________________
કેવળજ્ઞાન
મંદ મંદ પ્રવાહે વહેતા જુવાલિકાના નિર્મળ સલિલની મધુર શિતલ કેરમ, આસપાસ વીંટળાઈને ઊભેલાં હરિયાળા ખેતરને નૂતન ચેતન બક્ષતી હતી. વૈશાખ સુદ દશમને ચન્દ્રમા અંબરના તેજસ્વી નિર્મળ લલાટે ચળકતો હતે. તારાનાં તેજ આછાં હતાં. રાતને એક પ્રહર વીતી ચૂક્યો હતો. નદી તટે શિતલ શાંતિ જામી હતી. કવિતાના સૂર રેલાવતું નદીનું પાણી અમાપ સાગરની દિશામાં દેએ જતું હતું.
અજવાળી રાતે, નિર્મળ હવામાન મળે, સરિતાના પવિત્ર તટે, શાલ્મલિ વૃક્ષને શોભાવતા મહાવીર આત્માની અનુપમ કલાસમૃદ્ધ છબી નિહાળવામાં લીન હતા. આત્મલીનતા તેમની પ્રતિ પળે વિશેષ દઢ બની. સૃષ્ટિના હૈયામાં ધબકતા ચેતન્ય રવમાં તેમનું હૃદય મળી ગયું. વિશ્વને અંતરે વહેતા પ્રકાશ ઝરણુમાં તેમના અંતરનું પ્રકાશ ઝરણું મળી ગયું. મહાવીર વિશ્વમય બની ગયા, તેમને કેવળ જ્ઞાન, થયું. કર્મશિલા આડે રોધાતે પ્રકાશને ઝર, ખળખળ કરતો વહેતો . થયો. પુરૂષાર્થ બળે મહાવીરે કર્મશિલાના ભૂક્કા ઉડાવી દીધા. આસ . પાસ પ્રકાશની ઝીણું સેર વર્ષવા માંડી. સૃષ્ટિનું હિયું થનગની ઊયું, માનવલોકમાં આનંદનાં પૂર પ્રસર્યો. ત્રિલોકના દુઃખીમાં દુખી જીવને તે ધન્ય પળે સુખ માણુવા મળ્યું.
મહા તપરવી મહાવીર “વિશ્વતારક' (Light of Universe) બન્યા, વિશ્વવંદ્ય વિભૂતિ બન્યા. સંસારની ભઠ્ઠીમાં તપતા જીવોને પરમ શાંતિ આપવા જ્ઞાનસાગર બન્યા.
કેવળજ્ઞાન એટલે સૃષ્ટિનું કેવળ, ફષ્ટિનો જે સાર ગણાય, તેને નિર્મળ આત્મા વડે સ્પર્શવું તે. પરંતુ કેવળજ્ઞાન પહેલાં કેવળદર્શન થાય. કેવળદર્શન એટલે સૃષ્ટિમાં તરતા નેહનું સૃષ્ટિમય બનેલા આત્મામાં દર્શન, દર્શન થાય કે તરત જ તેનું જ્ઞાન થાય. દર્શન એટલે દેખવું, અને જ્ઞાન એટલે જાણવું. કેવળદર્શન અને કેવળજ્ઞાનની
