________________
दीपिका-नियुक्ति टीका अ. सू. ४३ तृतीयाणुव्रतस्य पञ्चातिचारनि० ३२७ छोकचनार्थ रचिताः भवन्ति, त एक दुश्माः पतिरूरका पदिश्यन्ते, ते खलु' प्रतिरूपकैः क्रयविक्रयव्यवहारः प्रतिरूपकव्यवहार उच्यते, ते तस्करमयोगादयः पंच तावत् स्थूल स्तेय विरतिलक्षणतृतीय, णुव्रतस्याऽतिवारा भवन्ति । तस्मात् स्थूलादत्तादानवितिलक्षणं तृतीयाणुव्रतं तहकर प्रयोग दि पश्चाऽविचार जनपूर्वकं परिपालनीयम् ॥४३॥
तत्त्वार्थनियुक्ति:--पूर्व तापद् द्वितीयाणुनतस्य स्थूलतावादविरति लक्षणस्य मृषोपदेशादयः पश्वातिचारा मरूपिताः, सम्प्रति क्रममाप्तस्य स्थूल स्तेयविरविलक्षण तृतीयाणुव्रतस्य स्तेनाहतादिकान् एञ्चातिचारान् प्ररूपयितुव्यवहार करना । तांबे से बने हुए. चोदी ले बने हुए एवं लांचे तथा रूप्पसे बने हुए द्रम्म हिरण्य जैसे होते हैं। ऐसे द्रम (लि) कोईकोई पुरुष लोगों को ठगने के लिए बनाते हैं। उन्हीं द्रम्मों को प्रति. रूपक कहते हैं। उन प्रतिरूपकों से क्रय-विक्रय मनहार करना प्रतिरूपक कहलाता है।
तस्करप्रयोग आदि ये पांचों स्थूल स्नेय विपण नामक तीसरे अणुव्रत के अतिचार हैं। अतएव स्थूल अदन्तादान विरति नामक तीसरे अणुव्रत का, तस्करप्रयोग आदि पांच अतिचारों से बचते हुए पालन करना चाहिए ॥४३॥
तत्त्वार्थनियुक्ति--पहले स्थलभूषावाद विरति नानक दुमरे अणुवन के मृषोपदेश आदि पांच अतिचारों का प्ररूपण किया गया, अब क्रमप्राप्त स्थूलस्तेय हिरमण नामक तीलरे अणुबन के रलेलाहम आदि पांच अतिचारों की प्ररूपणा करने के लिए हर कार इते हैंકઈ-કઈ પુરૂષ, લોકોને છેતરવા માટે બનાવે છે. તે જ સિકકાઓને પ્રતિરૂપક (નકલી) કહે છે. તે પ્રતિરૂપકેથી કય-વિકય વ્યવહાર કરે પ્રતિરૂપવ્યવહાર કહેવાય છે.
તસ્કરપ્રાગ આદિ એ પાંચે યૂળસ્તેય વિરમણ નામના ત્રીજા આપુત્ર તના અતિચાર છે. આથી સ્થૂળઅદત્તાદાન વિરતિ નામનાં ત્રીજી આણુવ્રતના, તસ્કરપ્રાગ આદિ પાંચ અતિચારોથી બચીને તેમનું પાલન કરવું જોઈએ. ૫૪૩
તત્વાર્થનિર્યુકિત-પહેલા સ્થળમૃષાવાદ વિરતિ નામના બીજા અણુ વ્રતના મૃષપદેશ આદિ પાંચ અતિચારોનું પ્રરૂપણ કરવામાં આવ્યું. હવે ક્રમ પ્રાપ્ત કરશૂળસ્તેય વિરમણ નામક ત્રીજા અણુવ્રતના સ્તન હન અદિ પાંચ - અતિચારની પ્રરૂપણ કરવા માટે સૂત્રકાર કહે છે
