SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 820
Loading...
Download File
Download File
Translation AI Generated
Disclaimer: This translation does not guarantee complete accuracy, please confirm with the original page text.
712 Kasaya Pahud Sutta [14 Charitramoha-Upashamanadhikari 356. 'Kam Karanam Vocchijjadi Ayocchinnam Cha Hoi Kam Karanam' Tti Vihasa. 357. Tam Jaha. 358. Atthaviham Tav Karanam. Jaha-Appasatthauvasamana Karanam Nidhatti Karanam Nikachana Karanam Bandhana Karanam Udirana Karanam Okaddana Karanam Ukkaddana Karanam Sankaman Karanam Cha. 8. Evamatthaviham Karanam *.] 359. Edesim Karananam Aniyattipaddhamasamaye Savvakammanam Pi Appasatthauvasamana Karanam Vidhatti Karanam Nikachana Karanam Cha Vocchinnani. 360. Sesani Tadhe Aaugavedaniyavajjanam Panch Vi Karanani Aththi. 361. Aaugassa Ovatthana Karanam Aththi, _ Av Kramaprāpta 'Kechiramuvasamijjadi' Is Tīsarī Gāthākī Vibhāṣā Chhoḍakar 'Kam Karanam Vocchijjadi' Is Chauthī Gāthākī Vibhāpā Karaneke Liye Cūrṇikār Pratijñā Karte Hain. Aisa Karaneka Karan Yah Hai Ki Chauthī Gāthākī Vibhāṣā Kar Dene Par Tīsarī Gāthake Arthaka Vyākhyān Prāyah Ho Hī Jātā Hai. Cūrṇisūo- 'Kahāpar Kaun Karan Vyucchinn Ho Jātā Hai Aur Kahāpar Kaun Karan Avyucchinn Rahta Hai' Is Chauthī Gāthākī Vibhāṣā Kī Jātī Hai. Vah Is Prakar Hai-Karan Āṭh Prakarke Hain-Apraśastopashamanākaraṇ, Nidhattikaraṇ, Nikāchanākaraṇ, Bandhanakaraṇ, Udiranākaraṇ, Apakarshṇākaraṇ ( Apavartana Karaṇ ), Utkarshṇākaraṇ ( Udvartana Karaṇ ) Aur Sankramanakaraṇ (8). Is Prakarase Āṭh Karan Hote Hain ||356-358|| Viśeṣārtha-Is Sūtra-Dvārā Karanake Āṭh Bhed Batlāye Gaye Hain. Karmavandhādike Kāranabhūt Jīvake Śakti-Viśeṣarūpa Pariṇāmoko Karan Kahte Hai. Unmese Appraśastopashamanākaraṇ, Nidhattikaraṇ Aur Nikāchitkaraṇaka Svarūpa Pahle Vatlā Āye Hai. Śeṣ Karanoka Svarūpa Is Prakar Hai-Mithyātvādi Pariṇāmose Pudgal Dravyako Jñānavaraṇādirūpa Pariṇāmākar Prakriti, Sthiti, Anubhāg Aur Pradeṣarūpaese Bāndhane Ko Bandhanakaraṇ Kahte Hai. Udayāvalīse Bāhir Sthit Karmadravyaka Apakarshṇ Karake Udayāvalīme Lāne Ko Udiranākaraṇ Kahte Hain. Karmonki Sthiti Aur Anubhāgke Ghatāne Ko Apakarpṇākaraṇ Aur Unke Baḍhāne Ko Utkarshṇākaraṇ Kahte Hai. Vivakṣit Karmake Prakriti, Sthiti, Anubhāg Aur Pradeṣaka Anya Prakritirūpaese Pariṇaman Karane Ko Sankramanakaraṇ Kahte Hain. Cūrṇisūo-In Āṭho Karanomeese Anivṛttikaraṇake Prathama Samayese Savvakarmonke Appraśastopashamanākaraṇ, Nidhattikaraṇ Aur Nikāchanākaraṇ Vyucchinn Ho Jātē Hai. Us Samay Āyu Aur Vednīkarmako Chhoḍakar Śeṣ Karmonke Avaśiṣṭ Pāñcho Hī Karan Hote Hai. Āyukarmaka 1 Bandhana-Sakamanuvvaṇā Ya Avavaṇā Udiranayā. Uvasamāṇā Nidhatti Nikāchanā Cha Tti Karanai || 2 || Kammapayadī * Tāmrpatravalī Pratime 'Evamatthaviham Karanam' Is Sūtrāśako Ṭokāmen Sammilit Kar Diyā Hai. (Dekho Pṛ. 1884)
Page Text
________________ ७१२ कसाय पाहुड सुत्त [१४ चारित्रमोह-उपशामनाधिकार ३५६. 'कं करणं वोच्छिज्जदि अयोच्छिण्णं च होइ कं करणं' त्ति विहासा । ३५७. तं जहा । ३५८. अट्टविहं ताव करणं । जहा-अप्पसत्थउवसामणाकरणं णिधत्तीकरणं णिकाचणाकरणं बंधणकरणं उदीरणाकरणं ओकड्डणाकरणं उक्कड्डणाकरणं संकमणकरणं च । ८ । एवमट्ठविहं करणं *। ३५९. एदेसिं करणाणमणियट्टिपढमसमए सव्वकम्माणं पि अप्पसत्थउवसामणाकरणं विधत्ती करणं णिकाचणाकरणंच वोच्छिण्णाणि । ३६०. सेसाणि ताधे आउगवेदणीयवज्जाणं पंच वि करणाणि अत्थि । ३६१. आउगस्स ओवट्टणाकरणमत्थि, ___ अव क्रमप्राप्त 'केचिरमुवसामिज्जदि' इस तीसरी गाथाकी विभाषा छोड़कर 'कं करणं वोच्छिज्जदि' इस चौथी गाथाकी विभापा करनेके लिए चूर्णिकार प्रतिज्ञा करते हैं । ऐसा करनेका कारण यह है कि चौथी गाथाकी विभाषा कर देनेपर तीसरी गाथाके अर्थका व्याख्यान प्रायः हो ही जाता है। चूर्णिसू०- 'कहॉपर कौन करण व्युच्छिन्न हो जाता है और कहॉपर कौन करण अव्युच्छिन्न रहता है' इस चौथी गाथाकी विभाषा की जाती है। वह इस प्रकार है-करण आठ प्रकारके हैं-अप्रशस्तोपशामनाकरण, निधत्तीकरण, निकाचनाकरण, बन्धनकरण, उदीरणाकरण, अपकर्षणाकरण ( अपवर्तनाकरण ), उत्कर्षणाकरण ( उद्वर्तनाकरण ) और संक्रमणकरण (८) । इस प्रकारसे आठ करण होते हैं ॥३५६-३५८॥ विशेषार्थ-इस सूत्र-द्वारा करणके आठ भेद बतलाये गये हैं। कर्मवन्धादिके कारणभूत जीवके शक्ति-विशेषरूप परिणामोको करण कहते है। उनमेसे अप्रशस्तोपशामनाकरण, निधत्तीकरण और निकाचितकरणका स्वरूप पहले वतला आये है। शेष करणोका स्वरूप इस प्रकार है-मिथ्यात्वादि परिणामोसे पुद्गल द्रव्यको ज्ञानवरणादिरूप परिणमाकर प्रकृति, स्थिति, अनुभाग और प्रदेशरूपसे बाँधनेको बन्धनकरण कहते है । उदयावलीसे बाहिर स्थित कर्मद्रव्यका अपकर्षण करके उदयावलीमे लानेको उदीरणाकरण कहते हैं। कर्मोंकी स्थिति और अनुभागके घटानेको अपकर्पणाकरण और उनके बढ़ानेको उत्कर्षणाकरण कहते है । विवक्षित कर्मके प्रकृति, स्थिति, अनुभाग और प्रदेशका अन्य प्रकृतिरूपसे परिणमन करनेको संक्रमणकरण कहते हैं। चूर्णिसू०-इन आठो करणोमेसे अनिवृत्तिकरणके प्रथम समयसे सभी कर्मोंके अप्रशस्तोपशामनाकरण, निधत्तीकरण और निकाचनाकरण व्युच्छिन्न हो जाते है । उस समय आयु और वेदनीकर्मको छोड़कर शेष कर्मोंके अवशिष्ट पॉचो ही करण होते है । आयुकर्मका १ बंधण-सकमणुव्वणा य अववणा उदीरणया । उवसामणा निधत्ती निकाचणा च त्ति करणाइ ॥ २ ॥ कम्मपयडी * ताम्रपत्रवाली प्रतिमे 'एवमट्टविहं करणं' इस सूत्राशको टोकामें सम्मिलित कर दिया है । (देखो पृ० १८८४)
SR No.010396
Book TitleKasaya Pahuda Sutta
Original Sutra AuthorN/A
AuthorHiralal Jain
PublisherVeer Shasan Sangh Calcutta
Publication Year1955
Total Pages1043
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size71 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy