Page Text
________________
ખર૫૩
૧૦૧
ખર-સંબલ
ખર૫૬ સ. ક્રિ. [જુઓ “ખરપિ, -ના. ધા.] ખરપ વતી નાના દસ્તાથી ધંટવું) જમીનમાંથી ઘાસ ખેદવું, ખડપવું. ખરપાવું કર્મણિ, જિ. ખર૧ વિ. [ a] જુએ “ખવું.' એિક રેગ ખપાવવું છે., સ. કિ.
ખરવટ ૫. [જ એ “ખરી' દ્વારા.] ઢોરની ખરીઓને ખપાવવું જએ “ખરપવું' માં.
અરવટ૨ કિ. વિ. એકદમ, જલદી
[કે ભાંગડું ખરપાવવું એ ખરપામાં
ખરવ(-વા)ડ (ડ) સ્ત્રી. ઝાડની છાલ ઉપરનું સુકાયેલું પડ ખર૫વું જ ‘ખરપવું' માં.
ખરવવું સ. કિ. [રવા.] ખંજવાળવું, ખોળ, વલરવું ખરપાવું અ. કિ. બેટા ખર્ચમાં ઊતરવું, નુકસાનમાં ખરવડુંવિ. [૨વા.] ખરબચડું. (૨) ન. રાંધવાના વાસણઊતરવું, નુકસાન ખમવું. ખરપાવવુંપ્રે, સ, ક્રિ.
માં સેટેલો પોપડ, એખરાડ ખરપિયું ન - ૫ જિઓ “ખર' + ગુ. ઈયું' સ્વાર્થે ખરવા-વાણ વિ. [જુઓ “ખરું' દ્વારા.] કઠણ, મજબૂત. ત. પ્ર] જએ ખરો.'
(૨) દુખ સહન કરી લે તેવું, ખડતલ ખરપી ઢી. જિઓ “ખર” + ગુ. ઈ” પ્રત્યય.] ઘાસ ખરવત ન. એ નામનું એક ઝાડ, રેતી
દવાનું તથા જેવું નાનું હથિયાર, નાનો ખરો, ખરપડી. ખરાબ ન. સનીનું ઘરેણાં ઉજાળવાનું વાસણ (૨) મોચીનું ચામડાં ઉઝરડવાનું નાનું હથિયાર
ખરવવું સ. ક્રિ. ખટાશવાળું બનાવવું. ખરવાવું કર્મણિ, ખરપે . [સં. સુરક > પ્રા. સુરવન-] ઘાસ ને દવા ક્રિ. ખરવાવવું છે, સ. ક્રિ. માટેનું તવેથા-ઘાટનું એક હથિયાર, ખરજિયે, ખરપડે. (૨) ખરવળવું સ. કિ. રિવા.) ખેતરવું, ખણવું. ખરવળવું મેચીનું ચામડું નરમ કરી ઉઝરડવાનું ઓજાર. (૩) (લા.) કર્મણિ, જિ. ખરવળાવવું છે., સ, ક્રિ. ઘરડે માણસ. (૪) (તુચ્છકારમાં) ખેડત. (૫) ગામડિયે ખરવળાવવું, ખરવળવું જુએ “ખરવળવું” માં. ગમાર
ખરવા પું, સિ. ક્ષર-વાત – પ્રા. શુરવાસ] દેરની ખરી ખરફ સ્ત્રી. ફટકડી
પકવાન એક ચેપી રોગ ખરેફતર ન. એ નામનું એક જીવડું
ખરવાહ (ડ) જુએ “ખરવડ.” ખર-ટી સ્ત્રી. વાળંદની દુકાન
[ખરબચડાપણું ખરવાણુ જુઓ “ખરવણ.” ખરબંચાઈ સ્ત્રી. [જએ “ખરબચડું' + ગુ. “આઈ' ત. પ્ર.] ખરવાવવું, ખરવાવું જુઓ “ખરવવું” માં. ખરબચડું વિ. રિવા.] સપાટી ઊંચી નીચી હોય તેવું, “રફ ખરે-વાહન ન. સિંગધેડા ઉપર સવારી કરવી એ. (૨) ખરબર (-૨થી જી. [૨વા] કુદકા મારતા ઘડા થતા વિ. જેને ગધેડાનું વાહન છે તેવું
અવાજ. (૨) (લા.) ધાંધલ, ધમાલ. (૩) ઉતાવળ ખરવું અ, ક્રિ. [સ ફાર>પ્રા. હા, પ્રા. તત્સમ] ઉપરની ખરબર (૨૭) સ્ત્રી. કંસારાનું ઠામ મઠારવાનું એક ઓજાર બાઇએથી (કચરો ધુળ ખેરે વગેરેનું) જ ૬ પડી નીચે ખભો છું. [૨વા.] તકરાર, કજિયે, ટંટ, ઝઘડે
પડવું, ગરવું. [-તું આપવું (ઉ. પ્ર.) રજા આપી બરતરફ ખર-ડી સી. [એ ફા. “ખ૨ = મેટું + “ભડી.”] રેસા કરવું. -તું કરવું (. પ્ર.) કાઢી મુકવું, દર કરવું. -તું થવું કાઢવામાં કામ આવતી ભીડીની એક જાત
(પ્ર.) મરજી માફક ટા પડી ચાલ્યા જવું. (૨) દૂર ખરમચા-દાર વિ. [જુઓ “ખરમા’ + ફા. પ્રત્ય] ખામ- થવું. -તું મૂકવું (રૂ. પ્ર.) દૂર કરવું. ખરી જવું (૨. પ્ર.) ચીવાળું. ચીવટવાળું, કાળજવાળું
હારીને ચાલ્યા જવું. ખર્યું પાન (૨. પ્ર.) તદ્દન વૃદ્ધ] ખરમચિયું ન. ચુડલી, ચડી
[કાળજી, ચીવટ ખરાવું ભાવ, ક્રિ, ખેરવું, ખેરવવું છે, સ. ક્રિ. ખરમચી સ્ત્રી, જિઓ “ખામચી.'], - Y. ટેવ, આદત, ખરા !. [જએ “ખર પ.”] ખર૫ા જેવું મેચીનું એક ખરમ પું. ખળામાંથી અનાજ ઉઠાવી લીધા પછી લીપણ- એજાર માંના ખાંચાઓમાં ભરાયેલ દાણે
એક રોગ ખર-શિ(-,-
સિસ)ગી સ્ત્રી. [સં હરરાજા > પ્રા. ખરમન છું. બળદને મોંમાંથી લાળ પડે છે તે પ્રકારનો વસિfમ] એ નામની એક વનસ્પતિ, મેઢાશીંગી ખરમતુ વિ. કસરતખાજ, ખેલાડી. (૨) મુખે
ખરેસટ વિ. [હવા.] ખરબચડી સપાટીવાળું [એક છેડ ખર-ચૂખું વિ. સિ. + ગુ. “ઉં' ત. પ્ર.] ગધેડાના મોઢા જેવા ખરેસટ શંખલે ૫. [ + જુઓ “શંખલે.](લા) એ નામને મેઢાવાળું
ખરસણ (-ય) સ્ત્રી, એ નામનો એક છેડ ખરેમૂર ન. એ નામનું એક પક્ષી
ખરસલિ-ળિયે જુઓ “ખડસલિયે.” ખર-મશ, સપું. [. “ખ૨ = મેટું + સં. -> પ્રા. ખરસલી સ્ત્રી, જિઓ “ખરસલું' + ગુ. ઈ” સ્ત્રી પ્રત્યય.] મૂ] મટી જાતને ઉંદર
ઝીણું ઘાસ, ખસલી ખરમેહો પું. ઢોરને થતો એ નામનો એક રોગ
ખસલું ન. ઝીણું ઊગેલું ઘાસ, ખસલું ખર-ખટ, ખરરર, ખરરર-ખટ કિ. વિ. રિવા.] એ ખરસવાં ન., બ. વ. તળાવના કાંઠા નજીક કીચડમાં થતા પ્રકારના અવાજથી
શેવાળનાં માળિયાં ખરલ પું, (-) . દવા વગેરે ધંટવાને ખચકાવાળે ખસવું ન. એ નામને ખાવામાં કામ આવત એક કંદ ઘડેલે પથ્થર, ખલ. (૨) કુંભારનું એવું માટીનું સાધન. ખરસવું? જુઓ “ખરજવું.' [ કરવું (રૂ. પ્ર.) ખરલમાં ઔષધ નાખી એને પથ્થરના ખર-સંબલ (-સમ્બલ) ન. એ નામનું એક કઠોળ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 016072 |
| Book Title | Bruhad Gujarat kosha Part 1 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Keshav Shastri |
| Publisher | University Granth Nirman Board |
| Publication Year | 1976 |
| Total Pages | 1086 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Dictionary & Dictionary |
| File Size | 32 MB |