Bruhad Gujarat kosha Part 2

SR No.: 016073
Original Sutra Author: N/A
Author: Keshav Shastri
Publisher: University Granth Nirman Board
Publication Year: 1981
Total Pages: 1294
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 39 MB

Page 1014

વાત-કર
૨૦૪૯
વાત્સલ્યમૂર્તિ
બહારના મરણના સમાચારે આભરણું કાઢવું. ૦માં ના વાતલડી લી. [જએ વાતડી'+ ગુ. લ’ મયગ.] વાત (નાંખવું (રૂ.પ્ર.) સંડાવવું. ૦માં પડવું (રૂ.પ્ર.) પંચાત (પદ્યમાં)
[વિકૃતિ (કેલા કોહલી વગેરે) કરવી. ૦માં લાગવું (રૂ.પ્ર.) હકીકત કહેવા મંડવી. ૭ વાત-વિકાર છું. [સં.] શરીરમાંના વાયુના પ્રાપથી થયેલી રાખવી, ૦ રાખી લેવી (રૂ.પ્ર.) સંમતિ બતાવવી, કહ્યું વાત-વ્યાધિ છું. [સં.] જઓ “વાત-ગ.” માનનું. ૦ લગાવવી (રૂ.પ્ર.) નિંદા કરવી. (૨) સગપણથી વાત-શૂન્ય વિ. [.] જેમાં વાયુને અંશમાત્ર પણ ન હોય
ડા. ૦ લેવી (ઉ.પ્ર.) સામાની છાની વિગત જાણી લેવી. તેનું પાલું, ‘કમ' ૦ વધવી, • વધી પડવી (રૂ.પ્ર.) ધાંધલ વધી પડવી. વાતસ્થિતિમા૫ વિ, ન. [૪] હવાની હાલત માપવાનું ૦ વધારવી (૩ પ્ર) લપ કરવી. • વાતમાં (રૂ.પ્ર.) થોડી યંત્ર, “બેરોમીટર'(દ.ભા.) જ વારમાં. ૦ વાળવી (રૂ.પ્ર.) આભરણું પાછું વળતાં વાત-હર વિ. સં.] વાયુને રોગ દૂર કરનાર, વાત-ઇન મરનારને ઘેર આવવું. -તે વળગાહ (ઉ.પ્ર.) ચાલુ પ્રસંગ વાતાગમ્ય વિ. [સ. વાત +-TW] જેમાં બહારથી વાયુ ભુલાવી દેવા. તે વાતે (૨.પ્ર.) પ્રસંગવશાત. -તે કરાવવી પેસી ન શકે અને અંદર બહાર ન નીકળી શકે તેવું, (ઉ.પ્ર.) નિદા કરાવવી. -તેનાં વહાં (.પ્ર.) નકામી
વા વા (ઉ. પ્ર.) નકામી એરટાઈટ' (મ.રૂ.) લાંબી વાત. એક જ વાત (રૂ.પ્ર.) ચોક્કસ હકીકત. તારી વાતાતિ(તી)સાર છું. [સં. વાત + અતિ-] વાયુના વાત છે (ઉ.પ્ર.) તારી બુરી વલે કરીશ. મેટા લેકની પ્રકોપથી થયેલો ઝાડાનો રંગ વાત (રૂ.પ્ર.) સામાન્યને માટે અસંભવ. વખત આ વાતાનુકુલ વિ. [સં વાત + મ7-] ઠંડી-ગરમી માપ પ્રમાણે
ત્યારે વાત (રૂ.પ્ર) સમય આવ્યે યોગ્ય કારવાઈ. વાએ આપે તેવું, ઉમા-નિયંત્રક, તાપ-નિયંત્રક, “એર-કન્ડિશન્ડ” વાત ચાલવી (રૂ.પ્ર.) અફવા ઝડપથી ફેલાવી]
વાતાનુકવતા શ્રી. [સ.] વાતાનુકલ થવાપણું વાત-કર, વાત-કારક વિ. [સં.] શરીરમાં વાયુને ઉપદ્રવ વાતાનુસહિત વિ. [સ. વાત + મન-]િ જુઓ “વાતાનુકલ.” કરે તેવું
વાતાભેઘ વિ. [સં. 1 + અમેળ] જાઓ “વાતાગમ્ય.” વાત-ખલી સ્ત્રી. [સં.] વાહનની ગતિ અટકાવવા માટેનું વાતાયન સ્ત્રી. [સ. વાઘ + અયન, ન.] બારી શૂન્ય-વાત બનાવવાનું યંત્ર, ‘વેકયુમ બ્રેક'
વાતાયનાસન ન. [ સં. શાસન) એ નામનું યોગનું એક વાત-ગ વિ. જિઓ “વાત"+ “ગરું' ત.ક.] વાતોડિયું આસન. (ગ) વાત-ગ (ગડ) યું. [સં.] વાયુના પ્રકોપથી શરીરમાં થતો વાતાવરણ ન. [સં. વાઘ + મા-વાળ] વાયુનું વીંટાઈ વળવું તે તે ગાંઠે
[ગૂમડું એ, વાયુનું આરછાદન, “એ ફિચર.” (૨) (લા.) વાત-ચુમ પું. [સં.] વાયુના પ્રકોપથી શરીરમાં થતું તે તે આજબાજુના સંગ, પરિસ્થિતિ, “સરાઉન્ડિઝ, એગ્નિવાત-મસ્ત વિ. [સં.] વાયુના રેગથી ઘેરાયેલા શરીરવાળું, પેમેન્ટ વાત-રોગી
વાતાવરણીય વિ. [સં.] વાતાવરણને લગતું, વાતાવરણમાં વાત-ન્ન વિ. [સં.] શરીરમાં વાત-રોગને હરનારું (વધ) વાતાવર્ત પું [સ વાસ+ મા-વર્ત] વળિયે વાત-ચર વિ. [સં.] હવામાં ફરનારું
વાતિક વિ. [સં.] વાયુને લગતું.
[અગરબત્તી વાત-ચીત સ્ત્રી. જિઓ “વાત' દ્વાર.] સંભાષણ. (૨) વાતો સ્ત્રી. [સં. વ >પ્રા. વતિમાં] વાટ, દિવેટ. (૨) (લા.) ગાં
[થનારું (6) વાતીય વિ. સં.] જુએ “વાતિક.” (સં.) શરીરમાંના વાયુના દોષથી વાતુ(-q) વિ. [] જુએ “વાત-રાગી.” (૨) ચસકેલ વાત-જવર કું. [સં.] શરીરમાં વાયુના પ્રકેપથી થતો તાવ મગજવાળું, ગાંડું, ઘેલું. (૩) ૬. વળિયે વા-ત૮૧ (ડ) સી. જિઓ “વા'+ “તડ.'] બહુ જ વાતુ(તે)દિય-ચે) (-ય) સી. [ એ “વાતુ-(-તો)નિયું' ઝીણી ફાટ કે તરડ
+ ગુ. (એ)ણ સ્ત્રી પ્રત્યય.] વાતોડિયા સ્ત્રી વાત૨ ળિ. જિઓ “વાત દ્વારા] વાડિયું
વાતૃ-તે)દિયું, વાત્(ત) વિ. [જુઓ “વાત દ્વારા વાત-રાહુ વિ. જિઓ “વાત' + “ડાહ્યું.'] ડહાપણપૂર્વકની વાત + ગુ. “યું સ્વાર્થે ત..] વાતો કર્યા જ કરે તેવું, વાત કહેનારું
[(પદ્યમાં) વાત-ગરું વાત-ડી સ્ત્રી. જિઓ “વાત' + ગુ. “ડી' સવાર્થે ત., ] વાત વાતૂલ જુએ “વાતુલ' [જએ “વા-તરડ” “વા-તડ. વાત-કેપ છું. [સ.] શરીરમાં વાયુ પ્રબળ વધારે (જે વાતે (-ડય) સ્ત્રી. [એ “વા-તરડ,'- પ્રવાહી ઉરચારણ.] વાતોગ કરે.), વાયુ-પ્રદ
વાતેરિય(-૨)(-શ્યો જ “વાડિય(-૨)શું.” વાત-ભટકી-હીસ્ત્રી. [સં. + જુઓ “ભ ઠી(-).] પવનની વાતરિયું, વાતડું જ એ “વાહિયું'- “વાતડું.' મદદથી સળગ્યા કરે તેવી કારખાનાની “ચૂલ, બલાસ્ટ- વાતે દર શું [સં. વાd + ૩૨૨] પિટને વાયુના પ્રકોપને લીધે ફનેસ' [વા-તડv થતો રોગ
[ચિત્તભ્રમ થયેલું, ગાંડું, હું વા-તર(-૨) (૫) શ્રી. જિઓ “વાત' + “ત૨-૨)ડ.'] વાતન્મત્ત વિ. [સં. વા= + હમ7] ચસકેલ મગજવાળું, વાત-રોગ કું. [સં.] શરીરમાં વાયુના પ્રકોપથી થતા અનેક વાત્સલ્ય ન ભાવ [.] (બાળકો તરફનું, વહાલ, રોગમાં તે તે રોગ
વત્સલતા
[સ્નેહની પ્રતિમાસનું વાતરોગી વિ. [સ. ૬.] વાત-રેગથી પીડાતું
વાત્સલ્યમૂર્તિ સ્ત્રી, વિ. [સં.] વસલતાના સાક્ષાત્ સ્વરૂપ કે. ૧૨૯
(રહેલું