Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 415

પુનીતાત્મ
१४५०
પુરસર
પુનીતાત્મ, -ત્મા વિ. [+સ, મામસારમાં ૫. વિ., “એડેડા.” (૨) (લા.) ઉશકેરણી
[‘લોડેડ એ. ૧.] પવિત્ર આત્માવાળું
પુરવત લિજિઓ “પૂરવું' દ્વારા.] માલથી ભરેલું (વહાણ), પુનમ (-મ્ય) જુએ “પૂનમ.'
પુર-વધૂ સ્ત્રી. [સં.] શહેરની વહુવારુ, નગરની યુવતિ પુનેમિયું જુએ “પુનનિયું.'
પુર-વાડી સ્ત્રી. [સં. + જ એ “વાડી.”] નગર નજીકને કે પુનરી વિ. મહારાષ્ટ્રનું એક શહેર પૂના' + ગુ. “એરી' નગરમાં બાગ ત. મ.પૂનાનું, પૂનાને લગતું
પુરવાર ક્રિ. વિ. [પર્સ. પ્રેવાર] સાબિત, સિદ્ધ પુપલાવવું સ. ક્રિ. [રવા.] ચાવવાની શક્તિ ન હોઈ અનાજને પુરવારી સ્ત્રી, [+ ગુ. ઈ? ત. મ] સાબિતી
મઢમાં આમતેમ ફેરવવું. પુલાવાવું કર્મણિ, સ, ક્ર. પુર-વાસી વિ. [સં., પૃ.] નગરવાસી, નાગરિક યુફાણ (-શ્ય) સ્ત્રી. આખા પાસે મળતી એ નામની માછલીની પુરશ્ચરણ ન. સિં. ર+સ્વરળ, સંધિથી] આગળથી કરવામાં એક જાત
આવતી તૈયારી. (૨) અમુક કાર્યની સિદ્ધિ માટે કરવામાં પુમા ન, એ નામની એક વનસ્પતિ, કુવાડિયે
આવતે માંત્રિક ધાર્મિક વિધિ (યજ્ઞ પ્રકાર). પુમેલું વિ. દત્તક
પુરસારે છું. મહેમાનને પીરસેલી થાળી પુયાણી ન. એક જાતનું ઘાસ
પુર પૂર્વ, [સ. પૂર્વનું, પૂર્વે આવેલું, આગળ રહેલું. આગલું, પુર' ન. સિં] પુરી, નગર, (૨) નાનું ગામ. (૩) ૫ (સમાસના પૂર્વપદ તરીકે ઘોષ વ્યંજન પહેલાં “પુરા-” “મપુર વિ. ાિ, સમાસમાં પૂર્વપદ તરીકે: “પુરસ' વગેરે) ધન્ય-અષ (ક) પહેલાં ‘પુર, તાલ અષ (ચે.
) પૂર્વે “પુર -જ “પુરશ્ચરણ, દંય અઘેષ (7) પુર-ખૂન વિ. [ફા.શરીરમાં લોહીવાળું. (૨) મજબૂત પૂર્વ પુરસ” અને “ પહેલાં શસ' અનુક્રમે) પુરગો વિ. કિ.) વાતોડિયું
પુરસિ(સી) સ્ત્રી. [ફા. પુર્ણિ ] પૂમપર, તલાશ. (૨) પુરગેઈ સ્ત્રી. કિા•] વાડિયાપણું
જબાનીના જવાબની નેધ
[૧પોન્સર્કિંગ પુર-જન પું, ન. સિ., મું] નગરવાસી, નાગરિક પુરસ્કરણ ન. [સં.] આગળ કરવું એ, ધપાવવું એ, પ્રેરણા, પુર-જોર ન. ફિ.] પૂરું બળ. (૨) ક્રિ. વિ. પૂરા બળથી પુરકરણ-શાખા સ્ત્રી, [સં.] જ્યાં આગળ કામ ચાલુ પુર-જેશ ન. [ ], સન. [+ ફા. જેશ ] પૂરી ગતિ, પૂર રાખવાનું હોય તેવા વિભાગ, “ટેબલ ઑફિસ બ્રાન્ચ,” વિગ, પ્રબળ વેગ. (૨) ક્રિ. વિ. પૂરા વેગથી
પ્રપોનન્ટ,’ ‘એકસ્પોનન્ટ,' “પોન્સર' પુર-તેરણ ન. [સં.] નગર કે ગામના દરવાજાના માઢ નીચેને પુરસ્કરણીય, પુરસ્કર્તવ્ય વિ. [સં.] આગળ કરવા જેવું સુશોભિત કરેલા ભાગ (હવે કમાનવાળા)
પુરસકર્તા લિ., S. [સં., મું.] આગળ ધપાવનાર, હિમાયતી, પુર-દંતિયા (જિઓ “પૂરું' + “દંત' + ગુ. રજૂઆત કરનાર, “ઍડવોકેટ
યું' ત. પ્ર.] ખેતરમાં ઓરણી કરવાનું સાધન, દંતાળ પુરસ્કર્તુત્વ ન. [સં] આગળ ધપાવવાપણું પુર-દેવતા શ્રી. [એ.]પુરનું રક્ષણ કરતી મનાતી અધિષ્ઠાત્રી દેવી પુ કારે . [સં.] જુએ “પુરસ્કરણ.' (૨) સંમાન,. પુર-દ્વાર ન. સિ] પુર નગર કે ગામને દરવાજો
“એવોર્ડ.” (૩) ઈનામ, (૪) માનદ વેતન, ‘ રઢિયમ’ પુર-નૂર વિ (કા. + અર.].પૂર્ણ રીતે પ્રકાશતું, ખૂબ તેજવાળું (દ. બા.). (૫) કંપનીની ભાગીદારીનું વળતર, બેનસ.' (૬) પુર-પતિ , સિં.] નગરપતિ, નગરશેઠ. (૨) સુધરાઈને વિદ્વાન માણસને એના લેખન-કાર્ય માટે ગ્રંથ-પ્રકાશક પ્રમુખ, મેયર'
તરફથી અપાતી રકમ, “રેમ્યુનરેશન,’ ‘રેયક્ટી' પુર-૫થ છું. [સં] રાજમાર્ગ
પુરસ્કૃત વિ. [સં] આગળ ધપાવેલું, આગળ કરેલું, પ્રેરિત, પુર-બહાર (પુર-બા:૨) પું. [ફા.) વસંત ઋતુના પૂર્ણ જમાવ. “સ્પોન્સર્ડ'
[કરવું એ (૨) ક્રિ. વિ. વનસ્પતિ ખીલી ઉઠી હોય એમ. (૩)(લા.) પુરસ્કૃતિ સી. [સં.) આગળ ધપાવવાની ક્રિયા, આગળ પૂરા હૃદયના ઉલાસથી
પુર-સ્ત્રી સ્ત્રી. [સં.] નગરની સ્ત્રી, શહેરી નારી પુરબિયા કું. હિં, પુરબિયા” પૂર્વ ઉત્તરના રાશના વતની] પુરત્વ ન. [સં.) આગળ હોવાપણું, ખરે હેવાપણું, ઉત્તર હિંદનો શ્રેય. (૨) મધ્યકાલમાં ગુજરાત-સૌરાષ્ટ્રમાં અગ્રેસર-ત. (૨) પ્રધાન-તા, મુખ્ય-તા. આવેલા પૂર્વીય બ્રાહ્મણોની એક લડાયક જ્ઞાવિ અને એને પુર-સ્વામી ૫. સિ.] જએ “પુર-પતિ.' પુરુષ (સંજ્ઞા.)
-પુરઅસર વિ. સિ] આગળ ચાલનાર, મેખરે રહેનાર, પુર:પુર-માર્ગ ! [સં.) જાઓ “પુર-પથ.”
[કરનાર સર. (૨) ક્ર. વિ. (સમાસમાં, જેમકે નયાયપુર:સર-પૂર્વક પુર-રક્ષક વિ. [સ.], પુર-રક્ષી વિ. [સે, મું.] પુરની રક્ષા પુરસ્થિત વિ. [૩] સામે આગળ ઊભેલું [જીવાત્મા પુરવઠા ૫. પૂરવું' કાર.] ભરી મલી જીવન-જરૂરિ- પુરંજન (પુરજન) ૫. [ ] (લા.) શરીરરૂપી પુરમાં રહેનાર યાતની ચીજ-વસ્તુ અનાજ વગેરે. (૨) લફકરેને માટેની પુરંદર (પુરન્દર) . [સં.] ઇદ્ર તૈયાર રાખેલી શસ્ત્ર-સામગ્રી. (૩) ખેતીને પાવા સાચવી પુરંદરી (પુરન્દરી) સ્ત્રી. [સ.] ઇદ્રની પત્ની-ઇદ્રાણી રાખેલો બંધારે કે ધરો. (ત્રણે માટે અં. “સપ્લાઈ') પુરિંદ્ધિ,-બ્રો (પુર , બ્રી) સ્ત્રી, (સં.] મુખ્ય દાસી. (૨) પુરવણી સી. [ઓ પૂરવું' + ગુ. “અવણી' ક. પ્ર.] વધારાનું સૌભાગ્યવતી સ્ત્રી–પતિ અને સતાવાળી ઉમેરણ, પૂર્તિ, પરિશિષ્ટ “ઍપિડિકસ,” “સપ્લીમેન્ટ, -પુર:સર વિ. [સં.] આ પુરસર.”