Page Text
________________
૧૨૫
રાવણિ
૨૫ એ કામરૂપધર હોવાથી જ્યારે જોઈએ ત્યારે ધારે જાય છે. સૂર્ય જ્યારે વિષુવબિંદુ ઉપર હેવ છે એ રૂપ ધારણ કરતા. તેના શરીરને રંગ તદન ત્યારે પ્રકાશદર્શકોળ વડે પૃથ્વી બરાબર દુભાગાયાથી કાળો હોવાથી એ સ્વાભાવિક રીતે જ ભયંકર આખી પૃથ્વી ઉપર રાત્રિ-દિવસનું માન એક સરખું દેખાતે. જોકે શિવમાં એને ઘણી નિષ્ઠા હતી તે હોય છે. જેમ જેમ સૂર્ય ઉત્તર-દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં પણ અભિચાર કર્મમાં તેની બુદ્ધિ રત હોવાથી વિષુવવૃત્તથી આઘો જતો જાય છે, તેમ તેમ તે એ ભક્તિથી એને નિવૃત્તિ મળી નહિ. એને વેદ ગોળાર્ધમાં રાત્રિ-દિવસના માનમાં તફાવત પડે છે. બહુ સરસ આવડતા હશે એવું જણાય છે, કારણ સૂર્ય ઉત્તર ગોળાર્ધમાં હોય તે ઉત્તર ગોળાર્ધમાં એના સમય પહેલાં વેદના અધ્યાય જેવા ભાગ
દિવસ માટે અને રાત્રિ નાની થતી જાય છે; નહાતા તેથી અમક પ્રકરણ કયાંથી કયાં સૂધી. દક્ષિણ ગોળાર્ધ માં હેય તે ત્યાં પણ એમ જ બને તેને નિર્ણય કરવાનું મુશ્કેલ પડતું. તે દૂર કરવા
છે. એક રાશિમાંથી બીજી રાશિમાં જતાં સૂર્યને
છે. રાવણે ચારે વેદના અધ્યાય પ્રમાણે ખડ બાંધ્યા. લગભગ એક મહિને લાગે છે. તે ભાગ ૫–૨૫–૫. તે ઉપરાંત બ્રાહ્મણો વેદનાં પદો ભણે છે, તે પણ રાષ્ટ્ર સમવંશી ચા, રાજાના પુત્ર ક્ષત્રહના આ જ પાડેલાં તેમ જ અધ્યયનમાં ભૂલ ન
સુહેત્ર નામના પુત્રને પૌત્ર અને કાશિ નામના થાય માટે ક્રમ, ઘન અને જટાની યોજના પણ રાજાને પુત્ર છે. આને પુત્ર દીર્ઘતમા રાજ.. આની જ કલ્પનામાંથી ઉદ્દભવ્યાં હશે એમ જણાય છે. રાષ્ટ્રપાલ નહુષકુત્પન્ન યદુવંશમાંના સાત્વતકુળમાં વાણિ રાવણના સઘળા પુત્રોને કહેવાતું નામ, જન્મેલા ઉગ્રસેન રાજાના નવ પુત્રોમાંને એક.
કંસનો નાનો ભાઈ. પરંતુ વિશેષ કરીને ઈંદ્રજિતને કહેવાની રૂઢિ છે.
રાપાલિકા ઉગ્રસેન રાજાની કન્યાઓમાંની એક રાશિ પૃથ્વીની કક્ષાના (રાશિચક્રના) કરેલા
રાષ્ટ્રપતિ ઉપ શબ્દ જુઓ. કાલ્પનિક બાર ભાગ છે. આ બાર વિભાગનાં નામ
રાષ્ટ્રપિડી એ બ્રહ્મર્ષિ. (૩. અંગિરા શબ્દજુઓ.) મેષ, વૃષભ, મિથુન, કર્ક, સિંહ, કન્યા, તુલા, વૃશ્ચિક, ધન, મકર, કુંભ અને મીન એવાં છે.
રાષ્ટ્રભત પ્રિયવ્રતવંશના ઋષભદેવના પુત્ર ભરતના આ દરેક વિભાગ રાશિ કહેવાય છે તેથી પાંચ પુત્રોમાંને બીજે. સંખ્યા સત્તાવીસની છે એટલે એક રાશિમાં
રાષ્ટ્રવધન દશરથ રાજાના આઠ પ્રધાનમાં જે સવાબે નક્ષત્રો આવી જાય છે. એટલે છ રાશિઓ
અર્થ સાધક પ્રધાન તેનું જ બીજુ નામ. ઉત્તર ગોળાર્ધમાં અને છ દક્ષિણ ગોળાર્ધમાં આવે
રાહુ કશ્યપ ઋષિથી સિંહિકાને થયેલા પત્રમાં
એક. આ પ્રસ્તુત મવંતરમાં આકાશ મધે, સૂર્યછે. પૃથ્વીની કક્ષા – રાશિચક્ર – વિષુવવૃત્તની સાથે
મંડળની ઉપર અને ચંદ્રમંડળની નીચે આવેલા સાડી ત્રેવીસ અંશને ખૂણે કરે છે અને બે બિંદુ
(તામસ) અંધકારયુક્ત રાહુમંડળને અધિપતિ હોઈ એમાં મળીને છેદે છે. એ બે બિંદુ - મેષ અને તુલા તેને મંડળ સૂર્યમંડળની ગતિ પ્રમાણે ફરે છે. વિષુવ-બિંદુઓ કહેવાય છે. સાડાત્રેવીસ અંશનો
એક બ્રહ્મર્ષિ (૩. અંગિરા શબ્દ જુઓ.) ખરા કરે છે એટલે રાશિચક્ર વિષુવવૃત્તથી ઉત્તર- રાહગણ ગૌતમાંગિરસમાંનું એક કુળ (૩. અગિરી દક્ષિણ દરમાં દૂર સાડીત્રેવીસ અંશ સુધી જાય શબ્દ જુઓ.) છે. જ્યારે સૂર્ય વિષુવબિંદુઓ ઉપર હેય છે ત્યારે રાણી થઈ ગયેલા પાંચમા રેવત મનુની કન્યા પ્રકાશદર્શકગળ વડે પૃથ્વી બરાબર દુભાવાય છે. વિવસ્વાન આદિત્યની ત્રણ સ્ત્રીઓમાંની બીજી. પછી જેમ સૂર્ય ઉત્તર યા દક્ષિણમાં અગાડી જાય વિટિ એક રુદ્રગણુ. તેમ તેમ તે વિષુવવૃત્તથી છેટે જતા જાય છે. સૂર્ય રિપુ સમવંશી આયુકુલોત્પન યદુરાજાના ચાર વિષુવવૃત્તથી વધારેમાં વધારે સાડાત્રેવીસ અંશ દૂર પુત્રોમાંને કનિષ્ઠ.
આમાં મળીને છેદે છે.
વીસ અંશને રાહકણ એક
કળ (૩. અગિર
| SR No. | 016089 |
| Book Title | Students English Paiya Dictionary |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Hiralal R Kapadia |
| Publisher | Hiralal R Kapadia |
| Publication Year | 1941 |
| Total Pages | 202 |
| Language | English |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 6 MB |