SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 196
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ हिंदुस्तान में छापेखाने का श्रारंभ १७३ नामक एक अग्रेज बम्बई भेजा गया । परन्तु उसके साथ टाइप फाउडरी न थी । इसलिए वह यहाँ के (Bantan type) वनिया टाइप' न वना सका । अत कोर्ट ग्रॉव डाइरेक्टर्स से फिर प्रार्थना की गई और उन्होने एक टाइप फाउडरी भिजवाई | उपर्युक्त समाचार 'दी टाइम्स प्रॉव इंडिया' के १ जनवरी सन् १९३४ के शक में मि० श्रार० वी० पे मास्टर प्रकाशित किया था, परन्तु इस छापेखाने में कौन-कौन-सी पुस्तकें छपीं, इसका पता आजतक नही चला । इसके बाद करीव सौ वरम तक मुद्रणकला के सम्वन्ध में हिन्दुस्तान में कोई प्रयत्न हुआ हो, ऐसा मालूम नही होता । सन् १७७७ में रुस्तम जी कर्मा जी ने बाज़ार स्ट्रीट फोर्ट वम्बर्ड में एक छापाखाना शुरू किया और उसमें सन् १७८० ईस्त्री का बम्बई पचाग (Bombay Almanac ) छापा । लगभग इसी समय वगाल में छापाखाना शुरू किया गया और उसमें मि० नेथेनिएल हालहेड (Mr Nathenıel Halhed) का वगाली व्याकरण छापा गया। यह बात उसके मृत्यु-लेख में दी गई है ।" 533 Till following roots faccording to ml 509) take after the reduplicated confonant and fuch of them as contam a nalal may occa. Gomally drop it in the common, as in the profier funm यस् Fall शनीयम् शनोत्रस्ति or शनोग्रमीति, & Or, शनीयम, शनोग्रस्ति o शनीयंमीनि ४८ ध्वम् Fall, दनीध्वम्, दनीध्यसीति, &c. भ्रम् Fall, वनीम्, बनीभ्रस्ति or बनीभ्रमीनि, &c पन Move, fall, पनीपन, पनीपति or पनीपनीर्ति, &c पटू Go, flep, पनीपटू, पनीपनि or पनीपदीनि, &c. स्कन्द्र Jump, leap, चनीस्कद्, चनीस्कनि or चनीस्कदीनि, &c. वच् Deceive, वणीवच्, वणीयक्ति or वणीयचीनि, &c. * Or, according to lone, यणीवच्, पेणीवति or वणीवंचीनि, &ce कम् Go, move, चनकम्, चनीकस्ति or चनीक्सीनि, &c. 594 दंशू Bite, and भज Break, drop their nafals, aud, make दंदृष्टि, संस्कृत भाषा का व्याकरण (१८०८ ) इस व्याकरण को छापने में जिम टाइप का उपयोग किया गया था, वह मि० चार्ल्स विल्किन्स (फिर वे 'सर' हो गये थे) के बनाये हुए मेट्रिसेज से तैयार किया गया था। कहा जाता है कि देशी भाषा में छपी हुई यह सर्वप्रथम पुस्तक है । → विल्किंम ने भगवद्गीता का भी इग्लिश अनुवाद किया था। हिन्दुस्तान ही में दो कारीगरों की सहायता से विल्किस ने देवनागरी टाइप भी तैयार किया, परन्तु अचानक उसके कार्यालय में आग लग गई । इसलिए उसका १ 'सम्भवत वनिया टाइप से श्रभिप्राय गुजराती टाइप से है । The Bombay Calendar and Almanac 1856. * The Friend of India, 19th August 1838 * इसीलिए मि० विल्किंस को केक्सटन ऑव इंडिया (The Caxton of India) कहते हैं ।
SR No.010849
Book TitlePremi Abhinandan Granth
Original Sutra AuthorN/A
AuthorPremi Abhinandan Granth Samiti
PublisherPremi Abhinandan Granth Samiti
Publication Year
Total Pages808
LanguageHindi
ClassificationSmruti_Granth
File Size34 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy