________________
પંચાંગ નિવારણ
૨૭
'
'
ભાવા
યુદ્ધમાં તમારું નામ મરણ કરવાથી, જેમાં ઉછળી રહેલા ઘડા અને હાથીઓની ગર્જના વડે ભયંકર અવાજ થઈ રહ્યો છે એવું શક્તિશાળી શત્રુ રાજાઓનું સૈન્ય, ઉદય પામી રહેલા સૂર્યના કિરણના અગ્રભાગ વડે અંધારું હણાય તેમ, શીધ્ર હણાઈ જાય છે.
વિવેચન એકાએક શત્રુની ચડાઈ થાય, તેને પરચક્રભય કહેનવામાં આવે છે. આવી ચડાઈ વખતે ચગ્ય મુકાબલે ન થાય તે ગામ–નગર ભાગે છે, માલમિલકત લૂંટાઈ જાય છે, અનેક માણસે માર્યા જાય છે અને કેટલાકને બંદીવાન કે ગુલામ બની ભયંકર યાતનાઓ સહેવી પડે છે.
શક્તિશાળી શત્રુરાજા આક્રમણ કરે, તે સામાન્ય કેટિનું ન હોય, કારણ કે તેમાં અનેક ઘોડાઓ હેય, અનેક હાથીઓ હોય અને મહા બળવાન એવા સુભટોનાં જૂથ હોય. તે જ્યારે એકસામટું આક્રમણ કરે, ત્યારે તેમાં ઘડાઓ હણહણાટ કરતા ઉછળી રહ્યા હોય, હાથીઓ તીણી ચીસ પાડીને દેટ મૂક્તા હોય અને સુભટો શસ્ત્રાસ - ધારણ કરીને સિંહનાદ કરતાં એટલે કે હાકલા-પડકારા : કરતા આગળ વધી રહ્યા હોય. તેને સામનો કરવાનું કામ સહેલું ન જ હોય. આવા સમયે કાયર દુમ દબાવીને ભાગે છે, પણું પીઠ પર શસ્ત્રોના ઘા પડે છે અને તેઓ ભૂંડા
