________________
चतुर्थप्रकाश,
३७१ कार श्रादिक संज़लावे; तथा तेनां पडखां श्रादिक फेरवे, एवी रीतें समाधिपूर्वक जे देहत्याग करवो, ते नक्तप्रत्याख्यान नामर्नु अनशन जाणवू ऊनोदरी तप पण चार प्रकारनुं ; वृत्ति एटले निक्षानो संदेप; रस एटले मद्य, मांस, मध, माखण, घी, तेल, गोल विगेरे रसोनो त्याग करवो ते; तथा कायाने क्लेश आपवो ते; तथा लीनता एटले एकांत स्थानके रहे ते. एक प्रकारचें बाह्य तप जाणवू.
___ हवे आत्यंतर तप, खरूप कहे . प्रायश्चित्तं वैयारत्यं, स्वाध्यायोविनयोपि च ॥ .
व्युत्सर्गोऽथ शुनं ध्यानं, षोढेत्याज्यंतरं तपः॥ ए॥ अर्थः- प्रायश्चित्त, वैयावल, सजायध्यान, विनय, अनेषणीय श्राहार पाणी तथा कषायनो त्याग, श्रने शुनध्यान, एक प्रकारनुं श्रा. ज्यंतर तप जाणवु.
टीका:- मूल गुण तथा उत्तर गुणमा जे खल्प पण अतिचार आवे तेनुं प्रायश्चित्त लेवु ते, ते प्रायश्चित्तपण दश प्रकारनुं . तथा स्थविर, गुरु, ग्लान श्रादिकनी वैयावन करवी ते; तेना पण दश दो बे. तथा खाध्याय एटले कालवेलाने व्यतिक्रमीने जे शास्त्राच्यास करवो ते; अने तेना पण पांच प्रकारो ; तथा विनयना पण चार दो बे. व्युत्सर्ग बे प्रकारनो बाह्य अने आध्यंतर, बाह्य व्युत्सर्ग एटले बार प्रकारनी उपधियी अतिरिक्त एवा अनेषणीय, अने संसक्त अन्न पानादिकनो त्याग. तथा धान्यंतर व्युत्सर्ग एटले श्राज्यंतर कषायोनो तथा मृत्युकाले शरीरनो पण त्याग; तथा शुज ध्यान एटले धर्म ध्यान अने शुक्लध्यान; एवी रीते व प्रकारचें तप जाणवू.
हवे तपने निर्जराना हेतुरूप कहेता थका कहे जे. दीप्यमाने तपोवह्नौ, बाह्ये वाच्यंतरेपि च ॥
यमी जरति कर्माणि, उर्जराण्यपि तत्क्षणात् ॥ १॥ अर्थः- बाह्य अथवा धान्यंतर तपरूपी अग्नि बलते थके, मुनि, दु:खें करी क्षय थाय एवां पण ज्ञानावरणादिक कर्मोनो क्षय करे .
