Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 715

મમી
૧૭૫૦
મર્યાદિતતા
મમી શ્રી. લિ.] જુઓ “મદુમી.”
ઘવાયેલું મર્મ છું. [સં. મર્મન ન.] શરીરનો તે તે સુકોમળ ભાગ. (૨) મર્માળ, શું વિ. જિઓ "મર્મ'. +ગુ, “આળ’–‘આળું છુપી વાત, ખાનગી વાત. (૩) રહસ્ય, તાત્પર્ય, આશય. ત. પ્ર.] રહસ્યમય, મર્મથી વરેલું, “વિટી' (ન લ) (૨) (૪) (લા) કટાક્ષ-વચન. (૫) હાસ્યયુક્ત વચન, “હ્યુમર' યંગ્ય, કટાક્ષ-યુક્ત
[‘મર્મચછેદી.' (૨. મ.)
મમતક (મમતક) વિ. સં. મન્ + અન્ત] જુઓ મર્મ-હી વિ. સિ., S.] રહસ્ય પકડી લેનાર
મમી વિ. [૪, પૃ.] જુઓ “મર્મ-જ્ઞ.' મર્મ-છેદ ડું. -દન ન. [સં.] શરીરના કામળ ભાગને મર્મોક્તિ . [સં. મન+ વત] જ “મર્મ-વચન.” કાપવાની ક્રિયા
મર્યાદ સી. [સં. મવઝા] ઓ “મરજાદ.' મર્મ-છેડી વિ, [સે, મું.] મર્મરકેદ કરનાર
મર્યાદ-વલી સ્ત્રી. [+સં.], મર્યાદવેલ (-(-૧૫) સ્ત્રી. મર્મજ્ઞ વિ. સં.1 રહસ્ય જાણMાર, મનનો ભેદ જાણી લેનાર [+ જએ લ.’] ઓ “મરજદ-વેલ.' મર્મજ્ઞતા સ્ત્રી. સિં.] મર્મજ્ઞ હોવાપણું
મર્યાદા સ્ત્રી. [સં.] હદ, સીમા. (૨) ઇયત્તા. (૩) લાજ, મર્મ-પી. સી. [૪] આંતરિક દુઃખ
શરમ, અદબ, (૪) નિયંત્રણ, પ્રતિબંધ, મનાઈ, અંકુશ, મર્મ-પ્રહાર ૫. સિં.] શરીરનાં સુકોમળ અંગ તેમજ હૃદયને રિસ્ટ્રિકશન.” [૦ ઉલંઘવી (ઉલવી), ૦ ઓળંગવી, કરવામાં આવતે આઘાત
૦ છે , તેવી, ૦મૂકવી (ર.અ.) અદબ છોડવી. મર્મ-બાણ ન. [સ, મું.] (લા.) મહેણું-ટોણું, કટાક્ષ-વચન ૦ રાખવી, ૦ સા(-સાંચવવો (રૂ.પ્ર.) અદબ રાખવી] મર્મ-ભાગ ૫. સિં] શરીરનું અંદર-બહારનું તે તે સુકેમળ મર્યાદાતિક્રમ પું, મણ ન. [+મતિ-નામ સં.] મર્યાદાનું અંગ
ઉલંઘન
હિદ વટાવી જનાર મર્મ-ભાષી વિ. સં. ૫.] કટાક્ષ-વચન ઉચ્ચારનાર મર્યાદાતિમી વિ. સિં૫] મર્યાદાનું ઉલ્લંઘન કરનાર, મર્મ-ભિદ વિ. સં. ૧fમ), મર્મ-ભેદક વિ. સં.] મર્યાદા-
પુ ત્તમ પું. સં.] લોક અને વેદની પ્રણાલીનું જઓ “મર્મ-છેદી.'
બરોબર પાલન કરનાર પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે મર્મ-ભેદન ન. [સં.] જ એ “મર્મ-છેદન.”
પરમાત્માને પૂર્ણ અવતાર-દશરથ-પુત્ર શ્રીરામ. (પુષ્ટિ.) મમભેદી વિ. [સં., .) એ મર્મ છેદી.'
મર્યાદા-પુષ્ટિ સ્ત્રી. સિં.] જીવાત્મા ઉપર કૃપા પૂર્ણ થઈ મર્મર' પૃ. [સં.] પાંદડાં વગેરેને વાયુજન્ય ખખડાટ હોય અને સામાન્ય ભકિતમાર્ગને અનુસરવાનું થતું હોય મર્મર” છું. [અં.] સ્વરેનું તે તે મહાપ્રાણ ઉચ્ચારણ, એવી એક પરિસ્થિતિ. (પુષ્ટિ.) હતિ . (વ્યા.)
મર્યાદા-ભત ૫. [સં.] શાસ્ત્રોક્ત પ્રકારે ભક્તિ કરનાર મર્મર-વનિ . સિં.1 જ એ “મર્મર.
ભક્ત. (પુષ્ટિ.) મર્મરંત (મર્મરન્ત) વિ. [સં. મર્મર વર્ત. કુ. > પ્રા. મર્યાદા-ભક્તિ સી. [સં. જેમાં વેદિક અને સામાન્ય જેa] મર્મર એવો અવાજ કરતું
ભક્તિમાર્ગની પ્રણાલીનું અનુસરણ છે તેવી પરમાત્માની મર્મરાટ કું. [જઓ “મર્મર" + ગુ. “આટ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ભક્તિ, સાધનવાળ ભક્તિ. (પુષ્ટિ.) જ મર્મર.'
[મહેણું-ટોણું મર્યાદા-ભંગ (-ભS) . [સં.] એકબીજા વચ્ચેનાં વિવેકમર્મ-વચન, કર્મ-વાકય ન. સિ.] કટાક્ષ-વચન. (૨) વિનય-વર્તનનું ઉલ્લંધન, સભ્યતાને લેપ મર્મ-વિદ વિ. સં. ૦૬], મર્મવેત્તા વિ. [, .] મર્યાદામાર્ગ છું. [સં.] વેદિક તેમજ સામાન્ય ભક્તિમાર્ગનાં
જ એ મર્મજ્ઞ.' (૨) ટીખળી, ધુમરિસ્ટ' (વિ. ક) સાધને હાર પ્રભુ-પ્રાતિને માગે. (પુષ્ટિ.) મર્મ-જેઠન ન. [સં.] વિવેદ-ભાવ, હાસ્યરસજ્ઞતા, “સેન્સ મર્યાદામાર્ગીય વિ. સિ.] મર્યાદામાર્ગને લગતું, મર્યાદાઓફ હ્યુમર' (વિ.ક.).
માર્ગનું. (પુષ્ટિ)
[(પુષ્ટિ.) મર્મ-વેદી વિ. સિ., મું.] જ મર્મજ્ઞ.”
મર્યાદા-રીતિ સી. સિં.] મર્યાદામાર્ગની પદ્ધતિ કે રસમ, મર્મવેધ . [સ જ મર્મ-૨છે.” (૨) જયોતિષને મર્યાદા-લે૫ છું. [સં] જઓ “મર્યાદા-ભંગ.' એક પેગ. ( .)
મર્યાદા-વાચક વિ. [સં.] હદનો અર્થ બતાવનાર. (વ્યા.) મર્મવેધા વિ. સં.] જઓ અમરદી,
મર્યાદા-વલી, સ્ત્રી, સિ.], મર્યાદા:વેલ (-કચ) સ્ત્રી, [+ મર્મવષા-તા, મમષિત અ. સિં.] મર્મવેધક હેવાપણું જુએ “વેલ.' જ ઓ “મરજદ-વેલ.' મર્મવેધી વિ. [૪] જુઓ ‘મર્મ-છેદી.
મર્યાદા-શીલ વિ. [સં.] મર્યાદા સાચવવાની ટેવવાળું, મર્મનસ્થલ(ળ), મર્મસ્થાન ન. (સં.] શરીરમાંનું તે તે વિનયશીલ, અબવાળું અંદર-બહારનું કમળ સ્થાન કે અંગ
મર્યાદા-સર કિ.વિ. [+જુઓ “સર.'] મર્યાદાને અનુસરી, મર્મ.રપથ વિ. સ. ૫.] હદયને સ્પર્શ કરનારું, હદય હદમાં રહીને(૨) વિવેક-પુર:સર, વિનયપૂર્વક સુધી અસર ઉપજાનારું
[કાઢવાનું કાર્ય મર્યાદા-હીન વિ. [૪] નિર્લજજ, બેશરમ, નફટ મમષણ ન. (સં. મન + અવળરહસ્ય-વાત શોધી મર્યાદિત વિ. સં.] અમુક હદ કે સીમામાં સમાઈ રહેલું, મહત વિ. [ સં. મર્મન + મા-થત] શરીરના કમળ પરિમિત, મર્યાદાવાળું, હદવાળું ભાગને અથરાયેલું કે અસર કરી ગયેલું. મર્મસ્થાનમાં મર્યાદિતતા સી. સિં.] મર્યાદિત હેવાપણું
સ
,
'
'
જ કરતું