________________
૯૯
શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર આત્મકથા
ઉદયની સ્થિતિ પ્રમાણે ઉદયના કાળ રહેવા દેવાના વિચાર કરવામાં આવે તે હવે આત્મશિથિલતા થવાના પ્રસંગ આવશે, એમ લાગે છે, કેમકે દીર્ઘ કાળના આત્મભાવ હોવાથી અત્યારસુધી ઉદયબળ ગમે તેવું છતા તે આત્મભાવ હણાયો નથી તથાપિ કઈક કંઈક તેની અજાગૃતાવસ્થા થવા દેવાના વખત આવ્યા છે, એમ છતા પણ હવે કેવળ ઉદયપર ધ્યાન આપવામા આવશે તે શિથિલભાવ ઉત્પન્ન થશે.
દીધ કાળને
આત્મભાવ હાઈ ન હણાવા-શિથિ
લતા આવવી
વિશેષતા
જ્ઞાનીપુરુષા ઉદયવશ દેહાદિ ધર્મ નિવર્તે છે એ રીતે જ્ઞાનતારતમ્ય પ્રવૃત્તિ કરી હોય તેમ આત્મભાવ હણાવા ન જોઈએ, એ કરતા ઉદયબળની માટે તે વાત લક્ષ રાખી ઉદય વેદવેા ઘટે છે, એમ વિચાર પણ હમણાં ઘટતા નથી, કેમકે જ્ઞાનનાં તારતમ્ય કરતા ઉદયબળ વધતુ જૉવામા આવે તે જરૂર ત્યા જ્ઞાનીએ પણ જાગૃત દશા કરવી ઘટે, એમ શ્રી સર્વજ્ઞે કહ્યું છે
અત્યંત દુષમ કાળ છે તેને લીધે અને હતપુણ્ય લોકોએ દુષમકાળના કારણે ભરતક્ષેત્ર ઘેર્યું છે તેને લીધે પરમસત્સંગ, સત્સંગ કે સરળ- સાવધાનતા પરિણામી જીવાના સમાગમ પણ દુર્લભ છે, એમ જાણી જેમ અલ્પકાળમા સાવધાન થવાય તેમ કરવું ઘટે છે
[ હાને ૧-૩૯ ]
મૌનદશા ધારણ કરવી ? વ્યવહારના ઉદય એવા છે કે તે વેદાદય હોઈ વ્યધારણ કરેલી દશા લોકોને કષાયનું નિમિત્ત થાય, તેમ વ્યવ- વહારનિવર્તાવવા હારની પ્રવૃત્તિ બને નહીં ત્યારે તે વ્યવહારુ નિવૃત્ત કરવા? કઠણુ તે પણ વિચારતા બનવુ કઠણ લાગે છે, કેમકે તેવી કઈક સ્થિતિ વેદવાનું ચિત્ત રહ્યા કરે છે પછી તે શિથિલતાથી, ઉદયથી કે પરેચ્છાથી કે સર્વજ્ઞદ્રષ્ટથી, એમ છતાં પણ અલ્પકાળમાં આ વ્યવહારને સંક્ષેપ કરવા ચિત્ત છે તે વ્યવહાર કેવા પ્રકારે સંક્ષેપ થઈ શકશે ? કેમકે તેને વિસ્તાર વિશેષપણે જોવામા આવે છે. વ્યાપારસ્વરૂપે, કુટુંબપ્રતિબંધે, યુવાવસ્થા
