________________
-33
दीपिका-नियुक्ति टीका अ.७ २. ९ जीवानां कतिपरीषहसम्भवः छद्मस्व वीतरागयोः सम्भवन्ति । तत्र-क्षुत्पिपासादीनां चतुर्दशानामपि परीपहाणां हेतुभूतस्य लोभाख्य कषायरूपसम्परायस्य बादराणि खण्डानि. नवमे गुणस्याने परिशाटितानि भवन्ति । किन्तु-दशमे गुणस्थाने तद्धेतुभूतसूक्ष्मलोभकषायपरमाणवो वेद्यन्ते तस्मात्-सूक्ष्मसम्परायसंयते, छद्मस्थवीत- . रागासंयते चोपयुक्ताश्चतुर्दशपरीपहा भवन्ति । तत्र-सूक्ष्मसम्परायो लोभ । कपायो यस्य. स सूक्ष्मसम्परायः, ज्ञानावरणीयादि घातिकर्मचतुष्टयरूपम्। तस्मिन् स्थित श्छमस्थः वीतो-व्यपगतो रागो दर्शन- मोह, चारित्र-मोहेरूप , (६) चर्या (७) प्रज्ञा (८) अज्ञान (९) अलाभ (१०) शय्या (११) वध'', (१२) रोग (१३) तृणस्पर्श और मल परीषह सूक्ष्मसाम्पराय और.. छमस्थवीनराग में होते हैं । क्षुधा पिपासा आदि चौदह परीषहों काकारण मोहनीय कर्म है । मोहनीय कर्म का अनुक्रम से क्षय या उपशम करता हुआ जीव जब नौवे अनिवृत्तिकरण नामक गुणस्थान में पहु . चता है तो वहाँ शेष रहे हुए संज्वलन कषाय के लोभ रूप मोहनीय . कर्म के बादराखंडों का क्षय या उपशम कर देता है। दशम गुणस्थान" में वक्ष्म लोभ कषाय मात्र का ही वेदन होता है। ऐसी स्थिति में - मोहनीय कर्म के द्वारा उत्पन्न होने वाले आठ परीषह वहीं संभव नहीं - होते, अतएव सूक्ष्मसाम्पराय नामक दसवें गुणस्थान में पूर्वोक्त चौदहः । परीषह ही होते हैं।
जिस जीव में या जीव की जिस अवस्था में सूक्ष्म ही सम्पराय अर्थात् कषाय शेष रह जाता है, उसे सूक्ष्मसम्पराय कहते हैं। ज्ञाना (13) तृj२५२ मते (१४) भरपरीष सूक्ष्भसा-५२राय अने छनस्थ वातરાગમાં હોય છે. યુવા-પિપાસા આદિ ચૌદ પરીષહેનું કારણ મોહનીય કર્મ છે. મોહનીય કમનો અનુકમથી ક્ષય અથવા ઉપશમ કરતો થકે જીવ જ્યારે નવમાં અનિવૃત્તિકરણ નામના ગુણસ્થાનમાં પહોંચે છે તે ત્યાં બાકી રહેલા સંજવલન કષાયના લેભ રૂપ મેહનીય કર્મના બાદર ખાને ક્ષય અથવા ઉપશમ કરી નાખે છે. દશમા ગુરુસ્થાનમાં સૂક્ષણ લેભકષાય માત્રનું જ વેદન થાય છે. આવી સ્થિતિમાં મોહનીય કમ દ્વારા ઉત્પન્ન થનારા આઠ પરીષહ ત્યાં સંભવી શકતા નથી આથી સૂમસામ્પરય નામના દશમાં ગુણસ્થાનમાં અને ઇધસ્થ વીતરાગ નામના અગીયાર ગુણસ્થાનમાં પૂર્વોક્ત દ.પરીષહ જ હોય છે. , જે જીવમાં અથવા જીવની જે અવસ્થામાં સૂકમ જ સમ્પરાય અથત કષાય શેષ રહી જાય છે. તેને સૂમસમ્પરાય કહે છે તે જ્ઞાનાવરણ આદિ
-
-
-
-
