Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 404

પિહિત
૧૪૩૯
પિ(-પી)ોરિયું
(-ચેરિયું.'
પિર જુએ “ડરુ.” પિહિત વિ, સિં.] ઢાંકી દીધેલું. (૨) બંધ કરેલું, વાસેલું પિ(-)લી સ્ત્રી. (જુઓ ‘પિ(-પી)ડલું+ગુ. ઈ ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] પિહુ છું. [૨. પ્રા. પિયુ] પાવા જેવું એક વાદ્ય, પીહવે, નાનું પિંડલું. (૨) લગ્ન-પ્રસંગે વર-કન્યાનાં ફેઈ તથા મામાને પીસ
અપાતી લહાણ
[ફીંડલું.” પિર ન. [સં. પિતૃ-ગૃહ ., ન. > પ્રા. પિક-S] ઓ પિ(-)લું ન. [૨. five + ગુ. “હું' વાર્થે ત, પ્ર.] જુઓ
પિચ(-).' [ પતી (રૂ. 5.) જઓ પિયર-પતી.'] પિ(પ)લે પૃ. [જુએ “પિ(૧)ડલું.'] વીંટીને બનાવેલો પિહેર-વટ ન.,(૨૭) સતી. જિઓ “પિય(-૨) ર-વટ.'] જઓ દડા જેવો આકાર. (૨) પિડે, લોદ ‘પિય(-)૨-૧૯.”
પિંડાકાર (પિહા) કું, પિઠાકૃતિ (પિડા-) શ્રી. [સં. fing પિહેરવાનું ન, સે યું. [જુઓ પિયરવાનું, સ.] + મા-કાર, મા-બ્રતિ] ગોળમટોળ પિંડાને ઘાટ. (૨) વિ. જઓ ‘પિય(-૨)-વાયું.'
ગોળમટેળ પિંડાના ઘાટનું પિહેરિયું જ “પિહરિયું' - ‘પિય(-)રિયું.'
પિહાર (પિઢાર) પું. [સં.] જઓ “Niડાર.' પિળાવવું, પિળાવું જ પીળjમાં.
પિંહારક (પિડારક) ન. [સં.) સૌરાષ્ટ્રમાં જામનગર જિલ્લામાં પિગ, ૦૧' (પિ, લ)વિ. [સં.] આછા પીળા માંજરા રંગનું - દ્વારકાથી પૂર્વે કરછના અખાત ઉપરનું પ્રાચીન તીર્થ, પીંડારા. પિંગલ*(-ળ) (પિ $લ,.ળ) છું. [સં] જેમણે સાહિત્ય-યુગના (સંજ્ઞા.) છંદશાસ્ત્રની રચના કરી મનાય છે તેવા એક મધ્યયુગીન પિ(-)ઢાર(-)ણ (-શ્ય) સી. [જઓ “પિડારો' + ગુ. “અઋષિ. (સંજ્ઞા.) (૨) ન. (એમના નામ ઉપરથી) છંદ શાસ્ત્ર. (એ)ણ' સ્ત્રી પ્રત્યય.] ગોવાળણ, ગોવાલણી [ કરવું (રૂ. પ્ર.) લાંબું ટાયલું કરવું]
પિ-)હરિયે મું. [જુએ “પિં-પી)ડારે' + ગુ. “છયું પિગલ(ળ)-કાર (
પિલ, -ળ) વિ. [સં.] છંદ શાસ્ત્રનો ગ્રંથ સ્વાર્થે ત. પ્ર.) એ પિં(-પી)ડારે.' ૨ચનાર, છંદશાસ્ત્રી
પ(-૫)હારી સ્ત્રી. (જુઓ “પિં-પી)ડાર + ગુ. ઈ સ્ત્રીપિગલ(ળ) શાસ્ત્ર (પિલ-, -ળ) ન. [] પિગળ ઋષિનું પ્રત્યય.] જુઓ “પિં(-)ડારણ.' બનાવેલું છંદ શાસ્ત્ર. (૨) સર્વસામાન્ય છંદ શાસ્ત્ર
પિ(પારી વિ. [જ “પિ(પી)ડારે' + ગુ. “ઈ' ત. પિગલા(-ળા) (પલા,-ળા) સી. [સં.] હઠગમાંની ત્રણ પ્ર.] પિંડારાને લગતું, પિંડારાનું
નાડીઓમાંની એક નાડી. (યોગ.) (૨) મધ્યકાલના એક પિ(-)હરી-વેરો છું. [જ “પીંડારી + “વરો.'] ગોવાળ રાજા ભતૃહરિની રાણી. (સંજ્ઞા.)
હેર ચરાવવા જાય એના ઉપર સરકારી લાગે ધિંગાણી જ એ “પીંગરી.”
પિ(-પી)ઢારેણ (-શ્ય જુઓ “પિંડારણ.' પિપૉગ (પિફ8) ન. [.] ટેનિસ જેવી મેજ ઉપર ધિં(૫)હારે . [સં. fuce + ગુ. “ઓ' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ૨માતી એક યુરોપિયન રમત. (સંજ્ઞા).
એ “પીંડાર.'
[ માયને, વાકષાર્થ પિંજર (પિર-૨) ન. ], ન. [ + ગુ. ‘ઉં' સ્વાર્થે પિંઢાર્થ (પિડાર્થ) મું. [સં. 130રુ + અર્થ] પદ-સમુદાયનો મળીને ત. પ્ર.] જુઓ પાંજરું.’
[માપ પિ(પ)ળે . [સે વિટ્ટ દ્વારા] એ “પિંડલો. પિટ (પિન્ટ) ૫. [અં] ૧/૮ ગેલનનું પ્રવાહીનું એક વિદેશી પિડિત (પિડિત) વિ. સં.] રોળમટોળ સ્વરૂપનું, પિંડાકાર, પિટ (પિણ્ડ) ! સિ.] ઘટ્ટ લોદ, ગેળે (૨) હિંદુઓની “કમલેટિવ'
[કણકનું મઠીથી બાંધેલું મઠિયું શ્રાદ્ધ-ક્રિયામાં અપાતી ઘઉંના લોટની મોટી ગોળી. (૩) પિ(-)વુિં ન. [સ. ઉપર + ગુ. “ઇયું' વાર્થે ત. પ્ર.] કઠણ (લા.) શરીર, “ઓર્ગેનિઝમ' (હ.દ્વા.). (૪) માનવીય શરીર, પિહિ(ડી) (પિરિડ,ડી) શ્રી. [સં.] શિવલિંગ “ માકૅઅમ' (દ. બા.), (૫) શારીરિક ઘટક, ‘સેલ' (ન. પિ(-૫)ડી* સ્ત્રી. [સ, પટ્ટા ) પ્રા. પિંકટમ] ધંટણથી
દે). (1) ન. સંતાન. [૦ ૫૮ (૨. પ્ર.) મરણ થવું] ઘંટી સુધીને પગને પાછળ માંસલ ભાગ પિંહ-તંત્ર પિડ-તત્ર) ન. [સં] શરીરની પેજના - પિ(-) ન. સિં. uિe->પ્રા. વિટમ–] નાનો પિંડલ પિં(બ)દાન (પિડ-) ન. સિં] શ્રાદ્ધ-ક્રિયામાં પિંડ આપ- પિ(-) . જિઓ “પિંડું.'] મટે પિંડલ (માટી વગેરે) વાની ક્રિયા
પિડેદિક (પડદક) ન. [ર્સ. ઉપ0+ ૩] શ્રાદ્ધ-ક્રિયામાં પિપાતિક (પિડ-) વિ. સિં] ભિક્ષા ઉપર જીવનાર પિંડ સાથે પિતૃઓને ઉદેશી રેડવામાં આવતું પાણી
પ-પોચું (પણ) વિ. સં. quz દ્વા૨] (લા.) સ્વાર્થી પિડેદિક-કિયા (પડેદક-) શ્રી. [સં.] પિંઢ સહિત પાણી પિપષક (પિડ-) વિ સિ] પેટને ગુજારો કરનારું. (૨) રેડવાની શ્રાદ્ધ-ક્રિયા (લા.) પેટભરું, સ્વાથ
[ભરણ-પોષણ પિં-પીંડોરણ ન. માટીનું ચણતર (માટીનાં ઢેફાં). હિંદ-પષણ (પિ) ન સિં] પેટનો ગુજારો, ગુજરાન, પિંડેલ (-૩૦) સ્ત્રી. રંગ તરીકે છાંટવા કામ લાગતી પીળી પિ૦-પોષ (પિડ-) વિ. સં. face + જુઓ ‘પાવવું' + ગુ. કે ધોળી માટી ૬ ક. પ્ર.] જુઓ 'પિંડ-પષક.”
પિંઢારે જ એ પાંઢારે.” પિ-પ્રદાન (પિડ-) જુએ “પિંડદાન.'
પિં-૫)હેરી વિ. માટીનાં ઢેફાંથી ચણેલું પિઠ-બ્રહ્મા (પિઠ-બ્રહ્માણ) ન. [૪] શરીરરૂપી જગત. પિ૯પ હેરિયું, પિ(-પી)ઢેરું ન. માટીનાં ઢેફાંની ચણતરનું (૨) અરિથર અને વિકાર પામ્ય જતું જગત
ઘર, પિંઢેરી મકાન