Page Text
________________
૧૫ર
વાણિયા-૧૮
२०४८ વાણિયા-વહું ન. [જ એ “વાણિ' + ગુ. “વટું તપ્ર.] કહાણ, ગાથા. (૨) કથન, વચન. (૩) ખબર, સમાચાર વાણિયાને ધંધો. (૨) એ નામનો એક રમત, આટાપાટાનો વૃત્ત, વર્તમાન. (૪) બાબત, વિષય. (૫) જના. (૬) ૨મત
રીત, ૨સમ. (૭) સત્ય હકીકત, “કટ.' (૮) (લા) ગપ, વાણિયાવા (ડ) સ્ત્રી, ડે . જિઓ “વાણિયો' + અફવા. [૦ આપવી (ઉ.મ.) ભેદ ખુલ્લો કરો. ૦આવવી
વાડ-વાડે.] વાણિયાઓના વસવાટને મહોલે (રૂ.પ્ર.) મરછુના સમાચાર આવવા. ૦ ઉખેળવી, ૦ કાઢવી વાણિયા-વિદ્યા સહી, [ઓ “વાણિ' + સં.] વાણિયાની (.પ્ર.) કહેવા મુદો જ કરવો. ૦ ઉદાઢવી (રૂ.પ્ર.) ચતુરાઈ. (૨) (લા.) વખત વરતીને કામ કરવાની કળા, અફવા ફેલાવવી. ૦ ઉપાડવી (ઉ.પ્ર.) ચર્ચા શરૂ કરવી. (૩) લાભ-હાનિનો પ્રથમથી વિચાર કરીને કામ કરવાની રીત. ૦ ઉપાડી લેવી (રૂમ) કહ્યા પ્રમાણે અમલ કરવો. ૦ [ કરવી (રૂ.પ્ર.) આડું અવળું સમઝાવી કામ સાધી લેવું] ઊકલવી (રૂ.પ્ર.) મંઝવણમાંથી માર્ગ સૂઝવો. ૦ઊવી વાણિયા કું., બ,વ, [જએ “વાણિ'+ વડા.”] (રૂ.પ્ર.) અફવા ફેલાવી. ૦ ઊભી કરવી (ઉ.પ્ર.) બનાવટી જાઓ “વાણિયા-ગત”
વાત કહેવી. ૦ એળો ટોળી ના-નાંખવી (-ળી વાણિયા-શાઈ વિ. [ઓ “વાણિયો' + “શાઈ” (રીત.] ટોળી.) (રૂ.પ્ર.) ચાલો મુદો સમેટી લેવો. ૦ કરતામાં વાણિયાની ઢબનું, વાણિયાના પ્રકારનું. (૨) સી. (લા.) (પ્ર.) જ વારમાં, આંખના પલકારામાં. ૧ કરવાનું શાંતિ અને ખાશી ૨ાખી કામ કઢાવવાની રીત
ઠાણું (રૂ.પ્ર.) સલાહ લેવા જોગ સ્થાન. ૦ કરો (રૂ.પ્ર.) વાણિયે પું. [સં. વાળનજ>પ્રા. વાળવય-] વેપાર કરનારો નિંદા કરવી. ૦ કરાવવી (ઉ.પ્ર.) નિંદા કરાવવી. ૦ કાપવી વર્ગ પાછળથી જ્ઞાતિના રૂપમાં ગોઠવાઈ જતાં એવી જ્ઞાતિને (રૂ.પ્ર.)વચ્ચે પડવું, વિધનરૂપ થવું. ૦ ખાઈ જવી, ગળી પુરુષ.(સંજ્ઞા)(૨) (લા.) જાને કબજે રાખવાનું એક વજન. જવી (રૂ.પ્ર.) મુદ્દે દબાવી દેવા. ૦ ખુલવા, ૦ ફૂટની (૩) તાડના પ્રકારનું એક નાનું ચોમાસુ. જંતુ. [ત્યા થઈ (રૂ.પ્ર.) ગુપ્ત હકીકત જાહેર થઈ જવી. ૦ ગળે ઉતરેલી જવું (ર.અ.) અગમચેતીથી નરમ થયા પછી મે મળતાં (ઉ.પ્ર.) સમઝાવું. ૦ ઘટવા, ૦ બનાવવી .પ્ર.) નનું તત કામ કાઢી લેવું. -વાનું કાળજુ (ર.અ.) ક્રૂરતા]
ઊભું કરવું. ૦ચલાવવી, છેવી (રૂ.પ્ર.) નો પ્રસંગ વાણી સૂકી. [સં.] વાચા, વાગ, બોલી, વેણ, વચન. (૨) શરૂ કરે. ૦ ચાલવા, ૦ થવી (ઉ.પ્ર.) નિંદા થવી. (૨) ભાષા, “સ્પીચ'
ગપ વહેતી થવી. ચંથાવી (ઉ.પ્ર.) કામ રખડી પડવું. વાણી સ્ત્રી. જિઓ “વા' + ગુ. “ઈ' સતીપ્રત્યય.]. ૦ ચોરવી (રૂ.પ્ર.) છુપાવવું, મુદ્દો છાનો રાખવો. થાળવી (લા) વણકરની સાળ. (૨) વર-કન્યાની પરણતી વેળાની (જોળી ) (રૂ.પ્ર.) એકના એકનું પીંજણ કર્યા કરવું. મેજડી
છણવી (રૂ.પ્ર) પ્રસંગને વિસ્તારથી કહે. ૦ જતી વાણી-છંદ (-૨) . [સં. વળીછમ્ ; ન] જ કરવી (ઉ.પ્ર.) દરગુજર કરવું, માફી આપવી. - જેવી વાગે ભવ-“હેરિક' (બ.ક.ઠા.)
(રૂ.પ્ર.) નવું તૂત ઊભું કરવું. ૦ટાળી ના(-નાંખવી વાણી-વિલાસ પં. [સ.] ઓ “વાવિલાસ.”
(રૂ.પ્ર) પ્રસંગ ઉડાડી દે. તે એ કે (ઉ.પ્ર.) ટૂંકમાં વાણી-વિવેક છું. [.] જાઓ “વાકિ .'
કહેવાનું છે. ન કરવી (ઉ.પ્ર.) અભિમાન કરવું. ૦નું વાણી-શરું વિ. [સં. વાળી-જૂર + ગુ. 'ઉ' સ્વાર્થે ત.પ્ર.] વતેસર (કે થતીગણ) (રૂ.પ્ર.) સામાન્ય પ્રસંગ કે બાબત
માત્ર બેલવામાં બહાદુર, બડાઈની વાત કરનારું, બડાફી માંથી ભારે ગૂંચવણ ઊભી થવાનું. ૦ ૫કડવી (રૂ.પ્ર) વાણીવાતંત્ર્ય -સ્વાતવ્ય) ન. [સં.] પોતાના વિચાર દોષ જેવા. ૦ ૫કડી રાખવો (ઉ.પ્ર.) જિદ્દી બનવું. ૦ ૫ર વ્યક્ત કરવાની સાર્વત્રિક છૂટ
આવવું (રૂ.પ્ર.) પ્રસ્તુત પ્રસંગ ઉપાડવો. ૦ ૫લટવી, વાણું (વાણું) એ “વહાણું.'
૦ બદલવો (રૂ.પ્ર.) કેરવી બાંધવું, છેતરવું (વાણીથી). વાલું (વાઃણેલું) એ “વહાણેલું.' (આડે તાર ૦ પામવા (ઉ.પ્ર.) ભેદ જાણી લે. ૦ પી જવી (ઉ.પ્ર.) વાણે પું. સિ. વનવા-> વાળમ-] વણતરમાં નખાતો ખામોશ પકડવી. ૦ પૂછવી (ઉ.પ્ર.) સાર-સંભાળ લેવી. વાતર પું. જિઓ “વાણિયો' કાર.] વાણિયાની દુકાન- ફાટવી (ઉ.પ્ર.) રહસ્ય ખુલવું થઈ જવું. ૦ હજી
નો-વેપારીની દુકાનન ગુમાસ્તો, મહંતો, મુનૌમ, મહેતાજી (રૂ.પ્ર.)૨હસ્ય ખુલનું કરવું. ૦ બગઢવી, વધવી, વેઠવી વાતરી સી. [+ ગુ. “ઈ' ત.ક.] વેપારની ચીજ-વસ્તુ (-વઢવી) (.) આબરૂ ખેવી. (૨) દેવાળું કાઢવું. જાણે તરું ન. [+ગુ. ‘ઉં' ત.પ્ર.] ગુમાસ્તાનું કામ, બગાડવો (રૂ.પ્ર.) આબરૂ ગુમાવવી. (૨) ગોટાળો ગુમાસ્તાગીરી
કરવા. ૦ મનજી (ઉ.પ્ર.) આબાદ થવું. (૨) કાવવું. ૦ ભારે વા-તાણે . જિએ “વાણે + “તાણે '] વણતા કરવી (રૂ.પ્ર.) બડાફા મારવા. ૦ ભારે થવી (રૂ.પ્ર.) કાપડનો આડો-ઊભે તાર. [વાણુ-તાણા કરવા (રૂ.પ્ર.) મમત વધવી. (૨) ધાર્યા કરતાં ઊલટું પરિણામ આવવું. કામ ગૂંચવી નાખવું].
૦ ભારે પડી જવી (રૂ.પ્ર.) સારી રીતે સહન કરવું પડે વાય વિ. સેજું, સસ્તુ
એવી સ્થિતિ થવી. ૦ મળવી (રૂ.પ્ર.) વિગત સરખી માલુમ વાત છું. [સ.] વાયુ, વા, પવન, હવા. (૨) શરીરમાં પડવી. (૨) સમાચાર જાણવા. ૦ માનવી (રૂ.પ્ર.) આજ્ઞા
રહેલી ત્રણ ધાતુમાંની વાયુને લગતી ધાતુ. (આયુ.) ઉઠાવવી. (૨) કબૂલ કરવું. ૦મારી જવી (રૂ.પ્ર.) દલીલમાં વાત મી. (સં. તi > પ્રા.વા] વાર્તા, કથની, કથા, હારી જવું. (૨) નિષ્ફળતા મલવી. ૦માંડવી (રૂ.પ્ર)
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016073 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 2 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 1294 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 39 MB |