Page Text
________________
દેવ-ભાગ
૧૧૭૬
દેવ -સાયુજ્ય
૬
દેવ-ભાગ કું. [સં] યજ્ઞ વગેરેમાં અપાતે તે તે દેવના ૧૨ મી સદી આસપાસ થયેલો એક ઋતિકાર, (સંજ્ઞા.) નિમિત્તને હિસ
થિતું એક ધાન્ય, સામે દેવલોક, દેવલ-બ્રાહ્મણ [સ.1 દેવ-પૂજાનો ધંધાદારી બ્રાહ્મણ દેવ-ભાત ૫. સિ સેવ + જાઓ “ભાત.] વાવ્યા વિના દેવલાં ન., બ.વ. સિ સેવ + ગુ. “હું' વાર્થે ત.પ્ર.] ઊતરતી દેવ-ભાવ . સં.] જુઓ “દેવ-વ.”
કેટિનાં દેવ-દેવીઓ, ધરનાં કે દેવસ્થાનમાંનાં દેવ-દેવીઓ દેવ-ભાવના સ્ત્રી. [સં.] પ્રતિમા વગેરેમાં તે તે ઇષ્ટ દેવ છે દેવ-લિપિ સ્ત્રી, સં.] જુએ “દેવનાગરી.' એવી આસ્થા અને શ્રદ્ધા
દેવલિયો . જિઓ “દેવલું' + ગુ. “ઈયું” સ્વાર્થે ત.ક.] દેવ-ભાષા શ્રી. સિં] ગીર્વાણ-વાણી, સંસ્કૃત ભાષા, ભારતી દેવ. (પધમાં.) દેવ-ભિષક છું. બ.વ. [સં. લે-મિષa] દેવોના વૈઘ અશ્વિની દેવલી વિ, સ્ત્રી, જિઓ “દેવલું' + ગુ. “ઈ' પ્રત્યય.] કુમાર (બે જોડિયા ભાઈ)
ઊતરતી કટિની કોઈ પણ દેવી. (૨) (લા.) શીતળાનાં દેવભૂમિ(મી) સી. [સં.] દેવની ભૂમિ, સ્વર્ગ, દેવ-લેક ચાઠાંનું નિશાન. (૩) માછલીનું ભીંગડું. (૪) જિઓ “દેવદેવ-મંદિર (-મદિર) ન. સિં.] જઓ “દેવતાયતન.” ચકલી.” [ ૨ બેસવી -બેસવી) (ઉ.પ્ર.) ભારે નુકસાન થયું. દેવ-માતા સ્ત્રી, સિં.] કશ્યપ ઋષિનાં પત્ની અદિતિ (ર) હિંમત ખતમ થવી, નાહિંમત થવું]. દેવ-માતૃક વિ સિં.] જ્યાં માત્ર વરસાદથી ખેતી થતી દેવલું ન. [સ, સેવ + ગુ. “લું' સ્વાર્થે ત. પ્ર.] ઊતરતી હોય તેવું (પ્રદેશ)
કેટિને કોઈ પણ દેવ (મર્તિના રૂપમાં) દેવ-માયા સ્ત્રી. સિં.] પરમેશ્વરની મેહક માયાશક્તિ (જે દેવ લેવ (દેવ્ય-લેન્ચ) સ્ત્રી. [જ એ “દેવું' + લેવું.”] દે-લે, લોકોને બંધનમાં નાખે છે–અજ્ઞાનને કારણે.)
આપ-લે, લેવડદેવ૮ દેવ-માર્ગ કું. સિં.1 જ દિવ-પથ.”
દેવ-લેાક પું. [સં] સ્વર્ગલોક. [૦ પામવું, ૦માં સિધાવવું દેવ-માસ પું. [સં] [લા.] ગર્ભ રહ્યથી આઠમો મહિનો (રૂ.પ્ર.) મરણ પામવું.]
[સાન પામેલું દેવ-મુનિ ૫. સિં] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે નારદ ઋષિ - દેવલોક-વાસી વિ. [સં૫] (લા.) મરણ પામેલું, અવદેવ-મૂર્તિ સ્ત્રી. [સં] જુઓ “દેવ-પ્રતિમા.”
દેવ-વર કું. [સં] ઉત્તમોત્તમ દેવ, (૨) ચંદ્ર દેવ વજન ન. [સ.] ને નિમિત્તે કરવામાં આવતી યજ્ઞ-ક્રિયા દેવ-વંદન (-વન્દન) ન. [], -ના સ્ત્રી. [સં.] દેવને નમન
દેવ-વાડી સ્ત્રી. [સં. રેવ + જુઓ “વાડી.”] દેવાને લાયક રૂપ યજ્ઞ, દેવાને ઉદેશ થતો નિત્ય-યજ્ઞ
બાગ-બગીચો
| [આકાશ-વાણું દેવ-યોજી વિ. [સંપું.] દેવે નિમિતે યજ્ઞ કરનાર–કરાવનાર દેવ-વાણી સ્ત્રી. [સં.) ગીર્વાણ-વાણ, સંસ્કૃત ભાષા. (૨) દેવ-યાત્રા સ્ત્રી. [સં.] દેવની પ્રતિમાને એક સ્થળેથી બીજે દેવ-વિદ્યા સ્ત્રી. સિ. (લા.) નિરુત-શાસ્ત્ર, વ્યુત્પત્તિ-શાસ્ત્ર
સ્થળે લઈ જવાની વરણાગી, રવાડી કાઢવી એ, રવાડી દેવવૃક્ષ ન. [સં] જાઓ “દેવ-તરુ.* દેવયાન ન. [સં.] ઉત્તરાયણના છ માસને સમય (જેમાં દેવ-વૈદ્ય પં. બ.વ. [સં.] જુએ “દેવભિષક.”
મરણ થતાં જીવ ઉત્તમ ગતિ પામે એવી ભારતીય માન્યતા) દેવવ્રત ન. [૪] દેવને પ્રસન્ન કરવા માટે લીધેલું વ્રત. દેવયાની સ્ત્રી. [સે.] પૌરાણિક માન્યતા પ્રમાણે દાનવોના (૨) પં. ભીષ્મ પિતામહ. (સંજ્ઞા.) ગુરુ શુક્રાચાર્યની પુત્રી (જે ઐલવંશી રાજા યયાતિને પરણી દેવ-શત્રુ છું. [સં.] દાનવ દૈત્ય અને અસુર હતી). (સંજ્ઞા.)
દેવ-શયની સ્ત્રી. [સં.) એ “દેવપોઢણી.” દેવાનિ સ્ત્રી. સિં.) દેવ તરીકે જન્મ (પૌરાણિક માન્યતા દેવ-શરણ ન. સિ.) દેવ કે દેવોને આશરે. (ર) (લા.)
પ્રમાણે સ્વર્ગ અંતરિક્ષ આદિમાં રહેનારી જીવસૃષ્ટિ) મરણ, મૃત્યુ, અવસાન દેવર પુ. [સં.] જુએ “દિયર.”
દેવ-શિલપી છું. સં.દેવોને શિલ્પી–વિશ્વકર્મા દેવરાજ પું. [], જાન છું. [સં. રેવ + રાજનને જ દેવ-શુની સ્ત્રી. (સં.) દેવાની એક કુતરી, સરમાં સ્વીકારી] જાઓ “દેવ-નાથ.'
[રાજ્ય દેવ-ણિ, અણુ સ્ત્રી. [સં.) દેવેની પંક્તિ દેવ-રાજ્ય ન. [સ.] (લા.) રામ-રાજ્ય, સુખી પ્રજાજનવાળું દેવ-એક પું. [] જુઓ “દેવ-વર.” દેવરામણી સ્ત્રી. [ ઓ “દેવું' + ગુ. “અરાવ' + “આમણું દેવ-સદન ન. [સ.] દેવ-મંદિર, દેરું [(સંજ્ઞા) ઉ.પ્ર.+ ‘ઈ' પ્રત્યય.] કન્યા દેવ ની કબૂલાત
દેવસભ છું. [.] કુલપર્વતમાં ભારતવર્ષના એક પર્વત. દેવ-રાય પં. (સં. સેવ->પ્રા. રેવ-રાથ.] જઓ “દેવ-નાથ.” દેવ-સભા સ્ત્રી. સિં.] ઇદ્રની સભા દેવરાવવું જુઓ “દેવઢાવવું” અને “દેવું'માં.
દેવ-સમર્પણ ન. [સં.] દેવને કરવામાં આવેલી ભેટ, દેવરાવું કર્મણિ, કિં. [જ “દેવું'નું જ.ગુ.નું છે.] અપાવવું. કૃષ્ણાર્પણ
[દેવ-ધુનિ.” (૨) (લા.) બંધ કરાવવું, વસાવવું [‘દેવર'-દિયર. દેવ-સરિત સ્ત્રી. [સં. “તરિત ], નતા સ્ત્રી. [સ.] જ દેવરિયે [ ઓ “દેવર' + ગુ. ઈયું ” ત.] જઓ દેવસર્ગ કું. [૩] દેવોની સૃષ્ટિ, દેવ-નિ દેવર્ષિ ૫. સિં. સેવ + દષિ, સંધિથી જ એ “દેવ-મુનિ.” દેવ-સર્ષ૫ ૫.,બ.વ. [સં.) (લા.) રાતા સરસવ (૨) ઉચ્ચ કોટિને તે તે પ્રાચીન ઋષિ, બ્રહ્મર્ષિ દેવ-સામથી સ્ત્રી[સં] દેવ-પૂજન માટેની ચીજ-વસ્તુઓ દેવલ . [સં.] પ્રાચીન કાળને એ નામનો એક ઋષિ. દેવ-સાયુજ્ય ન, [] દેવ કે દેવે સાથની એકાત્મકતા, (સંજ્ઞા.. (૨) દેવસ્કૃતિ' તરીકે જાણીતી સ્મૃતિને ૧૧ મી- દેવપણું
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |