Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 557

બાપૂ
બાપુ જુએ ‘આપીકું,’ બાઢિયું વિ જુએ 'બાપૂÌ'+ગુ. પું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.], ખાડું વિ, જિએ બાપુ + ગુ. ‘હું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] બાળકને માટેનું વહાલભર્યું સંબંધન બાપૈયા જુઓ બપયા.૧
બાપા પુ. [૪.પ્રા. ફળમ] બાપ' માટેનું સંબેધન, (૨) લાડ વહાલ સંમાન બતાવવા હરમાઈ પુરુષને માટે-અરે બળદ વેઢા જેવાં પ્રાણીઓ માટે પણ વપરાતે ઉગાર બા-પાકાર ક્રિ.વિ. [જુએ ‘ખા' (રવા.) +‘પેાકાર.'] મ બરાડા પાડીને, પાકારી પાકીને, મેટી મેાટી મ પાડીને ખાપા-છ પું, ખાવ. [જુએ બાપે' + ‘છ' (માનાર્થે) જએ ‘ખપે.’
આપતું જિઓ ‘બાપ' દ્વારા.] જઆ ‘ખાપી,’ બાદ પું. સં. માર્>પ્રા. ર] ખારા, ધામ. (ર) સી, વરાળ. [આપી (રૂ.પ્ર.) વરાળના રોકવા. ॰ લેવી (૩.પ્ર.) વરાળના શેક લેવા] ખાણ-ક્રિયા શ્રી. [જુએ ખાવેલું' + ગુ. ‘અણ’કું.પ્ર. + સં.] રાંધવાની ક્રિયા, (ર) માž લેવાની ક્રિયા, વરાળના શેક લેવા એ
ખાણું ન. ૪એ રસેાઈ કરવી એ.
ખારેલું + ગુ. ‘અણું' કૃ.પ્ર.] રાંધનું એ, (૨) કાચી કેરીને બાફીને બનાવેલું
૧૫:૨
શાક. (૩) ઢારને માટે ઉકાળી કરેલું ખાણ
ખાલી સી. જંગલી ગાજર
બાલા પું. [જુએ ખાકવું' દ્વારા.] સ્વાદ વગરની રસેાઈ,
(૨) જએ ‘બાકુણું(ર).'
આવું સ, ક્રિ. [જ ‘બાકુ,'ના. ધા. પાણીમાં ઉકાળીને રાંધવું. (૨) રાંધવું, રસેાઈ કરવી. (૩) (લા.) વગર વિચાર્યે ખેલવું. (૪) બગાડી મૂકવું. [બાફી ખાવું (ઉં. પ્ર.) ગેરઉપ યોગ કરવા. બાફી ના⟨-નાં)ખવું (કે મારવું) ન ખેલવાનું એલી નાખવું] બફાણું કર્મણિ., ક્રિ. બાવલું છે., સ ્ ક્રિ. ખરૂં ન. [જુએ ખાનું' + ગુ. ‘'ટ્ટ, પ્ર.) (લા.) ગપ, [ફ્રાં ઊકલાં (રૂ.પ્ર.) ગપાટા મારવા]
બાખ પું. [અર.] પ્રકરણ, વિભાગ, (૨) વિષય, મુદ્દí. (૩) સામગ્રી, અસબાબ
મામ(૧)ચી ખી, એ નામની એક વનસ્પતિ ખાખરું વિ. ખચક બાળચું-બૂચ(બ)લું વિ. નમાલું, પાણી વિનાનું ખાખટ (-ટય) સ્ત્રી. આખા ખાજ મળતી એ નામની માછલી બાખવું .અ.કિ. (અનાજ વગેરેનું) બગડી જશું. (૨) ચેપડા વગેરેને કારણે આંખ) ચેતી જવાનું થયું ખાખત શ્રી. [ફ્રા.] વિષય, ‘આઇટેમ.' (૨) સંબંધ. (૩) તથ્ય, હકીકત, સાચી બીના. (૪) ના.વે. વિશે. (૫) માટે, સારુ, વાસ્ત પ્રિકરણવાર, વિગતવાર બાબત-વાર ક્રિ. વિ. [+ જુએ ‘વાર.'] પ્રત્યેક વિષય ૪ બાબતી શ્રી. [+]. ‘ઈ ' ત.પ્ર.] માલના વેચાણ વગેરે ઉપરના વટાવ, દલાલી, હકસી. (ર) ખળામાં વસવાયાં વગેરેને અપાતા લાગાના દાણા આાખની સી. સર્પનું દર, ભેણ
Jain Education International_2010_04
મામા વાય
બાબરકાં ન., અ.. [જુએ ‘ખાખરું + ], ‘ક' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] માથાની ખાખરીના ટૂંકા વાળ ખાખરવું અ. ક્રિ. [રવા.] (ઘેટાનું) ખરાડનું બાબરા-ખારશ(-સ) (-શ્ય.-ચ) શ્રી. જુએ ‘ખાખરું'+ ‘ખારશ(-સ).'] (લા.) (માથે વધુ પઢતા વાળ હાવાને કારણે) શ્રીએ તથા બાળક-બાળકીઓના સમૂહ બાબરાં ન., ખ.વ. [જુએ ખાખરું.'] માથાના વધુ પડતા વખરાયેલા વાળ
(સંજ્ઞા.)
બારિયાણી સી. (જુઓ ‘બાબરે' + ગુ. યું. સ્વાર્થે ત. પ્ર. + ‘આણી' સ્ક્રીપ્રત્યય.] બાબરિયાએની. (સંજ્ઞા.) બાબરિયાવાડ કું. [સં. મ>પ્રાં, નમ્બર્ + ગુ. 'યું' સ્વાર્થે તુ, પ્ર., આફ્રિકાના બર્બરિસ્તાનમાંથી સૌરાષ્ટ્રમાં આવેલી પ્રજા, + જુએ વાડ’-પ્રદેશ.] સૌરાષ્ટ્રમાં ગાહિલવાડ સેરઢ અને મધ્યસૌરાષ્ટ્રની સંધિએ આવેલે પ્રદેશ. [માથામાં ખાખરીવાળું બાબરિયું વિ. જુએ ‘બાબરી''+ ગુ. 'યું' ત. પ્ર.] ખાખરી સી. [. પ્રા. ાિ, કેશ-રચના] માથામાં આગળના ભાગના વધારેલા હોય તે વાળ (બાળÈા અને પુરુષોના). [॰ ઉતરાવી, ॰લેવરાવવી (રૂ.પ્ર.) બાધા પૂરી થતાં માથાના વાળ કપાવી નાખવા. • આળવી (-ળવી) (૩. પ્ર.) માથાના વાળનાં પટિયાં પાડવાં. ॰ રાખવી (૩.૫ ) માથાના વાળ ન કપાવવા]
બાબરી શ્રી, અમુક અમુક પગથિયે પડથાર અને વિસામાવાળી વાવ વિધેલા અવ્યવસ્થિત વાળ આખરું ન. [દે. પ્રા. વૈશ્ર્વરી દ્વારા રમ-ન.] માથા ઉપરના ખાખરા પું. [સં. -> પ્રા. નવઅ-) બર્બરિસ્તાનમાંથી આવેલી પ્રજાના પુરુષ (અત્યારે સૌરાષ્ટ્રમાં કાઠી અને કારડિયામાં ભળેલ જાતિ) – બાબરિયાવાડને એવા વતની. (સંજ્ઞા.)(૨) ચૌલુકય કાલમાં સિદ્ધરાજ જયસિંહે જેના ઉપર વિજય મેળ॰ન્યા હતા તેવા એક યોદ્ધો કે જે પાછળથી ‘ભૂત’ મનાયા, બર્બરક, (સંજ્ઞા.)
ખાખલું ન. [જ ‘બાબા’ + ગુ. ‘લું' સ્વાર્થ ત. પ્ર.] નાનું બાળક, (ર) કચડકા વગેરેનું રમકડાનું બાળક ખાખ વાર ક્રિ. વિ. [જુએ ‘ખામ' + ‘વાર.') જ બાબત વાર.’
બાબવારી સ્ત્રી. [ + ૩. ‘ઈ ' તા. પ્ર.] તે તે બાબતને અનુસરી કરવાનું કે કરેલું વર્ગીકરણ
બાબતું વિ. ાિ. વાબસ્તહ્] સંબંધી, સગું, વાભરતું બાબા કે. પ્ર. [ફા., પિતા, બાપ.] સંત સાધુ વડીલ વગેરે માટેનું સંમેાધન
બાબા-ગાડી સી. [જ‘બાબા' + ‘ગાડી.’] (લા.) નાનાં નાનાં બાળકાને બેસવા માટેની નાની ગાડી બાબાજાન, પું. [ફા.] પિતા, બાપ, જનક (વહાલપમાં) બાબલાલી (વ., પું. [કબીરપંથને એક સાધુ ‘બાબાલાલ' + ગુ. ‘ઈ' ત. પ્ર.] આબાલાલે સ્થાપેલે કબીરપંથના એક ફરÈા. (સંજ્ઞા.) બાબા-લથિ ન. [જ‘બાબા' + સં.] પરંપરાંથી વડીલા તરફથી મળેલી શિખામણના ખેાલ. [કથં પ્રમાણું (કષમ્