Page Text
________________
તારીખ
૧૦૭
તાલિકા
દિન, મિતિ. [૨ ના(-નાંખવી (૩. પ્ર.) ચોપડામાં પડવી. છ કર (રૂ. પ્ર.) ગમતની પેજના કરવી, ૦ જે દહાડો-વાર લખવું. ૦ ૫ટવી (રૂ.પ્ર) અદાલત વગેરેને (રૂ. પ્ર.) રંગઢંગ જેવા. (૨) તમાશે . ૦ ૫ કેસ ચલાવવાનો દિવસ નક્કી થ, મુદત પડવી] (૨. પ્ર.) મઝા આવવી. ૦ એસ (-બૅસ) (રૂ. પ્ર.) તારીખ-વાર ક્રિ. વિ. [+ જુઓ “વાર.'] એક એક તારીખ સરખાઈ આવવી. ૦ મચાવ (રૂ. પ્ર.) રંગત જમાવવી. અલગ અલગ હેય એમ, રેજેરેજ [૦ના-નાંખવાં મેળવવા (રૂ. પ્ર.) અનુકુળ થઈ રહેવું] (ઉ. પ્ર.) જુએ “તારીખ નાખવી.]
તાલ પું. “તાળ.] તાળો-વેરિફિકેશન” તારીખિયું ન. જિઓ “તારીખ+ ગુ. ઈયું' ત. પ્ર.] તારીખ તાલ” (-ફથ) સ્ત્રી. જુઓ “હાલ.' છાપવાનો સિક્કો. (૨) જેમાં દિન વાર સાથે મહિને વગેરે તાલકી સ્ત્રી, જિઓ “તાલ + ગુ. ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] (લા.) નોંધાયેલ હોય તેવા પ્રત્યેક કાગળવાળો આખા વર્ષને દો, બાળકની ટોપી
[જઓ ટાલકું! કેલેન્ડર
તાલ ન. [ જુઓ “તાલ' + ગુ. કું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] તારીજ સી. [ અ. અરીજ ] જમેઉધારનું કે વિસ્તાર- તાલફટિયું ન. [ સે. તા + જુએ “કૂટવું' + ગુ. ઇયું' વાળી વિગતનું સારરૂપ તારણ, “ સ્ટ્રેકટ.” [૦ કાઢવી કુ.પ્ર.] તાલ વગાડી કીર્તન કરનારું (કાંઈક તિરસ્કારનો ભાવ) (૨. પ્ર.) તારણ તેયાર કરવું]
[યશોગાન તાલ-ક્ષતિ સ્ત્રી. સિ.] તાલ આપવામાં થતી ભૂલ. (સંગીત.) તારીફ ચી. [અર. તારી ] વખાણ, પ્રશંસા, સ્તુતિ, તાલ-ઘટના સ્ત્રી, (સં.) તાલની યોજના. (સંગીત.) તારી-મારી (તારી-મારી સ્ત્રી. [ જ એ “તારું' + “મારું' તાલ-ઘત ન, સિં.) તાડીમાંથી તારવેલું ધી, “પામ-અટર” + બેઉને ગુ. “ઈ' સ્ત્રી પ્રત્યય] (લા.) અધમ પ્રકારની ગાળા- તાલ-નવમી સ્ત્રી. [સં.] ભાદરવા સુદિ નેમ. (સંજ્ઞા.) ગાળી, મમ્મચર
[તારે, તરિ, તરવૈયે તાલ-૫ત્ર ન. [સં.] જુઓ “તાડ-પત્ર.' તારું છું. [ઓ ‘તરવું' + ગુ. “ઉ” ક. પ્ર.] તરવામાં નિષ્ણાત, તાલ(ળ)-પુટ ન. [સં.] એક પ્રકારનું કાતિલ ઝેર તારુણી સ્ત્રી. [સં.] જુવાન સ્ત્રી, યુવતિ
તાલ-પ્રદાન ન. [સં.] ગાનારને તાલ આપવાની ક્રિયા, તાય ન. [સં., અયાવસ્થા સ્ત્રી. [+ સં. વાવ-] (સંગીત.)
[તાલાનુસારી. (સંગીત.) જવાની, યોવન, જોબન [માલિકીનું બીજે પુરુષ) તાલ-પ્રધાન વિ. [સં.] જેમાં તાલની મુખ્યતા છે તેવું, તારું (તારું) સર્વ, વિ. [ અપ. તુઠ્ઠાણું તને લગતું, તારી તાલબદ્ધ વિ. સં.] સંગીતના તારું-મારું (તારું-મારું) સર્વ, વિ, ન. [+જએ “મારું.] રહેલું, “રિધમિકલ. (સંગીત.)(૨)/લા.) સંગત, “હાર્મોનિયસ' (લા.) અહંભાવ, હક્કની અસમાનતા, ભેદાદ
તાલબદ્ધતા સ્ત્રી. [સં.] તાલબદ્ધ હોવાપણું તારે-સ્તાર કિ. વિ. [જ એ “તાર, દ્વિર્ભાવ વચ્ચે ત્રી, તાલ-બે-તાલ વિ. [ સે. તાસ + કા. “બે' + સ.] તાલનું વિ.ને એ પ્ર] બરોબર સંધાઈ રહે એમ, સળંગ
ઠેકાણું ન હોય તેવું, બેતાલું તારે છું. [ સં. તા- > પ્રા, તામ-.] જુએ “તારક. તાલ-ભંગ (-ભ5) પું. [૪] તાલ તૂટ એ. (સંગીત.) [ અસ્ત થવે (ઉ. પ્ર.) વાંકી કે માઠી દશા આવવી. ૦ તાલ-ભાત્રા શ્રી. [સં.] તાલને સમયની દષ્ટિએ નાનામાં ઊગ, ૦ ખીલવે (રૂ. પ્ર.) ચઢતી થવી
નાને એકમ. (સંગીત.)
[માપ. (સંગીત.) તારો છું. [જ “તરવું' + ગુ. “એ” ક. પ્ર.) જુએ તારુ.’ તાલ-માન ન. [સં.] નૃત્ત નૃત્ય સંગીત વગેરેમાં તાલનું તારેદિયું ન. [જ “તાડિયે.](લા) એ નામનું એક પક્ષી તાલ-મુક્ત વિ. [સં.] જેમાં તાલનું બંધન નથી તેવું. (સંગીત.) તારિયે મું. જિઓ “તારે'+ગુ. “એડું'+ “ઇયું” ત.પ્ર.] તાલમેલ (-હશ) સ્ત્રી. [સં. + “મેલવું.”] (લા.) ટાપટીપ, નાને તારે, ચાંદરડું. (૨) શુક્રને તારે
ઉપર ઉપરની સજાવટ તારતાર ૪. વિ. [ જ એ “તાર, -દ્વિર્ભાવ.] જ એ “તારે- તાલમેલિયું વિ. [+ ગુ. ‘ઇયું . પ્ર.] તાલમેલ કરનારું તાર. [૦ જવું (રૂ. પ્ર) ઝપાટાબંધ જવું].
તાલ-લય-શાસ્ત્ર ન. [] સંગીતના તાલ અને લયને તારેય પું. [સં. તાર કે તારા + ૩૮] તારાનું કે તારાઓને લગતું શાસ્ત્ર. (સંગીત) ઊગવું એસાંઝ પછી દેખાવું એ
તાલ-વૃક્ષ ન. [સં.] જ “તા. તાર્કિક વિ. [સં. તર્કને લગતું, તર્ક સંબંધી, “જિકલ તાલ-વૃંત (.વૃત્ત) ન. [સ.] તાડની ડાંખળી કે પત્તીઓનું (હિ), રૅશનાલિસ્ટિક' (આ.બા.), એસ્ટ્રેટ’ (બ.ક. તાલ-વૈચિગ્ય ન. [૪] તાલોની વિવિધતા. (સંગીત) ઠા.), “ડાયાલૅટિકલ.” (૨) તર્કવાદી. (૩) ૫. તવેત્તા, તાલવ્ય વિ. [સ-] મેઢાની અંદરના ભાગમાં આવેલા તર્કશાસ્ત્રી, યાયિક, ‘લૅજિશિયન,” “સેફિસ્ટ' (દ.ભા.) મથાળાના તાળવાને લગતું, તાળવામાંથી ઊભું થતું (વ્યંજન તાર્ય પું. સિં] પોરાણિક માન્યતા પ્રમાણે ગરુડ પક્ષી વગેરે), “પેલેટલ.” (વ્યા.) (વિષ્ણુનું વાહન). (સંજ્ઞા.)
તાલ-હીન વિ. [સં.1 જેમાં તાલનું ઠેકાણું નથી તેવું (સંગીત) તા થીક વિ. [૩] ત્રીજને લગતું, ત્રીજાનું. (૨) ત્રીજ તાલાનુ . સિ. તારુ + અનુરો] તાલ મુજબ હેવાપણું તાલ' છે. [સં.] તાડનું વૃક્ષ, (૨) સંગીતમાં ઠેકાણું માપ, તાલાલિયું વિ. જિઓ “તાલાવેલી' + ગુ. “ઈયું . પ્ર.] રિધમ.' (૩) (લા.) મઝા, રંગ, આનંદ. (૪) લાગ, મેકે. તાલાવેલી કરનારું, અસ્થિર ચિત્તનું
[ચટપટી (૫) યુક્તિ, પ્રપંચ. [૦ આ૫, ૦ દે (રૂ. પ્ર.) સંગીત- તાલાવેલી સ્ત્રી. દિયા. તહોવિgિયા] પાલાવેલી, અધીરાઈ, માં માપ પ્રમાણે ઠેકે અપ. ૦ આવ (રૂ. પ્ર.) મઝા તાલિકા સ્ત્રી. [સ.] તાળી. (૨) કેક, કોઠે. (૩) નેધ, યાદી
ઝૂિમખું
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |