________________
-
दीपिका-नियुक्ति टोका अ.७ स्.२ संवर हेतुभूतसमितिगुप्त्यादिनि० । "भवन्ति । एवम्-ईया-म.पै घणाऽऽदान-परिष्ठ'पलक्षणाः पश्च समितयः कार्यव्यापारानुविधायिन्यः, एताः पञ्च समितये ऽपि गुठि सहचरितत्वाद तामिरपि संवरो भवत्येव इति ताः अपि पश्च समतयः संरकारणानि भवन्ति । “एवं-क्षमा, मार्दवा, ऽऽर्जब, शौचानां यतिधर्माणां खलु-अनन्ताऽनुबध्यादिभेदसहित क्रोध-मान-माया-लोभ कपायाण निग्रहकरणेन संघरोत्पादकत्वं भवति सत्य-त्यागाऽविश्वनत्व- ब्रह्मचर्याणाश्च यतिधर्माणां चारित्रवर्द्धकतया संवर. काणस्वं बोध्यम् । संयमस्य च सप्तदशविधस्य कस्यचित् प्रशमन वान्तःपातित्वेन कस्यचित्पुनरुत्तरगुणान्तभूतत्वेन संबरकरणत्वं भवति। अनित्याऽशरणादिहोता। इस प्रकार सम्यक् प्रकार से योग का निरोध रूप जो तीन गुप्तियां हैं, वे संवर का कारण होती हैं। - इसी प्रकार मिमिति, एषणासमिति, आदानसमिति और परिष्ठापनसमिति, जो कायिक व्यापार से ग्रस्बन्ध रखती है, तीन गुसियों से सहचरित होने के कारण संवर का कारण होती हैं।
इसी प्रकार क्षमा, मार्दव, आर्जव और मुक्ति-निलो भता (शौच) ये चार धर्म क्रमशः क्रोध, मान, माया और लोभ कषायों का निग्रह करनेवाले हैं, अतएव संबर के जनक है तथा लत्य, त्याग, अकिंच नत्व और ब्रह्मचर्य धर्म चारित्र के उईक हैं अगए। वे भी संवर के कारण होते हैं, संयम धर्म के सत्रह भेद हैं। उन में से कोई प्रथम ब्रत के अनर्गन है और कोई उत्ता गुणों अन्तर्भून है। अतएव वह भी संवर का कारण होता है। अनित्यन्ध, अशरणत्व યુકત હેતો નથી આવી રીતે સમ્યપ્રકારથી યે ગના નિરોધરૂપ જે ત્રણ ગુખ છે તે સંવરના કારણરૂપ હોય છે
એવી જ રીતે ઈમમિતિ, ભાષાસમિતિ, એષણાનિતિ આદાન નિક્ષેપસમિતિ અને પરિષ્ઠાપન સમિતિ, જે કાયિક વ્યાપારથી સંબંધ રાખે છે, ત્રણ ગુપ્તિઓથી સહચરિત હોવાના કારણે સંવરના કારણ હોય છે. . આવી જ રીતે ક્ષમા, માવ, આર્જવ અને મુકિત શોચ-નિલેતા આ ચાર ધર્મ કમશ: ફોધ માન, માયા અને લેભ 5ષોના નિગ્રહ કરનારો છે આથી સંવરના પિતા છે તથા સત્ય ત્યાગ, અકિચનત્વ અને બ્રહ્મચર્ય ધર્મ ચારિત્રના વર્ધક છે આથી તેઓ પણ સંવરના કારણ છે. સંયમધર્મના સત્તર ભેટ છે. તેમાંથી કઈ ભેદ પ્રથમ વ્રતની અતર્ગત છે અને કોઈ ઉત્તર ગુણેમાં અન્તભૂત છે, આથી તે પણ સંવરનું કારણ ગણુ. અનિત્યત્વ, અશરણવ આદિ અનુપ્રેક્ષાઓ પણ સંવરના કારણ છે અને
तक १५
