________________
ચંપારીનું સ્થાન .
૩૨૫ • • અને દેશને ચંપા દેશ નામથી સંબોધાય છે, તેમ જે ડુંગરી પાસે ચંપાનગરો વસી હતી તેને પણ કઈ ચંપાડુંગરી ન કહેવાય? ઉપર પૃ ૩૨૩માં ૫. જ્યસ્વાલજી કથિત હકીકત ( ચાં પુરા ન ૩ વચાને સરખાવો)
(૪)અંગપતિ દધિવાહન પોતાની સગર્ભા રાણી પદ્માવતી સાથે હાથી ઉપર ક્રીડા કરવા જતાં હાથી દૂર જંગલમાં ચાલ્યો જાય છે, -જ્યાંથી રાજા-રાણી છુટા પડી જાય છે, રાણી એકલી જ ગલમાં જતાં કલિંગદેશમાં પહોંચે છે. આ ટુંક સાર છે. આ હકીકત પણ સાબિત કરે છે કે અંગને સ્પર્શીનેજ કલિંગની હદ આવેલી હોવી જોઈએ. એટલે અંગની પશ્ચિમ–ઉત્તરે જેમ વત્સ અને કાશી દેશ છે તેમ દક્ષિણ-પૂર્વે કલિંગદેશ આવેલ છે.
) (૫) મહાભારતમાં જણાવાયું છે કે દુર્યોધન હસ્તિનાપુર અને જરાસ ધ મગધને રાજા છે. પ્રસંગ આવતાં મહારથી કણે યુદ્ધમાં - ઝપલાવ્યું ત્યારે તે કોઈ પ્રદેશ રાજવી ન હોવાથી જરાસંધે તેની -સાથે યુદ્ધ કરવાની સાફ ના પાડી. જે ઉપરથી દુર્યોધને કર્ણને અંગ: દેશને સ્વામી બનાવ્યા ને પછી કર્ણ તેની તરફથી જરાસંધ સામે લડે છે. આ હકીકત બતાવે છે કે હસ્તિનાપુર અને મગધની વચ્ચે જ અંગદેશ આવ્યો છે. પણ જો તે મગધની પેલી પાર પૂર્વમાં હોત તો એનો અર્થ એ થાત કે દુર્યોધનના રાજ્યની બે પટ્ટી વચ્ચે મગધના જરાસ ધનું રાજય આપ્યું હતું. જે અસંભવિત જણાય છે.
() ઇતિહાસમાં અંગદેશ ચેદી પતિની હકુમતમ ગણાય છે. • હું મારા પ્રા+ભા. પુ. ૪, ચેદિવંશની હકીકત જુઓ.) આ ચેદિઓના
સ્થાન વિષે સ્પષ્ટ નિર્ધાર હજુ કરાયા નથી પરંતુ જનરલ કનિંગહામ જેવા અગ્રગણ્ય પુરાતત્વવેત્તાનું મંતવ્ય છે કે તેઓ મૂળ મહાકાલના વતની હતા (પ્રા.મા. પુ. ૧, પૃ. ૧૪૦, ટિ. ૧૨૯ તથા પૂ. ૧૪ ટિ ૧૩૧ ) અને પછી ઓરિસ્સાના તરફ આગળ વધ્યા હતા.
