________________
( 14 )
॥ न सामदामशिरो नभः ॥ ३० । १ । दामन्, शिरम्, नभम् , वर्जितं सकारान्तं नकारन्तञ्च शब्दरूपं पुंसि प्रयोक्रव्यम्।
Nouns ending in n and s except Daman (दामन्), Siras, (शिरस), and Nabhas (नभस ), are to be used in the Masculine gender only the final n ands being elided (see sutra 10).
सान्तः- जसो (यशम्); पत्रो (पयम् ); तमो (तमम् ); तेश्रो (तेजस्) ; मरो (सरम्); नान्तः जम्मो (जन्मन् ) नम्मो (नर्मन्); कम्मो (कर्मन्); वम्मो (वर्मन्); अदाम, शिरो नभ इतिकिं ? Why did we except tbe words Daman, Siras, and Nabhas ? examine the following दामं (दाम); शिरं (शिरः); नहं (नभः); यच्च “वत्रं (वचम् ); सुमण (मुमनम्); सम्म (शर्मन्), चम्म (चर्मन्)" इति दृश्यते तवडलाधिकारात् , option being carried on, some nouns of the above mentioned classes are also found in the neuter ; as वचं, सुमणं &c.
॥ वाऽक्ष्यर्थवचनाद्याः ॥ ३१ । अक्षिप-या, वचनादयश्च शब्दा: पुंसि वा प्रयोक्तव्याः । Words having the same meaning with akshi (the eye) and those belonging to the vachana class, are optionally used in the masculine gender ; as अच्छी, अच्छीई (अक्षि); अंगल्यादि पाठादक्षिशब्दः खोलिङ्गेऽपि, the word Akshi being
१२९ सूचस्थतिलकं दृश्यतां Look the note on 29 sutru.
Aho ! Shrutgyanam
