Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 861

રદનું
(ર) સ.ક્રિ, દુઃખી કરવું. રાવું (૨-૪નું) ભાવે, કર્મણિ, ક્રિ, રળવું (રાડનું) પ્રે,, સક્રિ રંજન૮ (૨૦-જાડ) પું., સી. [૪એ ‘રંજડવું.'] કનડગત, નડતર, ક્લેશ. (ર) તેાફાન, મસ્તી. (૩) બગાડ, નુકસાન રજાઢવું (ર-જાડકું) જએ રંજવું?'માં,
રંગોળી (રફંગાળી) સ્ત્રી. [સં. રાØિા-> પ્રા. ર્ાહિમા] ખાસ કરીને બારણાંની આગળના ભાગમાં સવારે કરવામાં આવતું ચિત્રણ–કારા રંગો પૂરીને, રંગાળ, (ર) રંગાળી પૂરવાનાં ધાતુ વગેરેનાં છાપાં, [॰ પૂરવી (૩.પ્ર.) બારણા આગળ તેમ મહેમાના આવવાના હોય તેા મવા પંક્તિ
રંજાડી (રાડી) વિ [જએ ‘રંજાવું’+ ગુ. ‘ઈ' કૃ.પ્ર.]
રેડ કરનાર
તરંજાવવું, ૨ાવું` (૨૮) જુએ રંજવું'માં.
બેસે ત્યાં રંગની રેખાએ અને આસન-સ્થાને રંગનાંરાવુંૐ જુએ ‘રંજવુંરું'માં, [એક શ્રતિ, (સંગીત.) રંજિષ્ઠા (રજ્રિકા) શ્રી. [સં.] સૌતની ખાવીસમાંની રંજિત (રઽિ-જ્જત) વિ. [સં.] ખુશ કરવામાં આવેલું, રાછ કરવામાં આવેલું, ખુશ થયેલું, પ્રસન્ન થયેલું, રાજી થઈ ગયેલું. (૨) આસક્ત, અનુરક્ત. (૩) રંગેલું, રંગાયેલું, (૪) પું. સંગીતના એક અલંકાર, (સંગીત.) રંજિતાવરાહ (રજિતાવ-) પું. [+ સં. મય-હ) સંચારી અલંકારામાંને એક અવરાહી અલંકાર. (સંગીત.) રંજિતી (રજિની) સ્ત્રી. [સં.] સંગીતની ૨૨ શ્રુતિઓમાંની એક. (સંગીત.) (૨) ગભરાયેલું રંજીદા (ર-જીંદા) વિ. [ફા. ૨ાજ઼] ખિન્ન, દુ:ખિત, રંજૂર (રજ્જર) વિ. [ફા.] બીમાર, માંદું. (૨) દુઃખી રંજૂરી (જૂરી) સ્રી. [ફ્રા.] માંદગી, આજારી ૨ (રણ્ડ) વિ. [સં.] વાંઝિયું. (૨) તારું રંઢખરી (રRsખરી) વિ. રઢિયાળ, નાદાન, ઢંગધડા વિનાનું રંડવાવ,-ળ (રણ્યવાન્ય,-ળ્ય) શ્રી. [સં. ૨૦૩′ દ્વારા] રાંડેલી સ્ત્રી, રાંડીરાંડ, વિધવા
રંગાળિયું
‘ઇયું'
રંગળિયું (ગાળિયું) ન. [જુએ રંગાળ' + ગુ, ત.પ્ર.] રંગ ઓગાળવા-પલાળવાનું નાનું કુંડું, રંગી, રંગનું કઠાડું કે ખામણું. (૨) કંકાવટી
૧૯૬
ભાતીગળ ચિત્રણ મનાવવાં] [ચાડું, લગાર પંચ (ર૨), ૦ક ક્રિ.વિ. જરામાત્ર, તદ્દન સ્વપ, સાવ પંચ(૦ ૩)માત્ર વ. [+ સં.] જુએ ‘પંચ,’
રંજ (૨૪) પું., સી. [ફા.] માનસિક દુઃખ, વ્યથા. (૨) અસાસ, પશ્ચાત્તાપ. [॰ ખેંચી (-ૉ ંચવી) (રૂ.પ્ર.) વૈતરું કરવું. ॰ થવી (કે થવા) (રૂ.પ્ર.) દિલગીરી થવી, અસેાસ થવા. ॰ કરવા (રૂ.પ્ર.) પસ્તાવા કરવા] રંજ
(૨૭-જક) વિ. [સં.] આનંદ આપનાર. (સમાસને અંતે ‘મના રંજક' વગેરે.) (૨) પું. રંગનાર, રંગારા, રંગરેજ. (૩) હીંગળેાક. (૪) ન. યકૃત અને બરાળમાંનું પિત્ત રંજક (૨૪૩) જએ પંચ,ક.’ રંજક (૨૦-૪ક) સી., પું. બંદૂક વગેરે કેાડવા માટે એના કાન પર મુકાતા દાર. (૨) પલીતેા. (૩) (લા.) ઉશ્કેરણી. [॰ ઉડાવવા (રૂ.પ્ર.) બંદૂક કે તાપના કાનમાં દારૂ મૂકી સળગાવવા. • ઊંડવે, ॰ ઊઢવી (રૂ.પ્ર.) લડાઈ થવી. ૦ ખાઈ જવી (રૂ પ્ર.) ઉશ્કેરાટ શમાવી દેવા. ॰ દેવેશ (૩.પ્ર.) ગાંજા વગેરેના ઘૂંટ લેવે. ॰ પલાણવા (રૂ.પ્ર.) અંદૂક કે તાપના કાન ઉપર દારૂ ચૂકવેા. ૦ મૂકવા (રૂ.પ્ર.) ઉશ્કેરવું] [માંની એક શ્રુતિ. (સંગીત.) રંજતી (રજત્તી) સ્ત્રી, [સં.] સંગીતની ખાવીસ શ્રુતિએ રંજ±-તા (૨૦-જકતા) સ્રી., ત્લ ન. [સં.] રંજક હેાવાપણું,
આનંદ આપવાપણું [કરવું એ, પ્રસન્નતા, ખુશાલી રંજન (રજ્જન) ન. [સં.] રાજી કરવાની ક્રિયા, પ્રસન્ન રંજનÖ (ર-જન) વિ, [સં.] જએ રંજક.’ રંજનકારક (રજ્જન) વિ. [સં.] જુએ રંજક,’ રંજન કાર્યક્રમ (રજ્જન) પું. [સં.] માણસેાનેમનેારંજન થાય તેવી નાટય સંગીત વગેરેની વ્યવસ્થા, ‘ઍન્ટર્ટઈમેન્ટ પ્રાગ્રામ’
રચવા (રણ્ડવે) પું. [સં. ભળવાનું પસંદ કરતેા
દ્વારા] (લા.) સ્ત્રીઓમાં પુરુષ. (૨) બાયલા, રાંડ જેવ પુરુષ [શ્રીને અપાતી એક ગાળ, રાંડ રઢા (રણ્ડા) શ્રી. [સં.] વિધવા સ્ત્રી, રાંડીરાંડ. (૨) (લા.) ભંઢાપા (રડાપા) પું. સં. ર૪ા + q>પ્રાંટઘ્યક્ષ-] વિધવાપણું, વૈધવ્ય
રંડા-વૈદન (રણ્ડા-) ન. [સં.] રાંડેલી સ્ત્રીનું રુદન રંઢાવવું, રડાવું (રણ્ડા-) જુએ ‘રાંડવું’માં. રઢાકુર (રણ્યાનું) જ ‘રાંડવું.’
રંડી (રણ્ડી) સ્ત્રી. [સં. g[ + ગુ. ‘ઈ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] (લા.) વેશ્યા સ્રી, ગંણકા. (૨) નાચવા ગાવાનેા ધંધા કરતી સ્ત્રી. (૩) ગંકાનું રાણીનું પાનું રંડી-ખાજ (રડી-) વિ.,પું. [કા. પ્રત્ય] વેશ્યાઓમાં રખડતા પુરુષ, નાળવા, વ્યભિચારી
રંડીખાજી (રડી) સ્ત્રી, [કા, પ્રત્યય] વેશ્યાગમન, છિનાળું ૨ડૂ(-ડો)ઢિયા (ર:(-qડો)ડિયા) વિ., પું, [જુએ રાંડ’ દ્વારા.. જએ ‘રડવે,’
‘ચું’રતિદેવ (ન્તિદેવ) પું. [સં.] પૌરાણિક પરંપરા પ્રમાણે ઇક્ષ્વાકુવંશી નાભાગના પુત્ર ભરતને પૌત્ર, સાંકૃતિ.(સંજ્ઞા) (૨) એલ વંશના રાજા ભરતની છઠ્ઠી પેઢીએ થયેલા એક દાનેશ્વરી રાજા. (સંજ્ઞા.)
રંજનાત્મક (રજ્જનાત્મક) વિ. [સં. ર્ઝન + આત્મન્ + TM] આનંદદાયક, જેમાંથી મનેરંજન મળે તેવું
રંજની (રજની) સ્ત્રી. [સં.] સંગીતની ખાવીસ માંહેની છઠ્ઠી શ્ર ુતિ, (સંગીત.)
રંજનીય (રજનીય) વિ. [સં.] આનંદ આપવા જેવું રંજ-ભર્યુ. (૨-૪) વિ. [જએ ‘રંજ' + ‘ભરવું' + ગુ.
કરવું,
ભ..] તકલીફ્ ભરેલું, દુઃખકર રંજવું: (ર-જવું) સ.ક્રિ, [સં. ન્, તત્સમ] રંજન ખુશ કરવું, રીઝવવું, રંનવું (રાયું) કર્મણિ, ક્રિ રાવવું (ર-જાવવું) પ્રે., સક્રિ રેંજવુંયૈ (રજવું) અ.ક્રિ. [ફા. રંજ, ના.ધા.] દુઃખી થવું.
Jain Education International_2010_04
રવું (રન્દવું) સ.ક્રિ. [જુએ વંદે,'ના.ધા.] (સુતારે) વંદાથી (લાકડાને) લીસું કરવું, રદાવું (રન્હાવું) કર્મણિ,