________________
૧૦૦
વિશ્વોદ્ધારક શ્રી મહાવીર તાપના આશ્રમથી વિહાર કરીને શ્રી મહાવીર અસ્થિક ગામે આવ્યા. ગામમાં શૂલપાણી યક્ષનું મંદિર હતું, યક્ષ રાક્ષસી સ્વભાવને હતે. મંદિરમાં તે કઈને રાતવાસો ટકવા ન દેતે ને તેમ કરવા જનારને ડરાવી કંપાવીને મારી નાંખતે. મંદિરના પૂજારી ઇન્દ્રશર્માએ ઉક્ત હકીકત શ્રી મહાવીરને કહી, ક્ષમાસિબ્ધ શ્રી વીરને લાગ્યું-“યક્ષ ઉપદેશને લાયક છે, આજની રાત મારે તેના મંદિરમાં જ ગાળવી.”
સૂર્ય અસ્ત થયે. સંધ્યાના રંગબેરંગી દોમાં જીવનનાં સ્વમો જાગવા લાગ્યાં. પૂજારી તથા અન્યભક્તો પિતપતાને રથાને ચાલ્યા હતા. સર્વના વારવા છતાં અડગ શ્રી મહાવીર યક્ષના જ મંદિરમાં કાયેત્સર્ગ કરી ધ્યાનારૂઢ થયા. ધ્યાનસ્થ શ્રી મહાવીરની બને તેજસ્વી આંખે નાકને અગ્રભાગે સ્થિર હતી, બન્ને બાહુ જાનુપર્યત લટકતા, પાદપદ્મ નિશ્ચલ હતા. તેમના અંતરમાં યક્ષ પ્રત્યેના સ્નેહના કુવારા ઊડતા હતા. કાયામાંથી દૂર-દૂર આત્મામાં તેઓ રમતા હતા. રાત જામી, અંધારું થયું. સર્વત્ર સૂનકાર વ્યાપી ગયે. વડાળે મળેલાં પંખીઓ લપાઈ ગયાં, મંદિરમાં પ્રભુ ને યક્ષ બે જણજ રહ્યા. શ્રી મહાવીર અડગ ને અડોલપણે ધ્યાનમાં ઊભા હતા, તેવામાં પશાચિક હાસ્યનું પ્રચંડ મેજું મંદિરની દિવાલને ધ્રુજાવી ગયું, ઊંડે આત્મ-સિધુમાં તરતા સંસારતારકને હાસ્યની ઊમિઓ ને સ્પર્શી શકી. યક્ષે સ્વરૂપ બદલવા માંડયાં, હાથીરૂપે તે વીર કેસરી શ્રી મહાવીરની સામે ધર્યો, પરંતુ તેમના શારીરિક બંધારણ અને અડગ આત્મત્વમાંથી તે તેમને અણુમાત્ર ડગાવી ન શક્ય. અનેક ઝેરી પ્રાણીઓનાં રૂપ ધરી તે મહામહ શ્રી વીરની સામે ધો, પણ તેનાં સર્વ ઝેર સમતાસાગર મહાવીરના પ્રશમરસે અમૃતસ્વરૂપ બની ગયાં. યક્ષ આખરે થાક, પ્રભુની અડગતાનું તેને અજબ કામણ થયું, પાશવી સ્વભાવને તે, પ્રભુના આત્મ-પ્રકાશને ચરણે ઢળ્યો અને પિતાના અપરાધ મલને ધવા જલ
