Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1027

વાળ
શરીરમાં ચામડી પર ફેલ્લે થઈ એમાંથી નીકળતું તાર જેવું તંતુ (આ એક રાગ છે,) વાળાર પું. [જએ વાળવું' + ગુ. એ' Ë પ્ર.] ઝેરના ઉતાર. (૨) મૂકેલા મંત્રને પાછે વાળવાના મંત્ર વાળા યું. [સ. મી>પ્રા. વતીના સંબંધ] વલભીના મૈત્રક રજાઓના વંશના એક કાંટા – ઢાંકમાં વિકસેલે અને એના પુરુષ. (સંજ્ઞા.) (ર) એવા રાજપૂતના કાઠીઓ સાથે ભળતાં વિકસેલેા વંશ અને એના પુરુષ. (સંજ્ઞા.) વાળા પું. એક પ્રકારનાં સુગંધી મૂળિયાં, શીર, ખસનાં મૂળિયાં કિાણે, ત્યાં લાં (વાં:) ક્રિ.વિ. [ત્રજ. હિં, વૃ′′િ] (સૌ.) ત્યાં, પેલે વાંક છું. જિઓ ‘વાંકું’ દ્વારા નામ.] વક્રતા, વાંકાપણું, રાંટ, મરડાટ, વળ, વળેલાપણું, વાંકાશ. (ર) (લ.) અપરાધ, ગુના. (૩) ઢાષ, દૂષણ, (૪) ભૂલ. (પ) ખાી, ખાડ, (1) સીએનું ઢાણી ઉપર પહેરવાનું એક ઘરેણું, વાંકડું. (૭) વહાણના એક ભાગ. (વહાણ ) વાંક-અડી સી. [+ જએ ‘અડી.’] વહાણના પાછલા ભાગ ઉપર ધરી ઉપરની છેલ્લી અડી. (વહાણુ.) વાંક-પેાંક (ઘાંક) પું. [+જુએ ધાંકવું.'] વાંકાચૂકાપણું
વાંકડ ન. ની એક જાત
એ’
વાંકત-મૂતરા પું. જિઓ ‘વાંકડું' + ‘ભૂતરનું' + ગુ. કૃ.પ્ર.] (લા.) એક જાતની વાંકી ચાલ ચાલનારા અપ શુકનિયાળ ગણાતા ઘોડા વાંકહેલું વિ. [જ ‘વાંકું’+ગુ. ‘હું' + ગુ. ‘લ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] પરંતુ સ્વાભાવિક ઉચ્ચાર ‘વાંકલડું.'].જએ વાંકડું.' વાવેલું વિ. જિઆ‘વાંકડું' + વેલ' + ગુ. ‘' ત.પ્ર.] (વેલાની જેમ) વાંકું વળેલું. (૨) ન. વેલા જેવું ગૂંથણીના વાંકા આંટાવાળું ઢાણીનું ઘરેણું, વાંક, વાંકડું વાંકરિયાળું વિ. [જુએ વાંકડિયું' + ગુ. આંછું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.], વાંકડિયું વિ. [જુએ વાંકડું + ગુ. ‘છ્યું' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] જએ ‘વાંકડું,' વાડિયા વિ.,પું. [જુએ વાંકડિયું.'] લાંબી સિંગેાવાળા ગુવારની એક ઉત્તમ નત. (૨) (લા.) છેલબટાઉ જવાન માંકડી વિ., શ્રી. [જુએ ‘વાંકડું’+ ગુ. ' સીપ્રત્યય.] વાંકા ઢાળવાળી, વાંકી. (૨) વાળેલી મ્છ. (૩) તલવાર, (૪) ઊંચી જાતની એક સેાપારી. (૫) ઘેાડીની એક જાત વાંકડું વિ. [જ઼ ‘વાંકું'+ગુ. ‘♦' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] વાંકું. (ર) (લા.) ન સમઝાય તેવું. (૩) ન. સ્ત્રીઓને કાણીએ પહેરવાનું એક ઘરેણું. (૪) પુરુષ અને સ્ત્રીઓને પહેરવાનું વીંટલા જેવું એક ઘરેણું
૨૦૧૨
વાંકા પુ. જિઓ વાંકડું.'] લાંકદાર ધાડા, (૨) ચૂંટડા જવાન. (૩) કન્યાવાળા તરફથી વરને આપવાની રોકડ રકમ, પૈઠણ, પરઢણુ
વાં-કણું (વાં:) .વિ. જુએ ‘વાં' + ‘કણે.’] જએ ‘વાં.’ વાંકદેખું વિ. [જુએ ‘વાંક' + ‘દેખવું’ + ગુ. ‘'' કૃ.પ્ર.] વાંક જોયા કરનારું,બીજાના દેશ જોયા કરનારું, સાઇનિક' (વિ.ક.) [પણું, વજ્ર-તા વાંકપ (-૫) સી, જુએ વાંકું' + ગુ, ‘પુ' ત...] વાંક્રા
Jain Education International_2010_04
વિક
વાંકલ ન. [જ઼ વાંકું' દ્વારા.] આળા ચામડામાંથી માંસ જુદું પાડવાનું એક વાંકા ઘાટનું હથિયાર [(પદ્મમાં) વાંકલડું વિ. [જએ ‘વાંકડું' + ગુ. ‘લ' મધ્યગ.] વાંકું થાંકલી વિ., સી. [જુએ ‘વાંકલું’+ ગુ. ‘ઈ’પ્રત્યય.] કલાઈનું ગુંચળું. (૨) ડાંગરની એક જાત વાંકલું વિ. [જએ વાંકું'+ગુ. ‘લ’ સ્વાર્થે ત-પ્ર.] વાંકું વાંસ છું. સુતારનું ઘડવાનું એક એર, વાંસàા વાંઢ-સાથિયા પું. [જએ ‘વાંકું” +‘સાથિયેા.'] ચારે વાંકાં પાંખિયાંવાળા સાથિયા
વાંકાઈ સી. [જ વાંકું' + ગુ. આઈ' ત.પ્ર.] વાંકાપણું, વક્ર-તા. (ર) (લા.) આડાઈ, ટેડાઈ. (૩) છેલપણું, ઢેલબટાઉપણું
વાંકા-દેખું વિ. જિઓ ‘વાંકું' + ‘દેખવું' + ગુ. ‘''કૃ.પ્ર.] વાંકું જોનારું. (૨) જ ‘વાંક-દેખું.’ વાંકા-ખેલું વિ. [જુએ ‘વાંકું' + ‘એલનું' + ગુ. ‘'' રૃ.પ્ર.] (લા.) અવળી વાત કરનારું, આડા-બેલું, આડાડ. (૨) અપ્રામાણિક, (૩) નિાખેાર
વાંકમ્પ્સ (૫) શ્રી. [જ વાંકું' + ગુ. ‘આશ' ત.પ્ર.] વાંકાપણું, વક્રતા, વોકપ
વાંકિયું ન. [જુએ વાંકું' + ગુ. ઇયું' ત.પ્ર.] સળિયા નળ વગેરેના જોડાણ માટેના કાટણિયા ઘાટ, એ.’ (૨) વાંકા ઢેઢાવાળું -લેાખંડનું ઓજાર. (૩) ગાડી કે ગાડામાં ડાગળાના ભાગમાં લાકડા કે લેાઢાને કાટખણિયા ભાગ, (૪) પાસાબંધી ભૂંડી કે કેડિયામાં છાતી ઉપરના ભાગમાં આઠડા જેવા આકાર કર્યાં હોય તે. (૫) બારસાખની બંને બાજુનું તારણ, (૬) રશી પગરખાંમાં કરાતી વાંકા ઘાટની કારીગરી. (૭) નાના બચ્ચાને પગમાં પહેરવાના એક ઘાટ. (૮) વાંકવાળી કચકડાની ચુડી, (૯) શેરડીના રસ ભેળા કરવાની કંડી વાંક્રિયા પું. [જુએ વાંકિયું.'] રૂપા-સેાનાની કડેલીએ ખેાલવાની કાટખૂણિયા આકારના છેડાવાળા એક પ્રકારની
ધાડી
વાંઢીલી સી. [જુએ ‘વાંકું' દ્વારા.] ધાણીના માઢડાને અને નાડવેલાને જે જગ્યાએ દારડાથી જોડવામાં આવે છે ત્યાં રાખવામાં આવતી કાટખૂણિયા આકારની લાકડાની કે લેાડાની ખીલી
વાંકું ન. [સં. વ> પ્રા. વેબ-] વક્ર આકારનું, એક બાજ વળેલું કે નમેલું. (૨) (લા.) મુશ્કેલ, અધરું. (૩) કુટિલ, સરળ નહિ તેવું, અક્રાણું. (૪) આડા સ્વભાવનું. (૫) ફાંકડું, વરણાગિયું, મકરાવ. (૬) ન. વાંકાઈ. (૭) અણુબનાવ. (૮) ગાડાનું પૂઢિયું. [વાંકી દેરી (રૂ.પ્ર.) અવળું ભાગ્ય. વાંકી નજર (રૂ.પ્ર.) અવકૃપા. વાંકી પાઘડી મૂકવી (રૂ.પ્ર.) છેલાઈ કરવી. ॰ કરવું (૩.પ્ર.) ઈજા કરવી. ૦ ચાલવું (રૂ.પ્ર.) વિરોધી આચરણ કરવું. ૦ થવું (રૂ.પ્ર.) ઊલટી અસર થવી. (૨) વિરોધી વર્તન કરવું. પરવું (રૂ.પ્ર.) માઠું લાગવું. ૦ એલવું (રૂ.પ્ર.) નિંદા કરવી. (૨) રીસમાં ખેલવું. (૩) અણગમતું કહેલું. • માં કરવું (-માં :(૩.પ્ર.) અરુચિ બતાવવી, નાખુશ થવું. વળવું (રૂ.પ્ર.)
.