Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 377

પાણ-પથાર
૧૪૧૨
પતા
વહેતે માર્ગ તેવું) ઝડપથી ચાલનારું, પાણીપણું
પાતકાચ્ચારણ ન. [સં. વાત કરનાર ગુરુ કે ઇષ્ટદેવ પાણી-પંથાર (૫ત્થાથ) , [જ એ “પાણી-પંથ' દ્વાર] સમક્ષ પાપની મઢથી કરાતી કબુલાત કે જાહેરાત નહેર, સારણ
પાત-બિંદુ (-બિન્દુ) ન. [સં૫.] ખરતા તારાના દેખીતા પાણી૫ણું ૫ણું) વિ. જિઓ “પાણી-પંથ' + ગુ. “ઉ' માર્ગ જ્યાં ભેગા થાય તે સ્થળ, રેડિયન્ટ' સવાથે ત.પ્ર.) એ “પાણી-પંથ.
પાતર સ્ત્રી. [હિં] ગણિકા, વેશ્યા પાણી-પુરવઠો છું. [જ ઓ “પાણી' + “પુરવઠા.”] પાણી પાતર* સ્ત્રી. ખાટલામાં વાણની ચાર ચાર સેરની પાંતી પૂરું પાડવા માટે સંગ્રહ, “વોટર સપ્લાઈ”
પાતર-વાડિયું ન. [સં. પત્ર અર્વા. તત્સમ + “વડું' દ્વારા] પાણી-પ(૫)ચું વિ. [+જએ “પચું.'જેમાં હજી થોડું જાઓ “પતરવેલિયું.' પાણી રહી ગયું હોય તેવું, ગદગદું
પાતર-વાડે પું[જ એ “પાતર' + “વાડો.”] વેશ્યાવાડે પાણી-પોળ -પેય) સી. જિઓ પોળ.”] ગામને પાતરવું અ.ક્ર. ખસીને ચાલવું. (૨) બોલીને ફરી જવું. પીવા માટેની નદી કે તળાવ ચા માટે કહે કે વાવ હોય પાતરા ભાવે, ક્રિ. પાતરાવવું છે., સ. દિ. તે તરફને ઝાંપે કે દરવાજો
પાતરાવવું, પાતરવું જ એ “પાતરવુંમાં. પાણી ફેર છું. જિઓ ફેર.], પાણુ-બદલો છું. [+જ પાતરી સી. [જ એ “પતરું + ગુ. ઈ' પ્રત્યય.] મગ
બદલો.] (લા) તબિયત સુધારવાની દષ્ટિએ સ્થાનાંતર મઠ અડદ વગેરે કઠોળના છોડનાં પાંડ ને કે. (૨) કરવું એ. [૦ થવું (રૂ. પ્ર.) પર પુરુષથી ઉત્પન્ન થવું ફૂલોને નાનો પડે કે પડીકું (બાળકનું)].
[છાણી.” પાતર' ન. સિં. પત્ર- પ્રા. -] પાંદડું, પાન. (૨) પાણી-બાણી ન. જિઓ “પાણી,દ્વિર્ભાવ.] જુઓ ‘પાણી- જુઓ “પતર-વેલિયું.' [રાં પડવાં (રૂ. પ્ર.) જાતમહેનત પાણી-ભર વિપું. [+જુએ “ભરવું' + ગુ. “G” ક. પ્ર.] કરવી. અરે પાણી પાવું (૨ પ્ર.) ચીડવવું. (૨) પજવવું. પાણી ભરવાનું કામ કરનાર માણસ, જલધરિયે
(૩) ધાર્યું કામ કરાવવું. (૪) કાબુમાં લેવું પાણી-ભીનું વિ. [+જ “ભીનું.'] પાણીથી ભીંજાયેલું પતરું? ન. [સં. પત્ર- પ્રા. પત્તર -] (ખાસ કરીને પાણી-મહું વિ. [+જઓ “માઠું લાઘવ.] (લા.) જેમાં જૈન સાધુઓનું) લાકડાનું તે તે વાસણ પાણી ઓછું રહી ગયું હોય તેવું (ખાદ્ય)
પાતલડું વિ. જિઓ “પાતળું' + ' વાર્થે ત. પ્ર.] પાતળુ પાણીમા૫ક ન. [+સં.1 પાણ કેટલું વપરાયું એ જાણવાનું (પઘમાં) યંત્ર, જલ-બાપક, વોટર-મીટર
પાતવાર ન. વહાણનું સુકાન. (વહાણ.) પાણી-મૂલું વિ. [+ જ મૂલ” + ગુ. “ઉં' ત. પ્ર.] પાતવ્ય' વિ. [સં.] પીવા ગ્ય (લા.) પાણીના ભાવનું, બહુ જ સેધું
પાતવ્ય વિ. [સં] રક્ષણ કરાવા ગ્ય પાણી-લું ન. [+ જુઓ. “હું” સ્વાર્થ ત..] પાણી. (પદ્યમાં) પાતળી સ્ત્રી. [સ. પત્ર દ્વારા પ્રા. ઉત્તર ન.] જુઓ “પતરાળું.' પાણીવાળી વિડી. [+જ “વાળું' ત.પ્ર. + “ઈ' - (૨) ખાદ્ય પદાર્થોવાળી મંદિરમાંથી આવતી પતરાવળી પ્રત્યય. પાણી ભરવાનું કે પાવાનું કામ કરનારી સ્ત્રી પાતળ-ચર્ફ વિ. [+જ “ચાટવું' + ગુ. “ઉ” ક. પ્ર.] પાણી-વાળું વિ. [ + એ “વાળું' ત.પ્ર.] (લા.) તેજીલું, પતરાવળાંમાંથી એઠું ખાનારું. (૨) (લા.) ખુશામતિયું. તેજી. (૨) શૂરવીર
(૩) ધૂર્ત, ફોલી ખાનાર પાણી-વાળા વિષે. જિઓ “પાણીવાળું.”] પાણી પીવાનું પાતળ-પેટું વિ. [જ પાતળું' + “પટ' + ગુ. + “G” કામ કરનાર માણસ, “વોટર-બેરર,’ ‘વોટર-મેન'
ત. પ્ર.] પાતળા પેટવાળું. (૨) (લા.) ડું ખાનાર પાણીવેરે ડું [+જ “રો.'] સુધરાઈ વગેરેને કર, પાતળ-ભાજી સ્ત્રી, જિઓ પાતળું+ભાજી' (હિ) અર્થ ‘વેટર-ટેકસ”
[એક વેલ “શાક.'] પાણીવાળું શાક પાણી-વલ (-ભ્ય) સી. [+જઓ “વેલ.'] (લા.) એ નામની પાતળાઈ સી. જિઓ “પાતળું' + ગુ. “આઈ '], શ (-૨) પાણી-શેર છું. [+જ “શેરડે.'] નદી કે તળાવ સુધી જી. [+ ગુ. આશ' ત. પ્ર.] પાતળાપણું પાણી ભરવા જનારાં માટેને કેડે
પાતળિયું વિ. જિઓ “પાતળું' +ગુ, “ઇયું' ત. પ્ર] પાતળા પણું ન. મગનાં ડાંખળાંને ભૂકો
દેહવાળું. (૨) (લા.) સુંદર, દેખાવડું પાણે પું. [ “પાણી' દ્વારા.] વહાણમાંથી પાણી કાઢવાને લાકડાનો ખાળિયે. (વહાણ.)
કશ. (૨) ઘટ્ટ નહિ તેવું, નરમ. (૩) ઘાટું નહિ તેવું, પાંખું. પાણેત (પાણેત્ય) એ “પાણત.'
(૪) સુમ, બારીક, [પાણીથી પાતળું કરવું (ઉ.પ્ર.) પાણેતિ જુએ “પાણતિ.”
શરમાવવું. આછું પાતળું (રૂ. પ્ર.) થોડું ઘણું. (૨) સાધારણ પાણેરું ન. એ નામનો એક છોડ
પ્રકારનું. (૩) નહિ જેવું]. પાણે (૫:ણો) જુએ “પહાણે.”
[હાર પાતંજલ (પાતાલ) વિ. [સં.] પતંજલિ નામના વિદ્વાનને પાત . સિં] પડવું એ. (૨) પડતી, અવનતિ. (૩) પરાજય, લગતું, પતંજલિનું રચેલું (પાણિનિના અષ્ટાધ્યાયી વ્યાકરણ પાતક ન. સિં.] પાપ, દુષ્કર્મ
ઉપરનું મહાભાષ્ય; પંતજલિનું રચેલું ‘પાતંજલ યોગસુત્ર) પાતકી વિ. [સ. પું.] પાપી, દુકમાં
પાતા વિ., પૃ. [સ., પૃ.] પીનાર પુરુષ-ધ) પાણી