Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 209

નગ
૧૨૪૪
નગારું
નગ ૫. સિં.] પર્વત. (૨) વૃક્ષ, ઝાડ
નગર-મંદિર (વ્યદિર) ન. સિ.] જુઓ “નગર-ગૃહ,' “ટાઉનનટવું સ. ક્રિ. કોતરવું. (૨) આલેખવું. નગટાવું કર્મણિ, હેલ” (વ. ઍ.) કિ. નગટાવવું છે., સ. કેિ.
નગર-માર્ગ ૫. સિં.] રાજમાર્ગ, સરિયામ રસ્તો નગાવવું, નગટાવું જ “નગટવું'માં.
નગર-અક્ષકj.(સ.] શહેરનું રક્ષણ કરનાર સિપાઈ, સિટીનગટાઈ જ નકટાઈ:'
પોલીસ નગટી૨ જુઓ “નથી. ૧-૨,
નગર-રક્ષા અડી. [સ.] નગરનું રક્ષણ નગટુ-૨ જ નક.૧-૨,
નગરરચના સ્ત્રી. [સં.] એ ‘નગર-નિમણ.” નગટેસર જુએ “કસર.”
નગર-રાજ્યન. [સં.]માત્ર એક નગર પૂરતું રાજય, સિટી-સ્ટેટ' નગટો-૨-૩ જ નક.૧-૨-૩,
નગર-વતી વિ. [૪, પૃ.] શહેરમાં રહેલું, શહેરનું નગઢ જુઓ “નકડા.”
નગર-વાસી વિ. [, .] ઓ “નગર-નિવાસી.” નગ-ગે) (-ડથ) સ્ત્રી. સિ. નિueી>પ્રા. નિરી) એ નગર-વિધાન ન. સિં] જુઓ “નગર-નિર્માણ.” નામની એક વનસ્પતિ
નગર-વ્યવસ્થા સ્ત્રી. [સં.] શહેરનો આંતરિક વહીવટ કરવાની નગણ પં. [] ત્રણે લઘુ અક્ષર હોય તેવા ગણમેળ વૃત્તોને શેઠવણ, સુધરાઈ, મ્યુનિસિપાલિટી' એક અક્ષર-સમૂહ. (પિ)
[હૈય તેવું. પિ) નગરવ્યવસ્થા-મંલ(ળ) (-મહલ -ળ) ન. [સં.] જ નગણી વિ. [સ, .] જેમાં “ન-ગણ' (ત્રણે લઘુ અક્ષર) “નગર-વ્યવસ્થા, મ્યુનિસિપાલિટી (દ, બા.). નગણું જ “ન-ગુણું.” તિઓ, હલકું, મામુલી નગર-શેઠ છું. [+જુઓ “શેઠ.] શહેરના વેપાર-રોજગાર નગણ્ય વિ. [સં.] ગણતરીમાં ન લેવા જેવું. (૨) (લા) ચલાવનારાઓમાં સૌથી વધુ તવંગર ધનિક, નગર-પતિ, નગદ વિ. [અર, નકદ ], -દી વિ. [ + ગુ. “ઈ' વાર્થે નાગરિકોને પ્રમુખ, “મૈયર' (ન. ય.). ત. પ્ર.] રેકર્ડ સિકકાના રૂપનું (હવે તો નેટ'ના રૂપને પણ નગર-રવિ, પું. [સં.] “નગર-શેઠ-મૅચર” (આ. બા.) ‘સિક્કો' ગણ્ય છે.)(૨) (લા. નકકર, “સેલિનારાયણ નગર-સભા સી. [૪] શહેરની સુધરાઈ, મ્યુનિસિપાલિટી' (૨. પ્ર.) રોકડા રૂપિયા. ૦ માણસ (રૂ. પ્ર.) પહોંચેલ (વ. ઓ.) માણસ, ખૂબ હોંશિયાર. ૦ માલ (રૂ. પ્ર) ધીની બનાવેલી નગરસભાગૃહ ન. [સ., , ન.] શહેરમાં સભાએ મેળાવડા મીઠાઈની વાનીઓ] .
વગેરે થતાં હોય તે માટેનું સભાગૃહ, ટાઉન-હાલ' નગર ન. [સં.] શહેર, પુર, પુરી, નગરી, ‘ટાઉનશિપ.” (૨) નગર-સ્વાય ન. [સં.] શહેરી જનેની શરીર-સુખાકારી
સૌરાષ્ટ્રમાં જામનગર જિલ્લાનું વડું મથક જામનગર. (સંજ્ઞા.) નગરાજ પુ. સિ.) પર્વમાં સૌથી મોટો-હિમાલય નગર-આયોજક વિ. [સં.] નગરનું રેખાંકન કરનાર, “ટાઉન નગરાધ્યક્ષ . [+ સં. મધ્યક્ષ] જુઓ “નગરપતિ.” પ્લેનર'
[ગાતાં બજાવતાં ફરવું એ ન-ગરાસિયું વિ. [સં. ૧ + જ “ગરાસ”+ ગુ. “ઈયું” ત..] નગર-કીર્તન ન. [સં.] શહેરમાં પ્રભુભક્તિનાં પ-કીર્તન- ગરાસ વિનાનું નગર-ગૃહ ન. [સ, jીનગરનું મુખ્ય સભામંદિર, “ટાઉનહેલ” નગરિયે વિ., પૃ. [સ. નાર + ગુ. “છયું' ત...] નગર જામનગર-ગેટ છું. કંઠને હડિયે, ગળાની ધાંટી
નગરમાં થતા હતા તે એક ખાસ જાતને સાલો નગર-ચર્ચા સ્ત્રી, (સં.) શહેરના લોકોમાં ચાલતી વાત નગરી શ્રી. [સં.] નગરથી નાનું શહેર, પુરી નગરચર્યા સ્ત્રી. [સં.]નગરમાં ફરવું એ. (૨) લેકની હિલચાલ નગરી*વિ. [સ. પું] નગરને લગતું, નગરનું. (૨) જામનગરનું નગર પં. એ નામની એક રમત
નગરે એ “ન-ગુરું.' નગર-જન ., બ. વ. [સ, પૃ.] શહેરવાસીઓ, નાગરિક નગ(થ) પં. માછલીની ઘણું કાંટાવાળી એક જાત નગર-જીવન ન. [સં.] શહેરની રહેણી-કરણી
નગરઘાન ન. [સ. નાર++૩થાન) નરગને જાહેર બગીચો, નગર-દ્વાર ન. [સં.) શહેરને દરવાજે
પલિક ગાર્ડન નગર-નારી સ્ત્રી. [સં.] (લા.) ગણિકા, યા, જગકન્યા નગરોળ જુએ “નધરળ.” [હિમાલય, નગ-રાજ નગર-નિર્માણ ન. [સં. શહેરની માંડણ, નવા નગરની નગાધિરાજ પું. [સ. ના + અધિ-રાન] મોટામાં મોટે પર્વતગોઠવણી, ‘ટાઉનલૅનિંગ”
નગારખાનું ન. જિઓ “નગારું' + ખાનું'] જ્યાં સરકારી નગર-નિવાસી વિ. સિં, પુ.] નગરનું રહેવાસી
નગારું બનાવનારા રહેતા હોય અને નગારાં-નાબત બનગર-૫ . [ + જ “પડે. રાજ્યની કે સુધરાઈની જાવતા હોય તે સ્થાન. (૨) લશ્કરમાંને રણવાદકોની મંડજાહેરાતને ઢંઢેરો
ળીવાળા વિભાગ નગરપતિ પં. [સં] નગરશેઠ. (૨) સુધરાઈના પ્રમુખ, નગારચી છું. જિઓ જિઓ “નગારું' + તુ, “ચી.' પ્ર.], મ્યુનિસિપલ પ્રેસિડન્ટ કોર્પોરેશન હોય તે મેયર
નગારી પુ. [+ગુ. “ઈ' તે પ્ર.] નગારાં વગાડનારો નગરપાલિકા સ્ત્રી. [સં] સુધરાઈ, મ્યુનિસિપાલિટી' નગારું ન. [અર. નકાર] ચામડે મઢેલું અને ડાંડીથી નગર-પ્રદક્ષિણ સી. [સં] શહેરને જમણે હાથે રાખી બહારના બનાવાતું અર્ધવર્તુલ વાઘ. [રામાં તqડીને અવાજ (રૂપ્ર.) ભાગમાં ફરતે ફરવાની ક્રિયા
બહુમતી સામે લઘુમતીની સ્થિતિ. -રાં પીટવાં, રાં વગાડવાં નગર પ્રવેશ પું. [સં.] શહેરમાં દાખલ થવું એ
(ઉ.પ્ર.) સારી રીતે જાહેરાત કરવી, પોકારી પોકારીને