________________
%ES
दीपिका-निर्युक्ति टीका अ. ७. ३ समितिभेदनिरूपणम् . पूर्वकं निरवद्यभाषाभाषणम्-भाषासमितिः २ गवेषणा पूर्वक द्वाचत्वारिंशदोषान् वर्जयिस्वाऽऽहारादिग्रहणम् एपणासमितिः ३ वस्त्र पात्राद्युपकरणानां सुपतिलेखित- सुप्रमार्जितादि क्रमेणाऽऽदाननिक्षेषणम्-आदाननिक्षेपणा समिति:- ४.. उच्चार-प्रस्रवणादीनां स्थण्डिलदोपपरिहारपूर्वकं परिष्ठापनम्-परिष्ठापनिकाः समितिः-५ अगं भार:-भज्छतः श्रमणस्य चतुर्हस्तमात्रमार्गनिरीक्षणपूर्वकं: सावहितदृष्टे शान्तचित्तस्य सम्यक्तया विज्ञावजीवस्थानस्वरूपस्य-ईयों समितिरवगन्तव्या-१ हितगरिमिनुस् असन्दिग्धं सत्यम्-अमयावर्जितम्-पियं सन्देहवनितं - क्रोधादिकपायानुत्पादकम्-दु-धर्माविरोधि - देशकालाधुचितं: बचाने का उपाय है। (१) जीवों की रक्षा के लिए सामने चार हाथ भूमि देखकर चलना ईममिति है। (२) सावध वचनों का त्याग करके निरवद्य भाषा बोलना भाषा समिति है । (३) बयालीस दोष टालकर गवेषणा पूर्वक आहार आदि को ग्रहण करना एषणासमिति है। (१) वस्त्र पात्र आदि उपा.रणों को भली भांति देखकर और पूंज-कर ग्रहणकरना और रखना आदाननिक्षेपणासमिति है । मल-मूत्र आदि को निर्जीव भूमि पर देख-भाल कर त्यागना परिष्ठापनिका समिति है। .. .. तात्पर्य यह है-(१) लाधु जय गबन करे तो चार हाथ रास्तादेखकर, उपयोग पूर्ण सृष्टि काला, एवं शान्तचित्त होकर जीवस्थानों के स्वरूप को लम्यक् प्रकार से जानकर चले, यह ईर्यासमिति है। .. (२) हितजनक, परिमित, असंदिग्ध, हत्य, ईर्षारहित, प्रिय, सन्देहरहित , क्रोध आदि व.पायों को न उत्पन्न करने बोले, कोमल ઉપાય છે (૧) જીવોની રક્ષા કાજે નજર સામેની ચાર હાથે જમીનનું પડિ. લેહન કરીને ચાલવું ઈસમિતિ છે. (૨) સાવદ્ય વચનને ત્યાગ કરીને નિરવઘ ભાષા બેલવી ભાષાસમિતિ છે. ૩ બે તાલીશ દોષ ટાળીને ગષણાપૂર્વક આહાર અદિને ગ્રહણ કરવા એષણ સમિતિ છે (૪) વસ્ત્ર પાત્ર આદિ ઉપ કરણેને સારી પેઠે જઈને અને પૂજ્યા બાદ લેવા તથા મુકવા આદાન નિક્ષેપણા સમિતિ છે મળ-મૂત્ર આદિને નિર્જીવ ભૂમિ ઉપર બારીકાઈથી જઈ તપાસી ત્યાગ કરે (નાખવા) પરિઠા પનિકાસમિતિ છે.
તાત્પર્ય એ છે કે-(૧) સાધુ જ્યારે ગમન કરે ત્યારે ચાર હાથ રસ્તે જોઈને, ઉપગપૂર્ણ દૃષ્ટિવાળા તથા શાન્તચિત્ત થઈને જીવ સ્થાનના સ્વરૂપને સમ્યફૂપકારથી જાણીને ચાલે, એ ઇયસમિતિ છે (૨) હિતજનક, પરિમિત, અસ દિગ્ધ, સત્ય, ઈર્ષારહિત, પ્રિય, સંદેહ રહિત ધ આહિ
