Page Text
________________
પ્રતીક્ષિત
૧૪૯૩
પ્રત્યક્ષ-વતુ
પ્રતીક્ષિત વિ. સં. પ્રતિ + ક્ષિતજેની પ્રતીક્ષા કરવામાં (૩) સામેનું. (૪) પાછું કરેલું આવી હોય તેવું
પ્રત્ય-ચેતન છું. [સ.] પ્રત્યગાત્મા, ચેતન જીવાત્મા, પ્રતીક્ષા વિ. [સં. પ્રતિ + ક્ષિી, .] જએ પ્રતીક્ષક.' સજેકટિવ કોશિયસનેસ' (મ.ન.(ગ.). (૨) ન.વિષય, પ્રતી-વાત એ “પ્રતિ-ઘાત.”
‘સજેટ’ (આ.બા.).(૩) સાંખ્ય સિદ્ધાંતને પુરુષ. (સાંખ્યો. પ્રતીચી ઋી. [૪] પશ્ચિમ દિશા, આથમણી દિશા
(૪) સ્વાનુભવ
તિ, બ્રહ્મ પ્રતી ચીન વિ. [] પશ્ચિમ દિશાને લગતું, પશ્ચિમ દિશાનું, પ્રત્યકતત્વ ન. [સં] દરેકમાં રહેલું એક અખંડ સમાન
મેઢું ફેરવી લેનારું, પરાકુમુખ પ્રત્યકતવ-વિવેક પું. [સ.] શરીરમાં રહેલા પ્રત્યેક તત્તવન પ્રતીક વિ. [સ. પ્રતિ + છR] જ્ઞાન લેવાની ઈચ્છા અલગ અલગ પાડી વિચાર. (દાંત) કરનાર સાધુ. (જેન).
પ્રત્યક-તાદાસ્ય ન. [સં.] પ્રત્ય–
તની એકરૂપતા પ્રતીય વિ. સિં.] જ “પ્રાચીન(૧).”
પ્રત્યક્ષ વિ. [સં. પ્રતિ + અક્ષિ, સમાસમાં સાક્ષ] આંખથી પ્રતીત' વિ. [સં. પ્રતિ + દd] સ્પષ્ટ રીતે જાણવામાં આવેલું, સામે દેખાતું, આંખની સામે રહેલું, ‘વિઝિબલ,’ પ્રેઝન્ટેટિવ' બરાબર સમઝાયેલું. (૨) અનુભવ-ગોચર. (૩) વિશ્વાસ (.ન.). (૨) ઇંદ્રિય-ગ્રા, ઈદ્રિય-ગેચર, અનુભવ-ગમ્ય, (૩) ઉપજાવે તેવું
[‘પ્રતીતિ.” વાસ્તવિક “ઍકસ્યુઅલ'. (૪) સીધેસીધું, ‘ડિરેકટ' (અ.ર.). પ્રતીત' () સ્ત્રી. [સં. પ્રવીણ, અર્વા.તદુભા] જાઓ (૫) સ્પષ્ટ, “કેન્દૌટ' (બ.ક.ઠા.). (૬) ન. ઈદ્રિયોથી પ્રતીત-તા સ્ત્રી [સ.] પ્રતીત થવાપણું [થઈ ચૂકેલું થતું જ્ઞાન. (૮) તર્ક-શાસ્ત્રમાંનું એક પ્રમાણ. (તર્ક). પ્રતીત-સિદ્ધ વિ. [સં] પ્રતીતિ થવાને કારણે સાબિત પ્રત્યક્ષ-કામ ન. [+ જુઓ ‘કામ] આંખ સામે થતું યા પ્રતીતિ સ્ત્રી. સિં. પ્રતિ + તિ] આવેલો સ્પષ્ટ ખ્યાલ, સ્પષ્ટ કરવાનું કામ, “પ્રેકટિકલ વર્ક'
કોશિયસનેસ.' (૨) ખાતરી, નીપણું. (૩) પ્રત્યક્ષ-ગ્રહણ ન. [સં] સો એ એમ લેવું એ અનુભવ, (૪) છાપ, સંસ્કાર, (૫) વાસ્તવિકતા, ‘ફિનેમિનન.” પ્રત્યક્ષરજ્ઞાન ન, સિં.] ઈદ્રિય અને અર્થના સંબંધથી આવતી (૬) વિશ્વાસ, પતીજ, શ્રદ્ધા, ભરે. [૦ ૫રી (રૂ. પ્ર.) સમઝ, “પ્રેકટિકલ લેજ' ખાતરી થવી]
પ્રત્યક્ષતા શ્રી. [સં] પ્રત્યક્ષ થવાપણું, નજરે નજર હોવાપણું પ્રતીતિકર, પ્રતીતિકારક વિ. [+], પ્રતિકારી વિ. પ્રત્યક્ષદર્શન ન. [સ.] નજરોનજર જોવું એ [, j], પ્રતીતિજનક વિ. સિં] પ્રતીતિ કરાવનારું, પ્રત્યક્ષ-દશી વિ. સં.] નજરોનજર જોનાર-સાક્ષી “કવિનિસગ'
પ્રત્યક્ષદાન ન. [સં.] પિતે સામાને જોઈ ને બક્ષિસ આપવાપ્રતીતિ-સિદ્ધ વિ. [સં.] પ્રતીતિ થવાથી સાબિત થઈ ચૂકેલું ની ક્રિયા પ્રતીપ વિ. [સં.] ઊલટું, ઊંધું, અવળું. (૨) જ કક્કી. (૩) પ્રત્યક્ષ-નિર્વાચન ન. સં.] સૌ જુએ એ રીતે થતી ચૂંટણી પું. એ નામને એક અર્થાલંકાર. (કાવ્ય)
પ્રત્યક્ષ-પદ્ધતિ . [સં.] પદાર્થ ચિત્રો વગેરે દ્વારા જેમાં પ્રતીપ-ગતિ સ્ત્રી, મન ન. [સં] ઊલટી દિશા તરફ જવું શિક્ષણ અપાય છે તે પ્રકારની રીત, ‘ડિરેકટ મેથડ' એ. (૨) વિરુદ્ધ વર્તન
[વિરુદ્ધ રીતે વર્તનારું પ્રત્યક્ષ-પુરા પું. [+ જ એ “પુરાવો.] આંખે દીઠું પ્રમાણ, પ્રતીપ-ગામી વિ. સં., મું.] ઊલટી દિશા તરફ જનારું. (૨) નજરે જોયેલાની વાત કહેવી એ પ્રતીપતિ શ્રી. [+સે, કવિત| વિરુદ્ધ વચન. (૨) સામાના પ્રત્યક્ષ-પ્રભા સ્ત્રી, (સં.] જ્ઞાન-વિષયક સાક્ષાત અનુભવ (તર્ક.) વચનનું ખંડન કરનાર બેલ
પ્રત્યક્ષ-પ્રમાણ ન. [૪] જુઓ “પ્રત્યક્ષ-પુરાવો.” પ્રતીયમાન વિ. [સં + વિમાન] સ્પષ્ટ રીતે જોવામાં પ્રત્યક્ષપ્રમાણુવાદ પું. [સં.] નજરે જે કાંઈ જેવામાં– આવતું. (૩) સ્પષ્ટ રીતે અનુભવ થતો હોય તેવું
અનુભવવામાં આવે તેટલું જ પ્રમાણ એ પ્રકારને મતપ્રતીય માનાર્થ ! [+સં. અર્થ] સમઝાતો અર્થ, વ્યંજનાથી - સિદ્ધાંત, પોઝિટિવિઝમ.”
[હોય તેવું ખડે થતે અર્થ. (કાવ્ય)
પ્રત્યક્ષ-ભૂત વિ. [સં. પ્રત્યક્ષ થયેલું, નજરોનજર થયું પ્રતી-હાર જ “પ્રતિ-હાર.”
પ્રત્યક્ષ-ભંગ કું. સિં] સાક્ષાત ભગવટે, શારીરિક કબજેપ્રતી-હારી જ “પ્રતિહારી.'
ભેગવટે
[કે કરાતી માગણી પ્રતીહારું જ “પ્રતિહારું.'
પ્રત્યક્ષ-માંગ (-ચ) સ્ત્રી. [+ જુએ “માંગ.” રૂબરૂ કરેલી પ્રતી-હાસ એ પ્રતિ-હાસ.”
પ્રત્યક્ષ-મૂલક વિ. [સં.] જેના મૂળમાં રૂબરૂ હેવાપણું હોય પ્ર-તૃપ્ત વિ. [સં.] ખૂબ જ તૃપ્ત થયેલું, ખૂબ ધરાયેલું તેવું, અનુભવ-મૂલક, અનુભવ-સિદ્ધ પ્રતાલિકા, પ્રલી સી. [સં.] નગર ગામ કે પોળને પ્રત્યક્ષ-યોગ્યતા સ્ત્રી. સિં.] પ્રત્યક્ષ થવા-વા-અનુભવવાની દરવાજે. (૨) નગર કે ગામને રાજમાર્ગ. (૩) પિળ, ક્ષમતા, ‘જનરલ સેસિબિલિટી' (મ,ન.) વાડ, વડે
પ્રત્યક્ષર, રે ક્રિ. વિ. સિં. પ્રતિ + અક્ષરબ્યુ. “એ” સા.વિ.પ્ર.] પ્રત્ન વિ. [સં.] પુરાતન, પુરાણું, અસલનું, પ્રાચીન
અક્ષરે અક્ષરે, દરેક અક્ષરે પ્રત્ન-તરલ ન. [] પુરાતત્વ
પ્રત્યક્ષ-લિંગ (લિ) ન. [સં.] પ્રત્યક્ષ છે એમ માની લેવા પ્રત્ન-વિઘા . [સ.] પુરાતત્વવિદ્યા, ‘આ સં.1 પુરાતત્ત્વ-વિદ્યા, “આર્ફિલેજી'
લેજ તરી)
તરીકે સ્વીકારાયેલ વસ્તુ [પ્રત્યક્ષ ગણી લેવાય એમ પ્રત્યક(-) વિ. સિં] પશ્ચિમ દિશાનું. (૨) પછીનું, ડેનું પ્રત્યક્ષ-વત્ વિ, ક્રિ.વિ. [સં] પ્રત્યક્ષ ન હોય તેને પણ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |