Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 643

ભારદ્વાય
૧૬૭૮
ભાલર
ભારદ્વાજય વિ. સં.] ભરદ્વાજને લગતું
(૨. પ્ર.) આશ્ચર્યજનક કે અઘરું કામ કરી બતાવવું. (૨) ભાર-નજરું લિ. [. માર+જુઓ “નજર' + ગુ. “G” ત.પ્ર.] દુઃખ થાય એવું કરવું. ૦ થી (૨. પ્ર.) આશ્ચર્યજનક કે સામા ઉપર પ્રભાવ પાડનારી દષ્ટિવાળું
અધરું કામ થવું. (૨) દુઃખ થાય એવું થવું. પેટ ભારે ભારપૂર્વક કિ.વિ. [સં.] નિશ્ચિતતાથી, “એફેટિકલી' થવું (રૂ.પ્ર.) સગર્ભા થવું]. ભાર-બરદારી સી. [સં. + ફો] ભાર ખેંચવાની ક્રિયા. (૨) ભારક છ . [સં.] જેની રાજધાની ભ૨કઈ હતી તે વિ. ભારે વજન ખેંચનાર (તે તે પશુ) (૩) મજરી કરનારું નર્મદાનો કેટલોક પ્રાચીન પ્રદેશ (આજનો લગભગ ભરૂચ ભાર-જ પં. [+ જુએ “બજ;' સમાનાર્થી શબ્દોની જિલ્લો). (સંજ્ઞા.) દ્વિરુક્તિ.] ભાર, બેજે, વજન. (૨) (લા) જવાબદારી ભાડું (ભાર૩) જેઓ “ભારંડ. ભાર-ભત વિ. [સં.) બેજા-રૂપ થયેલું કિંમીટર.” ભારે જ “ભારી.' [ કરવું (રૂપ્ર) એ “ભારી કરવું.” ભાર-માપક યંત્ર (ય-ત્ર) ન. [સં.] વજન માપવાનું યંત્ર, ૦ખમ (રૂ.પ્ર) વજનદાર. (૨) આબરૂદાર. (૩) ગંભીર. ભાર-મેક ન. [સ. માર + જુએ મૂકવું” દ્વારા ] બારદાનની ૦ થવું (રૂ.પ્ર.) એ “ભારી થવું.' દિલ (ઉ.પ્ર.) બિન અપાતી કપાત, બારદાનનું વળતર, ‘ટેર'
હૃદયે. ૦ પગે લેવું (રૂ.પ્ર.) સગર્ભા હોવું. દિવસ (રૂ.પ્ર.) ભાર-ષ્ટિ સ્ત્રી. [સં.] કાવડ
મુશ્કેલીને દિવસ. માં ભારે (રૂ.પ્ર.) ખૂબ જ કિંમતી. ભારે-યુત વિ. [સં.) વજન ધરાવનારું, ભારવાળું.[૦ ઉરચારણ મિજાજ (ઉ.પ્ર.) કડક સ્વભાવ. લાગવું (રૂ. પ્ર.) સેમ્યુએશન.”]
વજન અનુભવવું. (૨) અઘરું લાગવું. ૦વગી, વાઈ ભાર-વકર છું. સં. માર + જ “વક્કર.”] મરતબો, મે, (રૂ.પ્ર) સગર્ભા સ્ત્રી, ૦સલ (રૂ. પ્ર.) ઘણું વજનદાર, આંખે વકર. (૨) આબરૂ, પ્રતિષ્ઠા, શાખ, ઈજજત, ગૌરવ ભારે થવી (અ .) (રૂ.પ્ર.) ઊંધ આવવા લાગવી ભારવટ, ટિ કું. [સં. માર દ્વારા] જુઓ “ભારેટ. ભારે-સાળ (અન્ય) સ્ત્રી. [+જ “સાળ.'] ઊંચી જાતની ભાર-વજિત વિ. [સં.] ભાર વિનાનું, ભારહીન
એક ગુજરાતી ડાંગર ભાર-વાઈ સી. [સં. માર દ્વારા] વજનથી વહાણનું વધુ ભારે ધું. [, મારવ -> પ્રા. મારય ] ઘાસ-ચારે લાકડાં નીચે દબાવું એ, હેઠાવટ
[આપતું વગેરેને બાંધેલો ઝડ, મોટી ભારી. [દુઃખને ભાર (રૂ.પ્ર) ભારવાચક વિ. સં.] ભાર બતાવતું, વજનને ખ્યાલ ઘણું ઘણું દુ:ખ. સાપને ભારે (રૂ. પ્ર.) સાંચવવી ભારવાહક, ભાર-વાહિક વિ. [સં.), ભારવાહી વિ. [સ, મુકેલ નાની નાની ચીજોને જો] S] ભાર-બજ ઉઠાવી લઈ જનારું
ભા-ઉભારો છું. [+જુઓ ઉભારે.'] (લા.) માંદગીનું ભારવિ પં. [૪] ઈ.સ. ૬ ઠ્ઠી-૭ મી સદી આસપાસના વારંવાર ઊથલા મારી આવવું એ. (૨) સંક૯પ-વિકલ્પ સિદ્ધપુરને ગણાયેલે વતની એક બ્રાહ્મણ કવિ (કિરા- ભારોટ(8) પું. [સં. માર દ્વારા] મભ, ભારવટિયે, આડતાજનીય મહાકાવ્યને કર્તા) (સંજ્ઞા.)
સર (મોટે ભાગે લાકડાનું, પણ જયાં લાંબી શિલાઓ ભારવું સક્રિ. [સં, માર, તસમ.પ્રે. ધાતુ.] અનાજ વગેરે સડી પ્રાપ્ય છે ત્યાં પથ્થરની ચાટ પણ.) (૨)કૂવાના મથાળે ન જાય એ માટે રાખ ભેળવીને કડી વગેરેમાં ભરી રાખવું. આવેલા મંડાણની નીચેનું લાકડાનું આડું (૨) સળગતા અગ્નિને જાળવી રાખવા ૨ાખની નીચે ભારેટિ(-)યું, એ જેઓ “ભારટિયું,-.” સંઘરી રાખવો. (૩) (લા) મહિત કરવું
ભારે ટી સી. જેઓ “ભારોટ' + ગુ. ઈ' પ્રત્યય... ભાર-સહ વિ. [સં.] જએ “ભાર-ક્ષમ.”
છાપરાની આડી.(૨) લાકડાની ભારી. (૩) પિોટલી, બિંદડી, ઝડી ભારંગમૂળ (બાર) ન. [સ, મળ-મૂe] એ નામની ભાઠ જેઓ “ભારોટ.' એક વનસ્પતિનું ઔષધોપયોગી માળિયું. (વે.)
ભારડિયું, યા * (૧૨) *
એ “ભારટિયું,પો- “ભારટિયું,”-યો.” ભારત-૨) (ભાર(૨)ડ) ન. [સ. પું.) એ નામનું એક ભારોડી જ “ભરવાડી.” (૨) (લા.) લુટારુ કાહપનિક પક્ષી
લિદાયેલું ભારદ્ધરણ ન. [સ, માર + ૩૨] ભાર ઊંચકવાની ક્રિયા ભારાક્રાંત કાન્ત) વિ. [સં. માર+ મા-Ra] ભારથી ભારોભાર કિ.વિ. [સ. માંર, દ્વિર્ભાવ] વજનની દષ્ટિએ ભારાડી ઓ “ભરાડી.”
સરખું વજન થાય એમ. (૨) (લા.) ખબ, પુષ્કળ ભારબંધ (-અધ) મું. જિઓ “ભારે' + સં] ગાડા ઉપરનો ભાર્ગવ પં. [૪] પ્રાચીન ભગુ ઋષિનો કોઈ પણ વંશજ. ભાર બાંધવાનું એક દેરડું
(૨) પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે અસુરના ગુરુ-શુક્રાચાર્ય, ભારાવલંબક-૧ (લબકત્વ) ન. [સં. માર+ અવ-જવવ-a] ઉશના. (૩) જમદગ્નિ ઋષિના પુત્ર પરશુરામ. (૪) ભપદાર્થોના પરમાણુઓનું એકબીજા તરફનું ખેંચાણ થવાપણું રૂચના નિવાસી ભૂગ વંશજ ગણાતા બ્રાહ્મણને એક ફિરકે ભારાંક (ભારા) મું. [સં. માર + ] દ્રવ્ય
અને એને પુરુષ. (સંજ્ઞા) ભારી સ્ત્રી. [જેઓ “ભારો' + ગુ. “ઈ' સતીપ્રત્યય.] નાને માર્યા જી. [સં] પરણેલી પત્ની, ધણિયાણુ, વહુ ભારે, નાની ગાંસડી
ભાલ ન. [સં] કપાળ, લલાટ. (૨) પું. સંગીતને એક ભારી-ર) વિ. સિં. મારિ-> મા]િ ભારવાળું, વજન- અલંકાર. (સંગીત.) દાર, “હેવી.' (૨) ઘણું, ખૂબ, (૩) પ્રબળ, (૪) પ્રચંડ, ભાલ પું. ધોળકા-નળકાંઠા-ધંધુકા વચ્ચેનો નિચાણને ઘઉને (૫) મુકેલી ભરેલું, અઘરું. (૬) આશ્ચર્યજનક. [ કરવી સારો પાક આપનારે કાળી માટીને પ્રદેશ. (સંજ્ઞા)
ma