Aspect of Jainology Part 2 Pandita Bechardas Doshi

SR No.: 012016
Original Sutra Author: N/A
Author: M A Dhaky, Sagarmal Jain
Publisher: Parshwanath Vidyapith
Publication Year: 1987
Total Pages: 558
Language: English, Hindi, Gujarati
Classification: Smruti_Granth & Articles
File Size: 17 MB

Page 221

ઉજજયન્તગિરિના પૂર્વ પ્રકાશિત અભિલેખ વિષે શ્રી ચન્દ્રસૂરિ જિનેશ્વરસૂરિ
દેવેન્દ્રરિ (સં. ૧૨૫૬ (ઈ. સ. ૧૨૦૦) “શ્રીચન્દ્ર” નામ ધરાવતા અનેક સૂરિવર થઈ ગયા છે; અને “જિનેશ્વર” નામધારી પણ ત્રણ ચાર આચાર્ય જાણમાં છે; જ્યારે દેવેન્દ્ર અભિધાનક રાજગચ્છીય તેમ જ તપાગચ્છીય ઇત્યાદિ મુનિએ પણ એટલા જ સુવિધૃત છે, પણ “શ્રી ચન્દ્ર' સાથે જેના શિષ્યનું નામ “જિનેશ્વર” હોય તેવી એક જ ક્રમાવલિ જાણમાં છે; તે રાજગરછીય પ્રભાચન્દ્રસૂરિને પ્રભાવક ચરિત્ર (સં. ૧૩૩૪/ઈ. સ. ૧૨૭૮)ની પ્રાન્ત પ્રશસ્તિમાં મળે છે. પ્રશસ્તિની ગુર્નાવલિ તે લાંબી છે; તેમાં પ્રભાચન્દ્રાચાર્યના ત્રીજા પૂર્વ જ જિનેશ્વર અને ચોથા શ્રીચન્દ્રસૂરિ કહ્યા છે. ત્યાં જિનેશ્વર પછી કેટલાક સમય માટે તેમના ગુરુબંધુઓ પદ્ધદેવ અને જિનદત્ત પણ આચાર્ય પદે રહ્યા હશે તેવો ભાસ થાય છે.) એક અન્ય સહાયકર્તા મુદ્દો એ છે કે શ્રી ચન્દ્રસૂરિના ગુરુબધુ વાદીન્દ્ર ધર્મસૂરિને સમય લગભગ ઈ.સ. ૧૧૨૦૧૧૮૦ના અરસાને છે. આમ નંદીશ્વર-પટ્ટના પ્રતિષ્ઠાપક દેવેન્દ્રસૂરિની સમય સ્થિતિ જોતાં તેમનું સ્થાન પ્રસ્તુત રાજ ગચ્છમાં હોવું ઘટે અને તે નીચે મુજબ હોઈ શકે ?
રાજગચ્છ શ્રીચન્દ્રસૂરિ
પર
જિનદત
પત્રદેવ
જિનદત્ત
જિનેશ્વરસૂરિ
પૂર્ણભદ્રસૂરિ
દેવેન્દ્રસૂરિ (સં. ૧૨૫૬ (ઈ.સ. ૧૨૦૦, નન્દીશ્વરદીપ-પટ્ટ)
ચન્દ્રપ્રભસૂરિ
પ્રભા ચન્દ્રાચાર્ય (સં. ૧૩૩૪/ઈ.સ. ૧૨૭૮) નન્દીશ્વર પટ્ટના કારાપકના મંત્રી વંશ તેમજ પ્રતિષ્ઠા પક આચાર્યના ગ૭ સંબંધી નિર્ણય થઈ જતાં લેખ સંબંધ મુખ્ય ગષણું તો પૂરી થાય છે : પણ પૂર્વના લેખકના આ અભિલેખ પરના મંતવ્યો વિષે અહીં જોઈ જવું જરૂરી છે. (સ્વ.) ગિરજાશંકર આચાર્યનું કથન (કંઈક અંશે ડિસકળકરના અંગ્રેજીને તરજૂમે યથાર્થ રૂપેણ ન કરવાને કારણે) અનેક દષ્ટિએ કઢંગુ બન્યું છે: જેમકે
પ્રસિદ્ધ ગિરનારની ટેકરી ઉપર સંગ્રામ સોનીના મંદિરથી વાયવ્યમાં નન્દીશ્વરની મૂર્તિના ગોખલાની બને બાજુએ આ લેખ કરેલ છે.૨૬ ગિરનારને “ટેકરી” ભાગ્યે જ કહી શકાય; અને ત્યાં “નન્દીશ્વરની મૃતિ” (શિવના નન્દીનું પુરુષાકાર સ્વરૂપ) નહીં પણ “નન્દીશ્વર-દીપને પટ્ટ અભિપ્રેત છે ! અને લેખ ગોખલાની બંને બાજુએ નહીં પણ પટ્ટના ઉપરના બને ખૂણે કંડારેલો છે. અને પટ્ટ ગૂઢમંડપમાં છે! ડિસકળ કરે કે આચાર્ય લેખની અંદરની વસ્તુનું યન્ત્રવત્ આલેખન કરવા સિવાય કંઈ જ વિચારણા ચલાવી નથી. બીજી બાજુ શ્રી અત્રિનું કહેવું છે કે “It refers to Kumarapala in 1200 A.D. when Bhimadeva II was ruling over Gujarat. Shri G. V. Ach.