________________
નિર્વાણભૂમિ નિર્ણય
૩૦૧ ગામ-નગરો વટાવીને સુસુમારપુર આગ્યા સુસુમારપુરમાં થોડાક સમય ગાળ્યા પછી પ્રભુ અનુક્રમે ભેગપુર, નંદીપુર, મેઢક અને કૌશામ્બી નગરીએ પધારે છે. કૌશમ્મીએ તેઓ પાસ વદ એકમે અહા અભિગ્રહ તપ આદરે છે અને છ મહિનામાં ઊણે પાંચ દિવસ રહ્યું-જેઠ સુદ અગ્યારસે ચંદનબાળાને હાથે તે તપનું પારણું કરે છે. ત્યાથી પ્રભુ અનુક્રમે સુમંગલા સુચ્છતા અને પાલક ગામે થઈ અષાઢ સુદ તેરસના અરસામાં ચંપ પહેચે છે અને ત્યાં બારણું મારું કરે છે. ત્યાંથી માગસર વદ એકમના અરસામાં વિહાર કરી તે જ ભિય અને મેઢ ગામ વટાવી જાનિ ગામે ગયા. ત્યાં એક ગોવાળે તેમના કાનમાં કાષ્ઠના ખીલા ખસી દીધા. પ્રભુ ત્યાથી મધ્યમા અપાપા પધાર્યા ત્યાં સિદ્ધાર્થ વણિકના મિત્ર ખરક વૈધે તે ખીલા ખેંચી કાઢયા ત્યાંથી પ્રભુ પાછા જ ભિય ગામે આવ્યા. ત્યાં તેમને વૈશાખ માસની અજવાળી દશમે જુવાલિકા નદીને કાંઠે કેવળજ્ઞાન ઊપજ્યુ. પ્રભુ ત્યચ્છ રાત બાર એજનને વિહાર કરીને પાછા . રાધ્યમ અપાપા પહોંચ્યા ને ત્યાં તેમણે સંઘની સ્થાપના કરી
ઉપરોકત વિહાર ક્રમનું પૃથક્કરણ કરતાં આપણુને જણાશે કેમહાવીર પ્રભુ માગસર વદ એકમના અરસામાં વિશાલાથી વિહાર કરીને પોષ વદ એકમે કૌશામ્બી આવી પચે છે અને એક મહિ- - નાના ગાળામાં મોટે ભાગે તે વિશાલા ને સુસુમારપુર વચ્ચે પસાર થાય છે. એટલે સુસુચારપુર, ભગપુર, નદીપુર ને મેઢક એ ચારેગામ સ્વાભાવિક રીતે જ કૌશામ્બીની નજીકમાં હોવાં જોઈએ અને તેમાં પણ મેઢ ગામ તો કૌશામ્બીની લગભગ અડોઅડ હોવું જોઈએ, ભગવાનને આ વિહારક્રમ પૂર્વથી પશ્ચિમ તરફનો ગણાય. પણ જે વિશાળ ને વૈશાલીને બદલે ઉજેની લેખાય તો આ વિહાર ભૂમિએ દક્ષીણથી ઉત્તરમાં ગણાય. ૨૪ સુધારો કર–ઉપર પૃ. કપમાં અગિયારમું ચોમાસું વિશાળા=
