Page Text
________________
लघुवृत्तिः ]
शब्दार्णवचंद्रिका । अ० ३ । पा० ३।
* वासुदेवार्जुनाद वुन् ॥ ८१ ॥ आभ्यां छगलिनो ण्दिन ।। ८९ ॥ अस्मात प्रोक्त वुन् स्यात् । वासुदेवो भक्तिरस्य बासुदेवकः । ण्ढिन् स्यात् । छागलेयी । छागलेयिनौ । अर्जुनकः ।
शौनकादिभ्यो णिन् ॥ ९० ॥ एभ्यो गोत्रराजाख्याद् वु प्रायः ॥ ८३ ॥ णिन् स्यात् । शौनकेन प्रोकं छंदो विदंति गोत्राख्येभ्यो राजाख्येभ्यश्च वुज स्यात प्रायः ।। शौनकिनः।हारिद्राविणः।सांगरविणः शापेयिनः । ओपगयो भाक्तिरस्य औपगवकः । गार्यकः । पुराणे कल्पे ।। ९१ ॥ तेन प्रोक्त पुराणे गाायणकः । नाकुलकः । साहदेवकः। दौर्यो- करपे णिन् स्यातू । पिंगेन प्रोक्तः कल्पः पुरापनकः । प्राय इति किं ! पाणिनो भक्तिरस्य णश्चत पैंगी कल्पः । तार्णगी । आरुणपराजी । पाणिनीयः । पौरवीयः।
पुराण इति किं?आश्मरथ्येन प्रोक्तःआश्मरथ कल्पः। राष्ट्रवत्सर्वं सरूपान्द्रेः॥८४॥ "राष्ट्रराज्ञः काश्यपकौशिकाच्छंदोवत् ॥ ९२ ।। सनानोऽञ राजापत्ये" इत्यधिकृत्य सरूपात सनाम्नो आभ्यां तेन प्रोक्ते पुराणे कल्पे छंदसीव कार्य यो द्विरुक्तः तदंतस्य भक्तियुक्तस्य राष्ट्रवत्सर्वं । स्यात् । काश्यपेन प्रोक्तं पुराणं कल्पं विदंति स्यात प्रकृतिः त्यश्च । वृजेरपत्यं वार्यः, वायौ काश्यापिनः । कौशिकिनः । वृजयो वा भक्तिरस्य वृजिकः । मद्रकः । पांडवकः । ___ * शिलालिपाराशर्यान्नटभिक्षुसूत्रे ।।९३॥
आंगकः । वांगकः.सरूपादिति किं ? अनुषंडो | आभ्यां नटसूत्रे भिक्षुसूत्रे चार्थे छंदोवत कार्य जनपदः तस्य पौरवो राजा स भक्तिरस्य पौरवीय: स्यात् । नटानामध्ययनं नटसूत्रं । शिलालिना देशित किं ? पंचाला ब्राह्मणा भक्तिरस्य पांचालः।। प्रोक्तं नटसूत्रं विदंत्यधीयते वा शैलालिनो नटाः।
तेन प्रोक्तं ।। ८५ ॥ तेनेति भासमर्थात भिक्षणामध्ययनं भिक्षुसूत्रं । पाराशरिणो मिक्षवः । प्रोक्तमित्यस्मिन्नर्थे यथाविहितं त्यो भवति । ___ * कृशाश्वकापिलेयकर्मदादिन ॥ ९४ ॥ गोतमेन प्रोक्तः गौतमः आचारः । श्रीदत्तीयं ।। | कृशाश्वकापिलेयाभ्यां नटसूत्रे कर्मदात् भिक्षुसूत्रे सामंतभद्र।
च इन् स्यात् छंदोवञ्च । कृशाश्विनः कापि* मौदादिभ्योऽण ॥८६॥ एभ्योऽण स्यात् ।। लेयिनो नटाः । कर्मदिनो भिक्षवः । मौदेन प्रोक्तं विदंत्यधीयते वा मौदाः। पैप्पलादाः एकदिक ॥ ९५ ॥ भांतान एकदिगिजाजलाः।
| त्येतस्मिन्नर्थे यथाविहितं त्यो भवति । सुदामा * कठादिभ्यश्छंदस्युए ॥८॥एभ्यश्छंदसि पर्वतेनैकदिक सौदामनी विद्युत् । हैमवती। प्रोक्तार्थे त्यस्योप भवति तच्चेत्प्रोक्तं छंदो वेदो तस ॥ ९६ ॥ तेनेतिभासमर्थात एकदिगर्थे भवति । कठेन प्रोक्तं छंदो विदंत्यधीयते वा तस भवति।सुदामतः । हिमवतः । पीलमूलतः। वा कठाः । चरक': । कर्कराः।
यश्चोरसः ॥९७ ॥उरःशब्दाद् यो भवति +तित्तिरिक्रतंतुखंडिकोखाच्छण् ॥८८॥ / तम् च । उरसा एकदिग उरस्यः । उरस्तः । एभ्यः छण भवति छंदसि । तित्तिरिणा प्रोक्तं उपनाते ॥ ९८ ॥ भांतादुपज्ञाते में विदंत्यधीयते वा तैत्तिरियाः । वीरसंतकीयाः । | यथाविहितं त्यो भवति । स्वायंभुवेनोपज्ञातं स्थाखोरिकीया। औलीमाः।
यंभुवीय कालिकाचाराध्ययनापौज्यपादमनेक
| SR No. | 010484 |
| Book Title | Shabdarnava Chandrika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Shreelal Jain Vyakaranshastri |
| Publisher | Pannalal Jain Granthamala |
| Publication Year | 1915 |
| Total Pages | 305 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 18 MB |