________________
दशवैकालिके दशममध्ययनम् ।
: ६३१
पथात् संसारमार्गात् समुद्धरत्युत्तारयति । किं कृत्वा । जातिमरणं संसारमूलं विदित्वा । किं० जातिमरणम् | महाजयं महाजयकारणम् । किंभूतो मुनिः । तपसि रतः । तपःकरणतत्परः । किंभूते तपसि । श्रामण्ये श्रमणानां संबन्धिनि शुद्धे । स निक्षुः ॥ १४ ॥
1
( टीका. ) निक्षुस्वरूपा निधानाधिकार एवाद । अनि ति सूत्रम् । अस्य व्याख्या | अभिनूय पराजित्य कायेन शरीरेणापि न निकुसिद्धान्तनीत्या मनोवाज्यामेव । कायेनानजिनवे तत्त्वतस्तदन निजवात् । परीषहान् मुद्रादीन् । समुद्धर - त्युत्तारयति । जातिपथात्संसारमार्गादात्मानम् । कथमित्याह । विदित्वा विज्ञाय जातिमरणं संसारमूलं महाजयं महाजयकारणं तपसि रतः सक्तः । किंभूत इत्याह । श्रामण्ये श्रमणानां संबन्धिनि । शुद्ध इति भावः । य एवंभूतः स निकुरिति सूत्रार्थः ॥ १४ ॥
संजर पायसंजए, वायसंजए संजईदिए ॥
अप्पर सुसमाहिप्पा, सुत्तत्वं च विच्याइ जे स निरखू ॥ १५॥
( श्रवचूरिः ) हस्तसंयतः पादसंयतः कारणं विना कूर्मवलीन श्रास्ते । कारणे चं यतनया प्रयुङ्क्ते । वाक्संयतोऽकुशलवा निरोधात् । संयतेन्द्रियो निवृत्तविषयप्रसरः । अध्यात्मरतः प्रशस्तध्यानासक्तः । सुसमाहितात्मा ध्यानापादकगुणेषु सूत्रार्थं च ययावस्थितं जानाति यः । स निक्षुः ॥ १५ ॥
:
( अर्थ. ) तेमज ह इत्यादि सूत्र. (जे के० ) यः एटले जे ( हबसंजए के० ) इस्तसंयतः एटले कारण विना हाथ हलावे चलावे नहि एवा, (पायसंजए के० ) पादसंयतः एटले कारण विना पगने पण हलावे चलावे नहि एवा, (वायसंजए के० ) वाक्संयतः एटले कारण पडे निर्दोष वाणी बोले, नहि तो मौन राखे एवा, ( संजईदिए के० ) संयतेन्द्रियः एटले सर्वे इंद्रियोने वशमां राखनार एवा, ( अप्परए के० ) अध्यात्मरतः एटले शुनध्यानने चिंतवनार एवा अने ( सुसमाहिप्पा के० ) सुसमाहितात्मा एटले गुणोने विषे दृढ वे आत्मा जेमनो एवा होय बे. ( च के० ) अ ( सुत्त के० ) सूत्रार्थं एटले सूत्रने तथा अर्थने यथार्थपणे ( विश्रपइ के० ) विजानाति एटले जाणे. ( स के० ) सः एटले ते ( निरकू के० ) निकुः एटले - साधु कहेवाय बे ॥ १५ ॥
( दीपिका. ) पुनराह । यः साधुर्हस्तसंयतः पादसंयत इति कारणं विना कूर्म - aala स् । कारणे च सम्यग्गछति । तथा यो वाक्संयतः अकुशलवचन
