Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 142

દેવ-સેવા સ્ત્રી. [સં] ‘જૈવ-મૂર્તિની પરિચર્યાં દેવ-સ્ત્રી સ્ત્રી. [સં.] જુએ ‘દૈવાંગના.’
જૈવ-સૃષ્ટિ
દેવ-સૃષ્ટિ શ્રી. [સ.] જુએ ‘દેવ-સર્ગ.’(૨)(લા.) દેવ-કથા, દેવાયતન ન. [સ, ફ્ય + આવતન] જએ‘જૈવતા-યતન.’
દંતકથા, અનુશ્રુતિ (બ.ક.ઠા.) દેવ-સેના સ્ત્રી. [સં.] દેવેનું સૈન્ય
દેવાયુ, ૦૫, ૦સ ન. [સં, ફેવ + આયુક્ ] દેવેની આવરદા, (ર) દેવ-ચેનિ
દેવ-સેનાપતિ પું. [સં.] પૌરાણિક માન્યતાએ દેવેના સેનાનાયક-કાર્તિક સ્વામી
૧૧૭૭
દેશ-સ્થલ(-ળ), દેશ-સ્થાન ન. [], દેવ-સ્થાનું ન. [ + ગુ. ‘ઉ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જુએ ‘દેવ-મંદિર,’ દેવ-સ્થાપના સ્ત્રી. [સ] જએ દેવ-પ્રતિષ્ઠા’ દેવ-સ્વ ન. [સં.] જુએ દેવ-દ્રવ્ય.'
દેવ-વરૂપ વિ. [સં] દેવના સ્વરૂપમાં રહેલું, દેવના જેવા રૂપ કે દેખાવવાળું. (ર) (લા.) મરણ પામેલું દેવસ્ત્રાપહરણ ન. [સં. àવ-સ્વ + વ-TM], દેવાપહાર પું, [ + સં. મq-હાર્] દેવદ્રવ્યની ચારી
દેવ-હિત વિ. [સં.] ઈશ્વર કૃપા કરી આપેલું, ઈશ્વરે નક્કી કરી આપેલું, ઈશ્વર-દત્ત
દેવહૂતિ શ્રી. [સં.] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે કર્દમ ઋષિની પત્ની અને કપિલદેવની માતા. (સંજ્ઞા.) [દેવ-નિંદા દેવ-હેલન ન. [સં] દૈવના વિષયમાં થયેલે અપરાધ. (૨) દેવળ ન. [સં. ફૈવ-જ઼ > પ્રા. રૂમ-૩, ફેડરૂ] દેવાલય, દેવમંદિર. (૨) ખ્રિસ્તીઓનું પ્રાર્થના-સ્થાન, ‘ચર્ચ’ દેવળ-વાળા વિ.,પું. [+]. ‘વાળું' ત.પ્ર.] દેવળમાંતા દેવ દેવાગાર ન. [સં. ટેવ + આશાર્] જુઆ ‘દેવ-ગૃહ.' દેવાજીવ વિ. [સં. રેવ + આત્નીવ પું.], -થી વિ. [સં.,પું] દેવમંદિરની વૃત્તિ ઉપર નભનાર (આદમી)
દેવાસા શ્રી. [સં. રેવ + આશા] દેવના હુકમ. (ર) (લા.) મૃત્યુ, અવસાન, મરણ
દેવાઢવું જુએ ‘જેવું ' માં. (આ રૂપરૂઢ નથી.) દેવાડું ન.સં.રેવ-પાટ-> પ્રા. ફેમ-વાલમ, વેવાઇ-] દેવાલય, દેવ-મંદિર. (પદ્યમાં.) દેવી શક્તિ દેવાતણ, -ન ન. [સં. ફૈવ-વન > પ્રા. ફૈવત્તળ] દેવત્વ, દેવત, દેવાત્મક વિ. [સં. ફૈલ + ઞામ ર્ - ] દેવ-૨૫, દેવ-સ્વરૂપ દેવાત્મા હું. [સં. રેવ + આત્મા] દેવને આત્મા, ધ્રુવને જીવ દેવાદાર વિ. જિઓ દેવું + ફા. પ્રત્યય] જએ ‘દેણુ-દાર,’[દેવ, પરમેશ્વર. (ર) ઇંદ્ર દેવાધિદેવ હું. [સં. ફૈવ + અધિ‹વ ] દેવાની ઉપરના ઉત્તમ દેવાધિપ, -પતિ પું. [સં. રેવ + ઋષિ, વૃત્તિ] જુએ. ‘દૈવ[વહાલું. (૨) (લા.) પું. બકરા દેવાનાં-પ્રિય (દેવાનાપ્રિય) વિ. [સં. હેવાનાં પ્રિયઃ] દેવેને દેવાનુચર પું. [સં. ટ્રેન + અનુચર] દેવે!ના સેવક દેવાન્ત ન. [સં. ફેત્ર + ત્ત્ત] દેવને અર્પણ થયેલું અનાજ, (ર) (લા.) અમૃત, સુધા, પીયુષ [ગુના
‘એલાઇજર.’
નાથ.'
દેવાપરાય પું. [સં. રેવ + અવ-રાષ] દેવાને ઉદ્દેશી થઈ ગયેલા દેવાપરાધી વિ. [સં,પું] દૈવાપરાધ કરનાર દેવાભીષ્ટ વિ. સં. ફેટ + મમૌ] દેવ કે દેવાને ગમતું દેવા-માકુ,-ફી સ્ત્રી. [જ આ જેવું '+મેક ક’ગુ. ‘ઈ ' ત.પ્ર.] દેવું વસૂલ કરવુંએ, મુલતવી રાખવાની ક્રિયા મેોરેટેરિયમ'
Jain Education International_2010_04
દેવું ક
દેવારાધન ન. [સં. વેવ + આધિન] જુએ ‘દેવતારાધન.’ દેવાર્ચન ન. [સં. ટ્વ + અર્જન] જુઆ ‘દેવ-પૂજન.’ દેવાર્પણુ ન. [સં. ફૈવ + અવળ] જુએ દેવ-સમર્પણ,’ દેવાલય ન. [સં. વ્ + માહથ પું,,ન.], દેવાવાસ પું. [સં. દેવ + આા-વાસ] જુએ ‘દેવતાયતન.’ દેવાવું જુએ ‘દેવું’માં દેવાશ્રય પું. [સં. વેવ + આશ્રય] જ ‘જૈવ-શરણ.’ દેવાશ્રયી વિ. [સં.,પું.] દેવા આશરે કરીને રહેલું. (૨) પું. વિસનગરા નાગરા વગેરેમાંની દેરાસરી' અટક અને એના પુરુષ. (સંજ્ઞા.)
દેવાસુર હું., ખ.વ. [ ટ્રેન + મસુર] દેવા અને અસુર દેવાસુર-સંગ્રામ (-સગ્રામ) પું. [સં.) દવા અને અસુર વચ્ચેનું યુદ્ધ. (૨) (લા.) દેવી અને આસુરી પ્રકૃતિવાળા
જીવા વચ્ચેની અથડામણ
દેવાળિયું વિ. [જુએ ‘રવાળું + ગુ · ઇયુ ' ત.પ્ર.] જેણે દેવાળું કાઢયું હોય તેવું, નાદાર, બૅન્ક્રપ્ટ' દેવાળું ન. [જુએ ‘દેવું’ દ્વારા.] દેવું આપવાની અશક્તિ કે બદદાનતને કારણે નાણાં ન ચૂકવવાં એ, નાદારી, ‘બૅન્કટી.' [॰ કાઢવું, ॰ ફૂંકવું (રૂ.પ્ર.) નાદારી જાહેર કરવી. ૦ નીકળવું (રૂ.પ્ર.) નાદારી જાહેર થવી] દેવાળા પું. [સં. રેવ દ્વારા] વે
.
દેવાંગના (દેવાના) સ્રી, [સં. રેવ + અન્નના] દેવ-સ્ત્રી, અપ્સરા, દેવી [વાળું, દેવતાઈ દેવાંગી (દેવાગી) વિ. [સં. àવ + મીશું.] દિન્ય અંગદેવાંશી (દેવા શી) વિ. [સં. ફૈવ + ક્ષશી, પુ.] જેમાં દેવતા અંશ છે તેનું, દિન્ય, દેવતાઈ
દૈવિક વિ. [સં. વૈવિ] દૈવી, દેવતાઈ
દેવી સ્ત્રી. [સં.] દૈવની પત્ની, દિવ્યાંગના. (૨) લક્ષ્મી સરસ્વતી વગેરે ઉત્તમ કોટિની તે તે વિભૂતિ. (૩) મહેદેવની પત્ની ઉમા-પાર્વતીનાં વર્ણિત દુર્ગા અંખા વગેરે રૂપેમાંનું તે તે, માતૃદેવી, શક્તિ કે શક્તિમાતા. (૪) (લા.) પત્ની, ભાર્યાં. (૫) રાણી. (નાટષ.) (૬) ગૌરવ બતાવવા સ્ત્રીએના નામ ઉત્તર પદમાં નિર્મળા-દેવી’ઉષાદેવી’ ‘વિદ્યા દેવી' વગેરે. [॰ આવી(-વાં) (રૂ.પ્ર.) શરીરમાં દેવી પ્રવેશ અનુભવાવે, ધૂણવું] [Ăપીથિયેાસિસ' (મ્. પુ.) દેવી-કરણ ન. [સં] દેવ ન હોય તેને સેવ કરવાની ક્રિયા, દેવી-ત્વ ન. [સં.] દેવીપણું
દેવી-પદ ન. [સં ] દેવીનું સ્થાન, દેવીના હોદ્દો કે અધિકાર દેવી-પુત્ર પું. [સ.] (લા.) ચારણ, ગઢવી દેવી-પૂજક વિ. [સં.] દેવીનું પૂજન કરનાર, શાક્ત દેવી-પૂજન ન., દેવી-પૂજા સ્ત્રી. [સં.]દેવીનીતિની અર્ચના, શક્તિપુજા [પુરુષ, શાક્ત દેવી-ભક્ત પું. [સં.] દેવીની સ્તુતિ પ્રાર્થના વગેરે કરનાર દેવી-ભક્તિ સ્ત્રી, [સં.]દેવીની સ્તુતિ-પ્રાર્થના વગેરે કરવી એ દેલું સાક્ર. [સં. વ્ -> પ્રા. થ, દ્દ-] આપવું. (૨)