________________
तत्वापस वोऽनन्तरागताएव सिद्धयन्ति । तत्रापि नरकगतिमाश्रित्य तिसृभ्य आधाभ्य एवं नरक पृथिवीभ्य आगता सिद्धयन्ति । देवगति माश्रित्य वैमानिक देवनिकायेभ्य एव आगताः सिद्धयन्ति । न तु शेपनिकायेभ्यः। इति तृतीयं गतिद्वारम् ॥३॥
वेदता-कस्मिन् बेदे सिद्धयन्ति ? भायुत्पन्ननयमधिकृत्य अपगतवेदा एवं सिन्ति तद्धवानुभूनपूर्ववेदमाश्रित्य तु सर्वेष्यापि वेदेषु स्त्री पुं नपुनसकरूपेषु सिद्ध्यन्ति । उक्तञ्च-"अवगयवेओ सिज्झा, पच्चुप्पण्णं लयं पडुच्च ३। लहिय वेएहिथ,
लिहसमश्यनयराया ।।१॥" अपगतवेदः सिद्धथति, प्रत्युत्पन्न नयं प्रतिस्य तु । सर्वेश्च वेदैश्च सिद्धयति लमतीवनयवादात् इतिच्छाया। तीर्थकृतः पुनः स्त्रीवेदे वा पुरुष वैदेवा सिद्ध्यन्तिश तु नपुंसक वेदे ॥ इति चतुर्थ वेदद्वारम् ।। जीव सिद्ध होते हैं। तीर्थ कर देवति था नरकगति से अनन्तर आकर ही सिद्ध होते हैं । नरक से आएं जो प्रारंभ की तीन नरकभूमियो से भाकर सिद्ध होते है। देवगति की अपेक्षा वैमानिकनिकाय से सिद्ध होते है, अन्य किसी निकाय से नहीं।
(४) वेदछार-वेद की अपेक्षा किस वेद से सिद्ध होते है ? प्रत्युस्पन्न नया अर्थात् वर्तमालवाहीनय की अपेक्षा तो वेद रहित जीव ही सिद्ध होते हैं उस भव में अनुभव किये हुए पूर्व वेद की अपेक्षा स्त्रीवेद, पुरुषवेद और नपुंलकवेद तीनों से सिद्ध होते हैं। कहा भी है-प्रत्युत्पन्न नय की अपेक्षा सभी वेदों से सिद्ध होते हैं ॥१॥ तीर्थ कर स्त्रीवेद अथवा पुरुषवेद में ही सिद्ध होते हैं, नपुसकवेद में नहीं। બરકગતિથી અનન્તર આવીને જ સિદ્ધ થાય છે. તીર્થકર નરકથી આવે તે પ્રારંભની ત્રણ નરકભૂમિઓથી આવીને સિદ્ધ થાય છે. દેવગતિની અપેક્ષા ઉમાનિકનિકાયથી જ આવીને સિદ્ધ થાય છે. અન્ય કેઈ નિકાયથી નહીં
(૪) વેદદ્વાર–વેદની અપેક્ષા કયા વેદથી સિદ્ધ થાય છે? પ્રત્યુત્પન નય અર્થાત્ વર્તમાનશાહી નયની અપેક્ષા તે દરહિત જીવ જ સિદ્ધ થાય છે.
ભવમાં અનુભવેલા પૂર્વવેદની અપેક્ષા સ્ત્રીવેદ, પુરૂષ અને નપુંસકવેદ શ્રણથી સિદ્ધ થાય છે કહ્યું પણ છે પ્રત્યુત્પન નયની અપેક્ષા વેદથી રહિત જીવ સિદ્ધ થાય છે, પરંતુ અતીતગ્રાહી નયની, અપેક્ષા બધા વેદોથી સિદ્ધ થાય છે, ૧ | તીર્થ કર સ્ત્રીવેદ અથવા પુરૂષદમાં જ સિદ્ધ થાય છે, નપુંસદમાં નહીં,
