Page Text
________________
પંયતત્રી
પંચ મહાયજ્ઞ
રસ અને ગંધ એ અનુક્રમે આકાશ વાયુ તેજ પાણી અને પંચપાતી (૫-૨-) વિકસિ.પં.] પંચપાતક કર્યા હોય તેવું પૃથ્વીના વિષય
પંચપાત્ર (પરચ-) ન. સિ] (સંધ્યા કરવાનાં બ્રિજેનાં વાસપંચતંત્રી (૧ખ્યતત્રી) સ્ત્રી. [સં] પાંચ તારવાળું એક તંતુવાઘ માં નળાકાર પ્યાલા-તરભાણું-આચમની-અરધિયું-કળશે પંચતીથી (૫-૨-) સ્ત્રી. [સં] નાનાં મોટાં નજીક નજીકનાં પાંચ એ પાંચ પાત્ર જઇયે; એ પછી પિલા પ્યાલાને માટે માત્ર તીર્થોનો સમૂહ (યાત્રા નિમિત્તે)
૨૮) નળાકાર હાલે પંચત્વ (પચ-ત્વ) ન. [સં.] પાંચપણું, એકાત્મકનું પાંચ- પંચ-૫૫ (પચ) ન.બ.વ. [સ.] ખાંડણી ધંટી રૂપે ટા થવાપણું. [૦ પામવું (રૂ.પ્ર.) મરણ પામવું (પાંચે ધડ અને સાવરણ એને કારણે થતાં પાંચ પાપ. (૨) તવ ટાં પડી જતાં હોઈ)].
જ પંચ-પાતક.” પંચ-દશ (૫ ) વિ. [સં.] પાંચ વત્તા દસ, પંદર
પંચ-પિતા (પચ) પું,બ.વ. [સં.] પિતા ગુરુ ભય-ત્રાતા પંચદલ(ળ) (૫-) વિ. [સં] પાંચ પાંખડીવાળું
સસરો અને અન્નદાતા એ ધર્મદષ્ટિએ પાંચ પિતા કે વડીલ પંચદિવ્ય (પચ્ચ-) નબ.વ. [સં. સોનામહોર ફૂલ (પાંચ- પંચપીરિયું (પરચ-) વિ. [સં. + જુઓ પીર' + ગુ. “ઇયું.' વર્ણ) અને વસ્ત્રોની વૃષ્ટિ તથા દેવદુભિને “અહદાન ત...] (લા.) કઈ પણ એક ઇષ્ટમાં શ્રદ્ધા ન રાખતાં જ્યાં મહાદાન” એ કવનિ. (જેન.).
જાય ત્યાં અજ્ઞાનથી બધા ધર્મોન માને તેનું પંચદેવ (પચ-) પં.બ.વ. રિસં] સૂર્ય પદ વિષ્ણુ ગણેશ પંચ-પુષ્પ (૫-૨-) નબ,વ, સિં.] ચંપ આબે ખીજડી
અને દેવી એ પાંચ દિવ્ય તત્વ [ઉપાસના-વિધિ કમળ અને કરેણ–એનાં ફૂલ (પૂજામાં ઉપયોગી) પંચદે પાસના (પાચન) સી. [+ સં. ] પંચદેવને પંચ-માણુ (પચ-) પું, બ.વ. [સ.] પ્રાણુ અપાન વ્યાન પંચવિ (પચ્ચ-) પું. [સં.) વિંધ્ય પર્વતની દક્ષિણના ઉદાન અને સમાન એ દેહમાંના પાંચ પ્રાણ મહારાષ્ટ્ર તેલંગ કર્ણાટક ગુર્જર અને કાવેડ આ પાંચ પંચ-આણુ (પચ) ન બ.વ. [...] અરવિંદ અશોક દક્ષિણ-પશ્ચિમ દેશના બ્રાહ્મણને વર્ગ. (સંજ્ઞા.)
નવમહિલકા આબામર અને નીલોત્પલ એ વસંત ઋતુના પંચધા (પચધા) ક્રિ.વિ. [સં.] પાંચ રીતે, પાંચ પ્રકારે પાંચ કુલ. (૨) પું. એ પાંચ જેનાં બાણ છે તેવા કામદેવ પંચ-ધાતુ (૫-) સ્ત્રી બ.વ. [સં! ] સેનું રૂપું તાંબું સીસું પંચ-ભક (પશ્ચ) વિ. પું. [સં.) કાળજ મેં પીઠ પડખું અને હું
[અને મગ એ પાંચ અનાજ અને કેડ આગળ ભમરી હોય તેવા ડે (એ માંગલિક પંચ-ધાન્ય (પચ-) ન.,બ.વ. સિ.] ચખા જવ ઘઉં તલ ગણાય છે.) પંચનદ (૫-૨-છું. સિં] પાંચ નદીઓને પ્રદેશ-૧, પંજાબ પંચ-ભાગ (પચ- . સિં] પુરોહિત કે ગેરને યજમાનને
અને ૨. કચ્છના રણની પૂર્વ-ઉત્તરના લુણી બનાસ સરસ્વતી ત્યાંથી દરરોજ દેવામાં આવતો લોટ ઘી ચેખા દાળ અને વગેરે પાંચ નદીઓના પ્રાચીન પ્રદેશ. (સંજ્ઞા.)
મીઠું-એ પાંચ ચીજોને સીધે પંચનામું (પ) ન. સિં. + જુઓ “નામું.] પંચ-કપાસ પંચ-ભૂત (પરચ-) નળ.વ. [સ.] જેઓ “પંચ-તત્ત. કરતી વખતે કરવામાં આવતું લખાણ, પંચ સમક્ષ કરેલી પંચભૂતાત્મક (પચ્ચ-) વિ. [સં. + આરમ + ] પાંચ તપાસણીની નેધ
તોનું બનેલું, ભૌતિક પંચપદી (પખ્ય- સી. સિ.] પાંચ પાંચ પા(શબ્દ)ને પંચમ (પચમ-) વિ. [સં.] પાંચની સંખ્યાએ પહોંચેલું, પાંચમું. સમૂહ. (૨) ગાઈ શકાય તેવાં પાંચ પદો-ભજન-કીર્તનેને (૨) હિદુઓના ચાર વર્ણ ઉપરાંતની વનવાસી જાતિનું. (૩) સમહ
જિન.) મું. સંગીતના સાત સ્વરમાંના પાંચમે સ્વર (કાયલને પંચપરમેષ્ઠિ-મંત્ર (પચ્ચપરમેષ્ટિ-મ-ત્ર) ૫. [સં.1 નવકારમંત્ર. “પંચમસ્વર' કહેવાય છે.). (૪) એક રાગ. (સંગીત.) પંચપરમેષ્ઠી (પચ્ચ-) . બ.વ. સિં.] અરિહંત સિદ્ધ પંચમ આર (૫ચમ) . [+ જુએ “અરે.'] (લા.) આચાર્ય ઉપાધ્યાય અને સાધુ સાધવી એ પુણ્યાત્માઓ. કલિયુગ. (જેન) (જેન)
પંચ મકાર (પ ) પું,બ.વ. [૪] મદ માંસ મત્રી મુદ્રા પંચપર્વ (પરચ-) ન.બ.વ. સિં.] અવિધાનાં દેહાધચાસ અને મેથુન-વામમાર્ગના અનુયાયીઓનાં ધર્મરૂપ ગણાતાં પાંચ
ઇંદ્રિયાપ્યાસ અંત:કરણાધ્યાસ પ્રાણાધ્યાસ અને સ્વરૂપ- પંચમ માલ(ળ) (૫-ચમ-) પું. સં.] જાઓ “પંચમ-આર.” વિસ્મૃતિ એ પાંચ સ્વરૂપ
પંચમ વેદ (પશ્ચમ-) S. સં.] (લા.) મહાભારત પંચ-૫૯૯૧ (પચ) નબ.વ. સિવું,ન.] પીપળો ઉમરો પંચમ-સંવાદી (પશ્ચમ-સંવાદી) વિ. ૫. [સ.] પંચમ સ્વર ખાખરે આબે અને વડ એ પાંચ વૃક્ષનાં કૂણું પાંદડાં ઉપર ગાનાર ગાયક. (૨) પંચમ સ્વર સાથે મેળ ખાતો જ (પૂજનમાં ઉપયોગી)
સ્વ૨. (સંગીત.) પંચપાઠી (પ”-) વિ. સં. પું.] મધ્યમાં મેટા અક્ષરે પંચ મહાકાવ્ય (પચ) નબ.વ. [સં.] જાઓ પંચ-કાવ્ય. મળ ગ્રંથને ભાગ અને ચારે બાજને હાંસિયામાં ટીકા- પંચ મહાપાતક (પ) ન.બ.૦. [સં.] જઓ “પંચ પાતક.”
પણ લખ્યાં હોય તેવ પત્રાકાર હસ્તલિખિત (ગ્રંથ-સાહિત્ય) પંચ મહાભૂત (પચ.) ન.,બ.વ. [સ.] જએ પંચભૂત. પંચ-પાતક (પચ્ચ-) ન. બ.વ. [સં.] બ્રહ્મહત્યા ચોરી પંચ મહાયજ્ઞ (પચ્ચ-) પું, બ.વ. [સં.] ઢિ એ નિત્ય મધપાન ગુરુમીસંભોગ અને આ ચાર પાપ કરનાર સાથેનો કરવાનાં બ્રહ્મયજ્ઞ પિતૃતર્પણ દેવ-યજ્ઞ ભતન્યજન અને સંબંધ–આ પાંચ પાપ
અતિથિપૂજન એ પાંચ નિત્યકર્મ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |