________________
सर्गः] श्रीमन्मेरुतुजसरिविरचितं पयष्टिमिव' धनुर्यष्टितुल्यामित्यर्थः । प्रद्युम्नः काम आद्यो मुख्यो यस्यां सा प्रद्युम्नाद्या ताम् । पक्षे प्रकृष्टं द्युम्नं बलं यस्य स प्रद्युम्नो बलाधिकः पुमानाद्यो यस्यां सा ताम् । किंविशिष्टां दीक्षाम् ? 'नवगुणां' नवा गार्हस्थ्ये प्रागभूतत्वात् प्रत्ययाः शीलक्षमादयो गुणा यस्यां सा ताम् । चापपक्षे नवो गुणः प्रत्यञ्चा यस्याम् । पुनः किंभूतां दीक्षाम् ? 'सैषणां' सकलदोषविशुद्धभक्तपानादिग्रहणरूपैषणाख्यततीयसमितिसहिताम् । धनुष्पक्षे एषणो नाराचः । अत्रान्याः समितीविहायैषणासमितेरेवोपादानं व्यवहारशुद्धिर्गृहस्थानामाहारशुद्धिश्च साधूनां प्रशस्यते इति ज्ञापनार्थम् । ननु यदि तेन भगवता दीक्षा गृहीता तदा राजीमती किं मूच्छिता? इत्याह-कामेन 'निकामं' अत्यर्थ क्लिश्यमाना। किंभूतेन कामेन ? 'छलितजगता' छलितं जगद्विश्वं येन । कुतः क्लिश्यमाना? 'तद्भक्ता' इति, एषा राजीमती तस्मिन् श्रीनेमिनाथे भक्ता तद्भक्ता । तथापि राजीमती कुतः पीडयितुं शक्या? इति विशेषणद्वारेण हेतुमाह-'प्रियविरहिता' प्रियेण भर्ना श्रीनेमिना विरहिता वियुक्ता । ततश्चायमत्र भावः-श्रीनेमीश्वरेण चारित्रे गृहीते सति तद्विरहदुःखेन राजीमती मूर्छितेत्येवंकथा सम्बन्धसर्वस्वेतिसति कविरुत्प्रेक्षते-यदा किलाप्रेसरीभूतकन्दर्पसुभटस्य महामोहकटकस्य ध्वंसनायैकवीरेण श्रीनेमिना सैषणा दीक्षाचापयष्टिरप्राहि तदा श्रीनेमिनं प्रत्यपकतुमशक्नुवता छलयुद्धकुशलेन कामेन श्रीनेमिभक्ता श्रीनेमिरहिता चेति निकामक्लिश्यमाना सती राजीमती मूच्छिता। अत्र च भोजकन्या प्रियविरहिता चेति मिथो विरुद्धविशेषणद्वयोपादानं राजीमत्या भगवान् वरो वृतो भगवता पुनर्नैषा वधूत्वेन स्वीकृतेत्युभयभावज्ञापनार्थम् । अत्रोपमाऽनुप्रासश्लेषोत्प्रेक्षाहेत्वलङ्काराः । "कल्पना काचिदौचित्याद्यत्रार्थस्य सतोऽन्यथा। धोतितेवादिमिः शब्दैरुत्प्रेक्षा सा स्मृता यथा ॥" (वाग्भट ४, ९०)॥२॥
