને એમનું આતિથ્ય કર્યા બાદ તું સ્વર્ગમાં આવજે,
શ વગ પાડયા છે. છેક ઝાખે તે પહેલી એ આજ્ઞાનુસાર આ બાઈ રામચન્દ્રની વાટ જોતી પ્રતિને શનિ. એ પહેલી પ્રતિમા તારા કરતાં આશ્રમમાં રહેતી હતી. તેવામાં લક્ષમણ સહિત સહેજ મોટો અને રંગે આસમાની જેવો છે. રામચન્દ્ર આશ્રમમાં આવ્યા. શબરીએ એમનું પૂજન પિતાની કક્ષામાં એ સૂર્યની પ્રદક્ષિણા કરે છે. એને કરી એમને આશ્રમનાં વનફળ ખાવા આપ્યાં તેમજ પ્રદક્ષિણાકાળ–વર્ષ સુમારે સાડીઓગણત્રીસ વર્ષને મતંગના વનમાં સહસાગાદિ તીર્થોની હકીકત છે. એક રાશિમાંથી બીજીમાં જતાં એને અઢી વર્ષ કહીને જે જે જોવા જેવું હતું તે બધું બતાવ્યું, લાગે છે. એ વકી થાય છે. સબબ એક જ ઠેકાણે પછી રામને જગ્યમૂક પર્વત પર સુગ્રીવ રહેતો ઘણે વખત થયો હોય એમ જણાય છે. એ હતે તેને મળવાનું કહીને એણે અગ્નિ પ્રદીપ્ત કરી પિતાના અક્ષ ઉપર દસ કલાક અને ચોદ મિનિટમાં તેમાં પ્રવેશ કરીને દેહત્યાગ કર્યો અને સ્વર્ગ કરી રહે છે. એટલે એને દહાડો એટલી લંબાઈને ગઈ. વાહ રા૦ અરશ્ય સ૦ ૭૪ ૦ લોકોક્તિ છે. એ તદન ચપટ દેખાય છે. એને આઠ ઉપગ્રહ- પ્રમાણે રામચન ઉપર ઘણે ભાવ લાવી પોતે ચાખી ચનો છે. એને ફરતાં ત્રણ તેજસ્વી ચક્રો છે, ચાખીને રામચંદ્ર સારુ સ્વાદિષ્ટ ફળ તેમને ખવડાવ્યાં શનૈશ્ચર (૨) વિવસ્વપ્ન આદિત્ય અને છાયાને હતાં. આમ એની પ્રીતિને વશ થઈ રામચન્દ્ર પુત્ર / ભાગ -૬-૪૧.
ભગવાને અજઠાં ફળ ખાધાં હતાં. ઘણું ગુજરાતી શનનું સમવંશી પ્રતીપને પુત્ર. એની માનું નામ અને હિંદી કવિઓએ આ બનાવને વર્ણવ્યો છે. સુનન્દી અને બે ભાઈઓનાં નામ દેવાપિ અને
“શબરીકે બેર, સુદામા કે તાંદુલ રુચિ રુચિ ભોગ બાહિક છે / ભાર આ૦ ૬૩-૪૭,
લગાય.', “એઠાં ફળ શબરીનાં ખાધાં' ઇત્યાદિ. શપાક હસ્તિનાપુરમાં રહેનાર એક દરિદ્રી બ્રાહ્મણ. શબલ પ્રાચેતસ દક્ષને ફરીથી થયેલા દસ હજાર પુત્રો એને લાભ થાય તે હર્ષ થતું નહિ અને લાભ
પિકી પ્રમુખ. (રક્ષ. શબ્દ જુઓ.) ન થાય તે ખેદ પણ થતું નહિ. ભીષ્મને એના
શબેલ (૨) કાશ્યપ ઋષિને કટ્ટને પેટે થયેલા સર્વેઉપર વિશેષ ભક્તિ હતી. એ ભીષ્મને ચિત્તને
માંની એક જાતિવિશેષ / ભાર૦ આ૦ અ૦ ૩૫. શાંત રાખવાને અંગે ઘણી વાત કહેતો ભાર
શબેલાશ ઋષિવિશેષ શાંતિ. ૧૫.
શબેસાક્ષ એક ઋષિ. શબર તિમિદવજ રાજાનું નામ.
શબલાધ સમવંશી અવિક્ષિતને પુત્ર, એક ક્ષત્રિ | શબર (૨) શંબરાસુર શબ્દ જુઓ.
ભાર૦ આ૦ ૧૦૨-૪૦. શબરાસુર દનુપુત્ર દાનવમાંને એક. કૃષ્ણના પુત્ર
શબલાશ્વ (૨) પ્રાચેતસ દક્ષ અને અસિકની એમને પ્રદ્યુને એને માર્યો હતો. (૨. પ્રદ્યુમ્ન શબ્દ જુઓ.)
હર્યશ્વનામને પુત્ર થયા પછી થયેલ પુત્ર. એને નારદ શબરાસર (૨) ઈ મારેલે એક અસુર / ભાર૦ સૌપ્તિક૦ ૧૧
ઉપદેશ કરીને વિરક્ત કર્યો હતો | ભાગ ૬-૫-૨૪. શબર દેવવિશેષ / ભાર૦ ભી ૫૦-૫૩, દો. શંબસાદન કેસરી વાનરે મારે એક રાક્ષસ, ૧૭૮-૫૩,
શંભુ શિવનું એક નામ.
| SR No. | 016089 |
| Book Title | Students English Paiya Dictionary |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hiralal R Kapadia |
| Publisher | Hiralal R Kapadia |
| Publication Year | 1941 |
| Total Pages | 202 |
| Language | English |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 6 MB |