Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 657

ભીંસરું-૨
૧૬૯૨
ભુજંશ ભરૂર જુઓ ભસરું૨,
ની કર્ણ સિવાયની બાકીની બે બાજની તે તે રેખા. (ગ.) (-ભી)સવું સ.કિ. [રવા.] ઘસાય એમ દાબમાં લેવું, (૪) આલેખમાં બિંદુનું એક માપ, ઑર્ડિનેટ.” (ગ) ભચરડવું, ચપચપ દબાવવું. ભજ-ભિસાવું કર્મણિ, ક્રિ ભુજનેટિ-ટી) સી. (સં.] ભુજ અને ટિ, કોઓર્ડિનેટ્સ.' ભી(-ભિ)સાવવું છે, સક્રિ.
(ગ) ભ(-ભિ)સાણ -શ્ય) સ્ત્રી, જિઓ “I(ભી)નું' + ગુ. ભુજગ જ “ભુજંગ.' આણ' કુ. ૫.] એ “ભીસ.'
ભુજગેશ, -શ્વર પું. [+સં. શ, ષ), ભુજગેંદ્ર (ભુજગેન્દ્ર) (-ભિ)સાવવું, (ભિ)સાવું જ “(ભી)સવું'માં.' પું. [+સે. ૨ સપમાં માટે સર્પ-શેષનાગ તેમ ભ(-ભિ)સોટી પી. જિઓ “ભૌC.ભીંસ' દ્વારા ]જ એ “ભીંસ.” વાસુકિ નાગ
Tયંત્ર, ભુજ-યંત્ર ભુકર વિ, પું. ભૂખરે પથ્થર
ભુજ-જંત્ર (જ) ન. [સં. + એ “જંત્ર.) હાથરૂપી ભુકરિયું ન. પાણી જે થતા ઝાડ
ભુજજુગ, માન. [સં+ “ગ” – મ. બે હાથ, ભુકાવવું, ભુકવું એ “ભકવું'માં.
ભુજપુગ્ય
દિારી કે છવા. (ગ.) ભુક્કો ૫. જુએ “ભૂકે.” [-ક્કા નીકળી જવા (ઉ. પ્ર.) ભુજ-જીવા, ભુજ-જ્યા સ્ત્રી. [સં.] ત્રિકોણમિતિમાં ભુજની
ખુબ ખુબ હેરાન થવું, હેરાન પરેશાન થઈ જવું] ભુજ-તલ(-ળ) ન. સિં.] હથેળી [પ્રબળ હાથ ભુખ(-ખ) વિ. સં. સુમુલ >મા. મુહુ દ્વારા ભૂખાળવું. ભુજ-દંડ (-૪૩) . [સં.] હાથરૂપી ડડ, દંડ જેવો (૨) (લા.) દરિદ્ર, કંગાળ
ભુજ-પદી ન. [સં.] હાથના આકારના પગવાળું એક પ્રાણ ભુત વિ. [સ.] ખાધેલું, જમેલું, (૨) ભોગવેલું. (૩) ભુજ-પરિસર્ષ પું. સિં.] હાથ પગ ઉપર ચાલનાર પત્રિય વાપરેલું. (૪) . ભજન. (૫) ભેગ
પ્રાણી (નેળિયો ઉંદર છે ખિસકોલી વગેરે). ભુત-ભેર વિ. [સં.], ગી વિ. [સ, પું] 4 ભાગ ભુજ-૫શ યું. [સં.] બેઉ ભુજાઓને કાંસલા જે કરેલ બીડે ભોગવી લીધા છે તેવું, ખાઈ-પી ઊતરેલું
ભુજ-પિંજર (-
પિજ૨) ન. [સં.] બે ભુજાઓ-રૂપી પાંજરું ભુત-ભેશ્ય ન. [સ.] ગણિત, લેખું (જ)
ભુજ-બલ(ળ) ન. [સં.] હાથની તાકાત, બાહુબળ, કાંડાભક્ત૬ સ.કિ. (સં. મુવત, ના. ધા. ખાવું, જમવું. (૨) નું જોર ભાગવવું. (૩) વાપરવું. ભુક્તાનું કર્મણિ, ક્રિ. ભુક્તાવલું ભુજ-બંધ (બધ) મું. [સં.] જુએ “ભુજ-પાશ.' પ્રે., સ.િ
[. છાંડણ, એઠું ભુજમંડલ(ળ) (મડલ,-ળ) ન. [૪] એ “ભુજ-પાશ.’ ભુક્ત-શેષ વિ. સિં.] ખાધા પછી વધેલું, ઇંડાયેલું. (૨) ભુજ-યુગ,મ, ભુજ-યુગલ ન. [.] જુએ “ભુજ-ગ.' ભુતાવવું, ભક્તાવું એ “ભુતવું'માં.
ભુજ-લતા, ભુજ-વલ્લી સ્ત્રી. [૪] ભુજારૂપી વેલ, વેલના ભુતાવશિષ્ટ વિ. સં. મુવેર + -રાષ્ટો, એ “ભુત-શેષ જેવા સુકોમળ હાથ (1).” (૨) ન. એ “ભક્તશેષ(૨).'
ભુજ-વીર્ય ન. [સં.] જએ “ભુજ-બલ.' ભક્તાવશેષ છું. [સ. મુરત + અર્વ-શે૨] જ ભક્તશેષ(૨).' ભુજંગ (ભુજ) . [સં] સં૫, ભુજગ, ભુજંગમ ભુતાવસ્થા સી. [સ. મુરંત + અર્વ-સ્થા] ચંદ્ર વગેરેએ તે તે ભુજંગ-યાત (ભુજ) છું. [સે, ન.] ચાર ચગણથી બનતો
રાશિ કે નક્ષત્ર ભેળવી લીધાં હોય એવી સ્થિતિ. (.) બાર અક્ષરને એક ગણમેળ છંદ અક્ષરમેળ છંદ, ભુજંગી. ભુiાંશ (ભુતિશ કું. [સ. મુવત + અંશ] ભોગવેલો અંશ (પિંગળ.). ભુક્તિ સતી. [સં.] ભેજન. (૨) ભેગ, ઉપભોગ ભુજંગમ (ભુજમ) ૫. [સં.] જુઓ “ભુજંગ.” ભુક્તિવાદી વિ. [સં૫] અભિધામાં જ અભિધા અને ભુજંગ-વૃત્તિ (ભુજ) શ્રી. [સ.] સર્ષના જેવું વલણ લક્ષણને સમાવેશ થઈ જાય એવો મત-સિદ્ધાંત ધરાવનાર. ભુજંગ-શાથી (ભુજ) વિ, પૃ. [સં.] પોરાણિક માન્યતા (કાવ્ય).
પ્રમાણે શેષનાગ ઉપર શયન કરી રહેલા ભગવાન વિષ્ણુ, ભુખહલી જ “ભુખલડી.”
શેષશાયી ભુખલડી સ્ત્રી. જિઓ “ભૂખ' + ‘ડું સ્વાર્થે ત. પ્ર. + “લ' ભુજંગાસન (
ભુ સન) ન. [સ. મુin + માસનો એ મધ્ય + ગુ. “ઈ' સતીપ્રત્યય; ઉચ્ચારણ સો કર્યો “ભૂખડલી' નામનું વેગનું એક આસન, (ગ.) શકય નથી.] ભૂખ, (પદ્યમાં.)
ભુજંગિની (ભુજ ગિની) સ્ત્રી. [સ.] સાપણ, નાગણી ભુખાવડ વિ. જિઓ ભખ' દ્વારા.1, ભૂખાળવું વિ. જિઓ ભુજંગી (ભુજ) છું. [સં.] જ “ભુજંગ-પ્રયાત.' “ભૂખાળું' + ' સ્વાર્થે તે, પ્ર.], ભુખાળું વિ. [જ ઓ ભુજ સી. (સં. મન છું.] જએ “ભુજ(૧).” “ભખ'+ગુ. “આળું' ત. પ્ર.] જેને ભૂખ લાગ્યા જ કરે ભુજાલી સ્ત્રી. [હિં.] કુકરીના પ્રકારનું હથિયાર તેવું, વારંવાર ખાઉં ખાઉં કરનારું
ભુજાસિથ ન. [સં. મુઝ + અહિથ] હાથનું તે તે હાડકું ભુખ જ “ભુક.'
[ભથાં ભુજાળું વિ. સં. મુન + ગુ. “આળું” ત. પ્ર.] બાહુઓવાળું ભુછાં(છ) ન., બ.વ. ગુદ્રિય આસપાસ ઉગતા વાળ, ભુજંતર (ભુજાત૨) કિં.વિ. સં. મુળ + સત્તા ] બે બાવભુજ પું. [.3, - શ્રી. [ગુ. માં સ્ત્રી.] આંગળીથી ખભા ડાંની વચ્ચે સુધીને સંપૂર્ણ હાથ, બાહુ. (૨) ગણિતની કઈ પણ ભુજશ (ભુજાશ) ૫. [. મુળ + અંરા] ક્રાંતિવૃત્તને એક આકૃતિની તે તે બાજની પ્રત્યેક રેખા. (ગ.) (૩) કાટખૂણા- ભાગ, સીલેશ્ચિયલ લેજિટડ.” (ખગો).