Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 286

નુકસે પું
પ્રકારનું નુકસાન થયું હોય તેવું, ખામી-શરેલુ તુકસે પું. જિઓ ‘નુકતા.'] પ્રયેળ, અખતરા તુત પું. અંત, છેડા. (ર) પાતળી અણી, ક નુłતેચીની સ્ત્રી. [હિં. નુક્તાચીની] અડપલું, ટીખળ. (૨) ટીકા-ટિપ્પણ, (૩) દેષ કાઢવાનું કામ, વિદ્વાન્વેષણ તુ(-નં )છાવવું, નુ(-i )છાવું જએ ત્ (ન,લ્લું)નું.' (i)ઝવવું, નુ(i)ઝાલું જએ ‘ન (-ન)ઝવું'-નેાંઝવું'માં સ્તુતિ શ્રી. [સં.] સ્તુતિ, વખાણ. (ર) નમન, વંદન તુનાવવું, નુનાણું જ ‘નવું'માં, તુનેર (-૨૫) શ્રી. ખારવાળી જમીન તુરાખી સ્રી. ઘેાડાની એક જાત
તુવાર શ્રી. [ફાર નવાર ] પલંગમાં ભરાતી જાડી અને પહોળી
સુતરાઉ પાટી, નવાર
નુસખા પું. [અર. નુસ્ખË ] વૈદ્ય – ડૅાકટર – હકીમ દવા લખી આપે તે કાગળ, ‘પ્રિસ્ક્રિપ્શન.' (ર) ઉપાય, ઈલાજ, (૩) (લા.) યુક્તિ, હિકમત, તદબીર. (૪) ટુક્રા -નું અનુગ. [સં. [h-> પ્રા. જનમ-> 'મન્નત્રદ્વારા જ. ગુ. ‘ન] *ી વિભક્તિના અર્થ આપતા વિકારી અનુગ નૂકરી શ્રી જલાશય નજીક રહેનારું સફેદ પાંખ અને કાળી ચાંચવાળું એક પક્ષી
નૂખ શ્રી. અટક, અવટંક, સખ, ‘સરનેઇમ’ નૂગરું વિ. [જ્રએ ‘નગુરું.’] જએ ‘ન-ગુરું.’ નૂગળા પું. લગડું, કપડું [ચામડા કે દારડાના ટુકડા નૂષણ પું. ગાડામાં તરેલાની સમેાલી બાંધવામાં આવતા નૂ(-તૂં)વું જુએ ‘લંકવું.' તુ(-નું)ળવું કર્મણિ., ક્રિ. નુ(નૂ')છાવવું પ્રે., સ. ક્રિ. [(i)ઝવવું પ્રે,. સ. ક્રિ. તુ(નું) વું જુએ ‘નાઝવું.' (-નૂ)ઝાવું કર્મણિ, ક્રિ. નૂણું (Ä) ન. [જએ નાહવું' દ્વારા.] લગ્ન સમયે વરકન્યાને નવરાવવાનું પાણી નૂતન વિ. [સં.] જુએ ‘નવ.૧
નુ
નૂતન-તા શ્રી. [સં.] નવું હવાપણું નૂત્ન ન. [સં] જુએ ‘તન’ -
નૂપુર ન. [સં,, પું.] *એના પગનું ઝાંઝર, નેપુર નૂપુર-ઝંકાર (ઝŚાર) પું. [સં.] ઝાંઝરને ઝમકાર
નૂ
ન. [મરા.] (માલ-સામાનની હેરફેરનું) ભાડું, લગાત, ‘ટ્રેઇટ,’[॰ બેસવું (ઍસવું), ૰ લાગવું (રૂ.પ્ર.)માલસામાનની હેરફેરનું ભાડું થવું. ૦ ભરણું (રૂ.પ્ર.) એની રકમ ચૂક વવી] નૂરર ન. [અર.] તેજ, પ્રકાશ, પ્રભા, યાતિ [॰ ઊડી જવું (૩.પ્ર.) કિં પડી જવું. • ઊતરવું (રૂ. પ્ર.) શરમાઈ જવું. ૦ વરસવું (રૂ.પ્ર.) તેજ ખીલી ઊઠવું]
– ‘નવ,
નૂરજહાં ી. [અર. + ક્રૂા. ‘ત્રે જહાં’ જગતનું તેજ] મેગલ શહેનશાહ જહાંગીરની બેગમ (સંજ્ઞા.) નૂરત સ્ત્રી. [જએ ‘ન્’] તેજ, પ્રકાશ. (૨) સૌદર્યું નૂર-નામું ન. [જુએ '+'નામું.] પીરાણા પંથના સાહિત્યના એ નામના એક ગ્રંથ. (સંજ્ઞા.) નૂર-બીબી સ્રી, જિએ નૂર' + ીખી.’] (લા.) એરીના
પ્રકારના એક બિન-જોખમી રાગ નૂર-માફ વિ. [જુએ નૂર પૈ’+માફ.'], નૂર-સુક્ત વિ. [+ સં.]
Jain Education International_2010_04
નૃપેદ્ર
જેનું ભાડું જતું કરવામાં આવ્યું હોય તેવું, કી ઍન રેઇસ'
નૂર-સારંગ (સાર) પું. [જએ ' + સં.] સારંગ રાગની એક જુદી તરજ, (સંગીત.) [જાતનું એક પક્ષી નૂરી વિ. [અર.] પ્રકાશિત, તેજસ્વી, નૂરવાળું. (૨) ન. પેપટની નૂરે.ખુદાન. [અર + અર., પ્રયાગ ફારસી] ખુદાનું તેજ, ઈશ્વરી તેજ [(ર) (લા.) પુત્ર, દીકરા નરે-ચશ્મ ન. [અર + ફા., પ્રયેગ ફારસી] આંખનું તેજ નૂહ પું. [યહૂદી.] એ નામનેા એક પ્રાચીન ચહૂદી પૈગંબર. (સંજ્ઞા.) [રું'માં. પૂંછવું, મૂંછાવવું, વ્રૂંછાવું જ‘ત્ (ભૂં) છઠ્ઠું’ − ‘↑ (i)”મૂંઝવવું, મૂંઝાવું. જુએ ‘ન્નુંઝનું’– ‘નેાંઝવું’માં. નૂનવું સ. ક્રિ. લેખામાં લેવું, ગણતરીમાં લેવું. નુનારૂં કર્મણિ, ક્રિ. નુનાવવું છે., સ, ક્રિ. [પુરુષ. (૨) માનવ નૃ- પું. [સં., ગુ. માં તત્સમ શબ્દેમાં આરંભમાં.] નર, ન-કુલ(-ળ) 7. [સં.] માનવ-વંશ, માનવજાતિ નકુલ(-ળ)-વિદ્યા સ્ત્રી. [સં.] માનવ-જાતિની ઉત્પત્તિથી લઈ થયેલા વિકાસની વિચારણા આપતી વિદ્યા, ઍથ્લેાલાજી,’ ‘ઍન્થ્રોપાલાજ' (પા. ગો.) [એ. (નાથ.) ન્રુત્ત ન. [ર્સ..] તાલ અને લય સાથે અભિનયપૂર્વક નાચવું નૃત્ય ન. [સં.] નાચવું એ, નાય (ડાન્સ'), (નાથ.) નૃત્ય-કલા(-ળા) 0. [સં.] નૃત્ય વિશેની વિદ્યા નૃત્યકાર વિ., પું. [સં.] નૃત્ય કરનાર, નર્તક નૃત્ય-ગીત ન. [સં] નૃત્ય સમયે ગાવાનું ગીત નૃત્યનાટિકા સ્ત્રી. [૨] નૃત્ય કરતાં કરતાં ભજવાતી નાટિકા, બૅલેટ' થાય છે તેવું સ્થાન, ડાન્સિંગ હોલ' નૃત્ય-મંડપ (-મšપ) પું. [સં.] જ્યાં નૃત્ત અને નૃત્ય રજ નૃત્ય-વાદ્ય ન. [સં.] નૃત્ય કરતી વેળા સાથ આપતું તે તે વાજિંત્ર નૃત્ય-શાલા(-ળા) શ્રી. [સં] નૃત્ત અને નૃત્ય શીખવા-શીખવવાની નિશાળ
૧૩૨૧
નૃત્ય-સમારંભ (સમારમ્ભ) પું. [સં.] નાચ-ગાનના જલસે નૃ-દેવ હું. [સં.], ॰તા પું. [સં., સ્ત્રી.] બ્રાહ્મણ નૃ-દેહ પું. [સં.] માનવ-દેહ
નૃપ, પતિ પું. [સં.] નરપતિ, રા, રાજવી નૃપતિન્ત્રણ પું. [સં.] રાજવીએના સમુહ
નૃપસત્તાક વિ. [ર્સ,] રાજ્ય ઉપર જ્યાં રાજાની સત્તા છે તેનું નૃપાત્મજ પું. [સં. નૃપ + આત્મ-ન] રાજ-કુમાર નૃપાત્મા શ્રી. [સં. નૃપ + કામના] રાજ-કુમારી --પાલ(-ળ) પું. [સં.] જએ ‘નૃપ,’
નૃપાશ્રિત વિ. સં. ધ્રુવ+મ-ત્રિત] રાજાને આશરે જઈ રહેલું, રાન્નનું આશ્રિત
નૃપાસન ન. [સં. નૃપ + માન] રાજગાદી નુપાંગ (પા) ન. [ä. રૃપ + અTM] રાજ-કારભારમાં રાન્તને ઉપયાગી સ્વામી અમાત્ય મિત્ર દ્વારા રાષ્ટ્ર દુર્ગં અને સેના એ તે તે અંગ
નુપાંશ (નૃપાશ) કું. [સં. નૃપ + અં] રાજભાગ પેંદ્ર (પેન્દ્ર) [સં. નૃપ +
મહારાન
] મેટા રાજા, મહારાજ,