Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 340

પરિ-કુપિત
પરિ-કુપિત વિ. [સં.] ખૂબ ગુસ્સે થયેલું પરિ-કેંદ્ર (-કેન્દ્ર) ન. [સં.] કાઈ પણ સુરેખ આકૃતિનાં ક્રાણુ-બિંદુએમાંથી પસાર થતા વર્તુલનું મધ્ય-બિંદુ, ‘સર્કસેન્ટર' (ગ.) પરિ-પ છું. [સં.] ભારે ગુસ્સા પરિ-કાશ(-ષ) પું. [સં.] ફૂલની પાંખડીએના ડાડો પરિ-ક્રમ પું., -મચ્છુ ન. [સં.] ફરતું કરવું એ, પરિ-ક્રમા (ર) અનુક્રમ [ભ્રમણ-કાળ પરિક્રમણ-કલ(-ળ) સ્રી. [સં.] ફરતું ફરી વળવાના સમય, પરિક્રમણુ-માર્ગ છું. [સં.] કરતું ફરી વળવાના રસ્તા પરિ મવું સ.ક્રિ. [સં. રેન્ચમ તત્સમ] પરિક્રમણ કરવું, ફરતું કરવું. (ભ્રૂકુ.માં કર્તરિ પ્રયાગ.) પરિક્રમાનું ભાવે,ક્રિ પરિક્રમાવવું છે.,સ.ક્રિ.
પરિ(-રી)-*મા સ્ત્રી, [સ.) જએ ‘પરિ-ક્રમ,-મણ.' પરિક્રમાવવું, પરિક્રમાવું જ પરિક્રમનુંમાં. પરિ-ક્રાંતિ (-ક્રાન્તિ) શ્રી. [સં.] જુએ પરિક્રમ,-મણ.' પરિ-લિષ્ટ વિ. [સં,] ખૂબ જ અઘરું પરિ-કલેદ પું. [સ.] ભીનાશ, ભેજ પરિ-કલેશ હું. [સ.] અત્યંત માનસિક દુ:ખ થયું એ, (ર) ખૂબ લાગેલે થાક
પરિ-ક્ષય પું. [સં.] ચેાગમથી સારા. (ર) સંપૂર્ણ વિનાશ પરિ-ક્ષાલન ન. [સ,] ચારે બાજુથી યેલું એ પરિ(-રી)ક્ષિત પું. [સ, (-51)ક્ષિત્] પાંચ પાંડવેામાંના ત્રીન અર્જુનના પુત્ર અભિમન્યુના વિરાટ કુંવરી ઉત્તરામાં થયેલા પુત્ર. (સંજ્ઞા.) [ઘેરાઈ રહેલું પરિ-ક્ષિપ્ત વિ. [સં..] તદ્ન ફૂંકાઈ ગયેલું. (૨) ચેાગમ પરિ-ક્ષીણુ વિ. [સં.] સંપૂર્ણ રીતે ઘસાઈ ગયેલું. (૨) વિનાશ પામેલું
પરિક્ષીણ-તા સી. [સં] સંપૂર્ણ ધસારો. (૨) સંપૂર્ણ નાશ પરિખા શ્રી. [સં.] કાટ ≠ કિલ્લાની આસપાસની ખાઈ (રક્ષણ માટેની)
પરિ-ગણન ન., ના સ્ક્રી. [સં,] સંપૂર્ણ ગણતરી. (૨) વિધિ-નિષેધ-શાસ્ત્રનું વિવરણ
પરિ-ગણિત વિ. [સં.] ખરેખર ગણેલું, ગણતરીમાં લીધેલું પરિ-ગૃહીત વિ. [સં.] પાતાના તરીકે સ્વીકારેલું પરિ-યહ હું, [સં.] પેાતાના તરીકે કરવામાં આવતા સ્વીકાર, (ર) (લા.) જંજાળ, (૩) પત્ની, ભાર્યા. (૪) માલ-મિલકત વગેરે સંપત્તિ
પરિ-મહણુ ન. [સં.] સ્વીકાર, (૨) (લા.) લગ્ન, વિવાહ પરિગ્રહ-પરાયણ વિ. [સં.] સંઘરા કરવાની વૃત્તિવાળું પરિગ્રહવું સ.ક્રિ. [સં. f-શ્રંદ્, તત્સમ] સ્વીકારવું. (૨) ભેટવું, પરિગ્રહાવું કર્મણિ.,ક્રિ. પરિહાવવું કે.,સ.ક્રિ. પરિગ્રહ-વૃત્તિ સ્ત્રી. [સં.] સંધરે કરવાનું માનસિક વલણ કે ભાવના, ‘પઝેસિવ-નેસ' (પ્રા.વિ.) પરિચહાવવું, પરિગ્રહાલું જ આ ‘પરિગ્રહનું’ગાં. પરિમલી વિ. [સં.,પું.) પરિગ્રહ કરનારું. (ર) જંજાળા પરિ-યહીતા વિ.,પું. [સં.] લગ્નમાં કન્યાના સ્વીકાર. કરનાર (૧ર)
Jain Education International_2010_04
પરિ-ણત
પરિ-ચા વિ. [સં.] પરિ-ગ્રહ કરવા જેવું, સ્વીકારવા જેવું પરિઘ પું. [સં.] વર્તુળનેા ઘેરાવા, ‘સર્કમ્ફરન્સ' (૨) આગળે, આગાયા. (૩) ભેાગળ જેવું એક હથિયાર પરિ-ચય પું. [સં.] ઓળખાણ, પિછાણ, ઢાળા, ‘ઍક્ઇન્ટન્સ,’ ‘ઇન્ટ્રોડક્શન.’ (૨) ટેવ, આદત પરિચય-કાર વિ. [સં.] એળખાણ આપનાર, એળખાણ
૧૩૭૫
કરાવનાર
પરિચય-પત્ર . [સં.,ત.], -ત્રિા શ્રી. [સં.] એળખ કરાવનારા કાગળ કે ચિઠ્ઠી, એળખાણ-પત્ર, ‘પરિચાચિકા’ પરિચય-પદ્ધતિ . [સં.] વસ્તુ એળખાવીને એ દ્વારા શિક્ષણ આપવાની રીત, ‘ડિરેક્ટ-મેથડ’ પરિચય-પ્રાપ્ત વિ. [સં.] વસ્તુની એળખાણથી મળેલું પરિચયાત્મક વિ. [+સં. આમન્-૬] એળખાણના રૂપનું પરિ-ચર પું. [સં.] સેવક, નાકર. (૨) પરિ-ચર્ચા કરનાર, એટેન્ડન્ટ' [સંભાળ, બરદાસ્ત પરિ-ચરજી ન., પરિ-ચર્યા સ્ત્રી. [સં.] સેવાચાકરી, સારપરિ-ચાયક વિ. [સં.] જએ ‘પરિચય-કાર’ઇન્ટ્રોડય્સર’ (દ.ખા.). (૨) એળખાણને લગતું, ‘ઇન્ટ્રોડક્ટરી' પરિ-ચાયિકા ી. [સં.] જુએ ‘પરિચય-પત્ર’-‘ઇન્ટ્રોડયૂશન.’ (૨) પરિચય કરાવનારી (પત્રિકા તેમ આ વગેરે) પરિ-ચારક વિ.,પું. [સં.] જુએ પરિ-ચર.’ પરિ-ચારિા, પણી વિ.,. [સં.] સ્ટી નાકર, સેવિકા, દાસી, દાઈ, ‘નર્સ,’ ‘સિસ્ટર’ પરિચારી વિ. [સં.,પું.] જુએ ‘પરિ-ચારક,’ પરિ-ચાર્ય વિ. [સં.] પરિ-ચર્ચા કરાવવા જેવું પરિ-ચાલક વિ. [સં.] સંચાલન કરનાર, વહીવટ કરનાર પરિચાલન ન. [સં.] સંચાલન, વહીવટ પરિ-ચિત વિ. [સં.] એળખીતું, જાણીતું, જ્ઞાત. (‘હું પરિચિત છું' = ‘જાણું છું'—એ પ્રયેળ ખેાટા છે; ‘મને પરિચિત છે’ એ સાચા પ્રયાગ છે, કારણ કે ‘પરિચિત’શુદ્ધ કર્મણિ ભૂતકૃદંત છે.)
પરિચિત-તા શ્રી. [સં.] પરિચિત હોવાપણું પરિચ્છન્ન વિ. [સં.] ચારે બાજુથી ઢંકાયેલું, છવાયેલું પરિ-ચ્છિન્ન વિ. [સં.] સાવ છેડાઈ ભેકાઈ ગયેલું. (૨) મર્યાદિત. (૩) સુમેય, બ્રૅમેન્ટ્યુરેબલ' (ગ.) પરિ-ચ્છેદ પું. [સં.] વિભાગ, ખંડ. (૨) ફકરા, પૅરૅગ્રાફ'
વિ-ભાજક
(*.પ્રા.) (૩) પ્રકરણ, અધ્યાય. (૪) સીમા, હદ, મર્યાદા પરિચ્છેદક વિ. [સં.] પરિચ્છેદ કરનારું, ભાગ પાડનારું, [ચાકર, દાસ-જન પરિ-જન ન. [સ.,પું,] પરિવાર, કુટુંબી જના. (ર) નાકરપરિ-જીણું વિ. [સ.] તદ્દન જર્જરિત થઈ ગયેલું. (૨) ખખડી ગયેલું
પરિ-જ્ઞાત વિ. [સં.] સારી રીતે જાણવામાં આવેલું પરિ-જ્ઞાન ન. [સં.] નિશ્ચયાત્મક જ્ઞાન. (ર) સમ્યક જ્ઞાન, પૂર્ણ જ્ઞાન
પરિ-જ્ઞાપદ્મ વિ. [સં.] બેધ કરાવે તેવું પરિ-જ્ઞાપન ન. [સં.] ખેાધ, ઉપદેશ
પરિ-દ્યુત વિ. [સં,] પરિણામરૂપે થયેલું, પરિણામ પામેલું.