Jain Sahitya Sanshodhak Khand 02 Ank 01 to 02

SR No.: 009879
Original Sutra Author: N/A
Author: Jinvijay
Publisher: Jain Sahitya Sanshodhak Samaj Puna
Publication Year: 1923
Total Pages: 282
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 20 MB

Page 164

संरक्षक
१२०] जैन साहित्य संशोधक
[खंडे २ श्रेणिक (बिंबिसार) अने तेनो पुत्र कूणिक (अजातशत्रु ) जैनोमां सुप्रसिद्ध छे, परंतु तेमना राज्यकालनी मितिओ, मारी जाण मुजब, कोई पण स्थळे आपवामां आवी नथी. हेमचंद्र ६, २१ मां जणावे छे के कूणिक चंपामां मरण पाम्यो हतो अने तेनी पछी उदायिन राज्यगादी उपर आव्यो हतो, अने तेणे राजधानी तरीके नवं नगर, पाटलीपुत्र, वसाव्यु हतुं. आ राजा चस्त जैन हतो अने घणो सत्ताशाली थई शक्यो हतो. परंतु तेना उपर एक शोकजनक विपत्ती आवी पडी हती. हकीकत ए छे के तेणे कोईएक राजाने गादी उपरथी उठाची दीधो हतो, तेना पुत्रे युक्तिथी जैन साधुनो वेश पहेरी तेना महेलमा प्रवेश कर्यों अने तेने मारी नांख्यो. उदायीनी पाछळ वारस न हतो अने तेथी करीने तेनां पांच राजचिन्होने तेनो उत्तराधिकारी शोधवा बहार मोकलवामां आव्यां. पसंदगी विलक्षण थई; कारण के एक नापित अने गणिकानो पुत्र जेनुं नाम नंद हतुं ते आ रीते पसंद थयो (६, २३१.) अने राज्यासने तेनो अभिषेक थयो. आ बीना, परि० ६, २४३ ना नीचे आपेला लोकनी अनुसार, महावीरनिर्वाण पछी ६० वर्षे बनी.
अनन्तरं वर्धमानस्वामिनिर्वाणवासरात् । गतायां षष्टिवत्सर्याम् एष नन्दोऽभवन्नृपः॥
आ नंदना संबंधमां हेमचंद्रे विरोधदर्शक विचार बिलकुल प्रदार्शत कयों नथी. अने ते उपरथी आपणे साधारण एम मानी शकिए के आनंद केटलाक प्रमाणमांजैनधर्म मनातो हशे. आ धारणाने उदयागरिमांथी मळेला खारवेलना शिलालेख रूप एक अतिशय महत्त्ववाळा लेखद्वारा साचुं समर्थन मळतुं होय तेम जणाय छे. ते लेखमां नंदराजना संबंधमा बे उल्लेखो थएला छे. अने आ नंदराज ते सामान्य रीते नंदवंशनोज हशे.आ लेखनो प्रथम फकरो जो के सर्वथा अस्पष्ट छे अने बीजो फकरो त्रुटित थएलो छे परंतु तेनी पछीनो भाग स्पष्ट जणावे छे के खारवेले 'मगधना राजाने अग्रजिन (प्रथम तीर्थकर) ना पगे पडाव्यो जेने नंदराज लई गयो हतो (?) [पादे व (म्) दापयति नंदराजनितस अगजिनस]; आ 'अनजिन' शब्द ते महावीर तथा ऋषभ बन्नेने लागु पडी शके-अने अहींआं गमे तेने लागु पडतुं होय-परंतु आटलुं तो स्पष्ट ज छे के कलिंग उपर स्वारी करी ते वखते नंदराजा जिननी 92 प्रतिमाने लई गयो हशे. अने जो ते जिनमां श्रद्धावाळो न होय तो ते शा माटे आवी वस्तु लई जवानी पसंदगी करे? आ उपरांत नंदनो पूर्वाधिकारी-पूर्वज उदायी ते एक श्रद्धालु जैन हतो अने अजातशत्रु पण थोडेक अंश तेवो ज हतो. 93 आ उपरथी आ बधा राजाओने बौद्धो 'पितृघातक वंश' एवं जे नाम आपे छे तेमां कांई नवाई जेवू जणातुं नथी; जो के आ नाम अन्य स्थळे वस्तुतः मात्र अजातशत्रुने ज घटतुं होय एम मानवामां आव्यु छे.
आ प्रमाणे महावीरनिर्वाण अने नंदना राज्याधिरोहण वच्चे ६० वर्षोनुं अंतर पडे छे. आ कालांतरमा स्पष्ट रीते कूणिकना राज्यसमयनो केटलोक भाग तथा उदायिन्नी संपूर्ण कारकीर्दाना समयनो समावेश थएलो छे. अने में उपर सिद्ध कर्यु छे के उदायी प्रायः तेना वशनो छेलोजराजाहतो. हवे बुद्ध, इ.स. १४७७मां निर्वाण पाग्या होय. तो ते हिसाब अजातशत्रु इ. स. पू. ४८५ मां राजा थयो हशे. अर्थात् निर्वाण पहेलां आठ वर्षे. आ राजानु पहेलुं साहस तेणे कोसलना वृद्ध राजा साथे युद्ध आरंभ्यु ते हतुं. आ कोसलनो राजा ते
92. आ हकीकतने मळती एवी एक वात, प्रो.जेकोबीना 'आउसोवाल्ट इर्सेलुंगेन, पान ३१ अन ते पछीनामा, प्रद्योत अने उदयनना संबंधमां लखेली मळी आवे छे.
93. जुओ जेकोबीनुं कल्पसूत्र, पृ० ५.
Aho ! Shrutgyanam